PSYCHOPATOLOGIA

Wykład 1. 11.X.00

T. Bilikiewicz „Psychiatria kliniczna”

3 poziomy diagnostyczne w medycynie:

1.p.symptomologiczny (objawowy)[schorzeń psychicznych](gorączka)-najmniej specyficzny

2.p.syndromologiczny (syndrom=zespół)(angina)

3.p.nozologiczny (rozpoznanie choroby:stwierdzenie określonej bakterii, która spowodowała chorobę)

ŚWIADOMOŚĆ

• w znaczeniu społ-hist. Świadomość ciągłości dziejowej, rozwoju cywilizacyjnego, korzeni

• łac.consciencia

• w psychopatologii, w znaczeniu węższym: towarzyszące zjawiskom psychicznym poczucie ich przeżywania.

• elementarna cecha zjawisk psychicznych (bez świadomości nic nie przeżywamy)

• porównuje się ją do światła(ulega wahaniom): światło wszystkich naszych przeżyć psychicznych(w rytmach półtoragodzinnych nasza świadomość podlega wahaniom; różnice osobnicze; zmiany jakościowe )

• sny hipnagogiczne- jeszcze nie marzenia senne, stan przed zapadnięciem w sen; jakieś twarze, sytuacje, zaburzenia

• sen- nie jest całkowitym wygaszeniem świadomości, lecz wprowadzeniem jej w inną jakość( można mieć poczucie czasu)

• marzenia senne- zatracamy orientację w kierunkach, przenosimy się w różne okresy życia, sytuacje znajome, a jednak nie znane. My- ale jednak nie my=> o innej osobowości. Osobowość w marzeniach sennych ulega głębokiej zmianie. Ale ciągle jest to ta sama jaźń.

• Budzimy się i nie wiemy, czy to ,co śniliśmy jest prawdą, czy prawdziwe jest to, że to był tylko sen. Nieraz po przebudzeniu utrzymują się zaburzenia orientacji = sny hipnopompiczne

• Strumień świadomości- ciąg świadomych przeżyć stanowiący miarę upływającego czasu. Najbliższa przyszłość staje się teraźniejszością i odpływa w przeszłość.

• Świadomość= psychologiczne teraz: obecne zwracanie się podmiotowego ja=JAŹNI ku przedmiotowi poznania

*uwaga zawsze jest jednokierunkowa, bo istnieje jedna jaźń

*podzielność uwagi= oscylowanie uwagi od jednego obiektu do innego

• pole świadomości( podobieństwo z polem widzenia)-przekrój przez strumień świadomości

*punkty ostrego spostrzegania obiektu, na którym ześrodkowuje się uwaga

*zawiera wszystkie doznania, które docierają do nas (słuchowe, wzrokowe, stany emocjonalna, wyobrażenia, wspomnienia itd.)

APERCEPCJA- punkt na którym ześrodkowuje się uwaga, najsilniej przeżywany w świadomości.[ cała reszta w polu św. to percepcje]

*im dalej od apercepcji, tym mniej światła świadomości

*poza granicami pola świadomości=> podświadomość= zjawiska psychiczne tak słabo przeżywane, jak gdyby nie istniały

*dzięki podświadomości: dobierają się nam same słowa- same przychodzą, mogę prowadzić samochód i myśleć o czymś innym, nie myląc się klepać pacierze

JAŹŃ- od „ja”; podmiot przeżywanych zjawisk psychicznych

podmiot świadomości

• jest zawsze ta sama, niezmienna( to osobowość się zmienia w ciągu życia, pod wpływem zdarzeń itd.)

• nie podlega żadnym wahaniom intensywności

• trwała w czasie

• jest obecna nawet, gdy nie ma świadomości( np. w śpiączce)

• warunkiem trwania jaźni jest ciągłość pamięciowa zdarzeń

Gdy kończy się świadome przeżywanie, może nastąpić zapamiętanie tego, co przeżywamy. To, co zapamiętujemy, to dalszy ciąg strumienia świadomości=> zaczątek pamięci. To, co zapamiętamy możemy na powrót przywołać do strumienia świadomości= przypomnienie.

ZABURZENIA ŚWIADOMOŚCI

• CHARAKTER ILOŚCIOWY

Mogą dotyczyć:

• wysycenia światła świadomości

• zwężonego pola świadomości

przypominają normalne stany świadomości

Trzy poziomy wysycenia światła świadomości

1. senność patologiczna= somnolencja

SOMNUS= sen

Spowodowane najczęściej czynnikami chorobotwórczymi natury toksycznej( np. nadmierna ilość alkoholu), zaburzenia krążenia, guzy mózgu...

2. SOPOR- półśpiączka (sen głęboki)

Silniejszymi bodźcami można na krótko obudzić śpiącego, który znowu natychmiast zapada w sen.

Przyczyny:

• schorzenia wątroby, nerek, cukrzyca, nadmiar cukru, przedawkowanie insuliny...

• urazy głowy, zaburzenia krążenia, guzy mózgu...

3. Śpiączka- zniesienie wszystkich odruchów

Przyczyny:

• utrata przytomności

• urazy głowy

• zatrucia

• śpiączka wątrobowa, cukrzycowa, hipoglikemiczna...

• głęboka narkoza też jest stanem śpiączki

stany zwężonego pola świadomości( stany emocji)

• stany afektu patologicznego

• może dojść do działań, czynów gwałtownych, całkowicie niekontrolowanych; sprawca może zupełnie nic nie pamiętać

• mogą być podstawą do ożeczenia o zwolnieniu z odpowiedzialności za zbrodnię

• stany krótkiego spięcia

• orzekamy niepoczytalność

• u ludzi, którzy np. przez długi czas znosili upokarzanie, poniżanie itp., aż w końcu atakują sprawcę swych upokorzeń

CHARAKTER JAKOŚCIOWY

• wyrażają się zablokowaniem funkcji pamięci, częściowo lub całkowicie, i wynikającymi z tego zablokowania zaburzeniami orientacji w kilku lub wszystkich kierunkach

• orientacja w:

• czasie, miejscu, otoczeniu, sytuacji własnej, własnej osobowości

• mniej sprawne stają się też inne funkcje intelektualne; zmienia się tok myślenia, pojmowanie, uwaga, chaotyczność, spowolnienie

• zmienia się też sfera życia emocjonalnego

• trzy zespoły psychotyczne:

1. Majaczenie

2. Zamroczenie

3. Splątanie

Ad.1. Zespół majaczeniowy

• psychoza ostra powstająca najczęściej w przypadku intoksykacji ( np. przewlekłe nadużycie alkoholu=> majaczenie drżenne=delirium tremens)

• jeśli majaczenie jest ciężkie- chorzy umierają

• zaczyna się od niepokoju, nadmiernie plastycznych snów, bezsilności, drżenia, nasila się w godzinach wieczornych i w nocy

• trwa około tygodnia, nie dłużej niż 10 dni

• tylko w majaczeniu - nigdzie indziej pojawiają się omamy wzrokowe: widzenie rzeczy, zwierząt, scen, ludzi- wyolbrzymionych, pomniejszonych, zniekształconych

• jeśli alkoholik trafi np. do szpitala z innych powodów( np. zapalenie płuc)rozpoczyna się jego okres abstynencki, to majaczenia zaczynają się w 2-3 dobie pobytu

• jest wylękniony, ucieka, pobudzony, gorączkuje, często niedożywiony- wymaga nawodnienia, dostarczenia witamin, uspokojenia, wymaga hospitalizacji zarówno psychiatrycznej, jak i internistycznej

• inną substancją toksyczną jest kokaina. Pacjent widzi małe insekty; ludzi, którzy się nagle pojawiają i znikają

• pojawiają się zaburzenia w orientacji we wszystkich kierunkach, oprócz własnej osobowości

• występują omamy: słuchowe, czuciowo- ustrojowe, smakowe, węchowe

• atropina (wilcze jagody)

*śmiertelna dawka to 10 mg

*wysuszenie śluzówek, działanie rozkurczowe, rozszerzenie źrenic-1/4-1mg

*śpiączki atropinowe: olbrzymie dawki atropiny- do 300 mg;

*przechodzenie przez fazę niskiego, śmiertelnego poziomu atropiny, jest najgorsze- wtedy pojawiają się majaczenia

• LSD: epizodyczne stany majaczenia, nigdy nie da się przewidzieć czy nastąpi euforia, czy makabra

• Po przebyciu majaczenia wspomnienia mogą być bogate, szczególnie, gdy rozmawiamy z chorym o objawach zaraz po tym, jak je przeżywał( podobnie jak sny, które najlepiej pamiętamy po przebudzeniu)

PSYCHOPATOLOGIA - wykład 2 18.10.00

Powtórka: majaczenie-zmiany jakościowe w świadomości

-zablokowanie pamięci, choć zachowana orientacja we

własnej osobowości

-elementem majaczenia są zmiany świadomości, oprócz tego występują: urojenia, lęk, czy drżenia typowe dla majaczenia drżennego

ZAMROCZENIE (=stan pomroczny = zespół zamroczeniowy)= OBNUBILATIO= „ zachmurzenie”

• rozpoczyna i kończy się nagle( bez zwiastunów)

• nagła przemiana jakościowa świadomości

• pojawiają się inne zainteresowania, inne właściwości charakteru

• pojawia się osobowość jakościowo inna od podstawowej i przybiera cechy obce podstawowej

• niemożność czerpania z zasobów pamięci

• dezorientacja we wszystkich kierunkach

1.zamroczenie jasne- obraz książkowy (Jekyl- Hyde):

-nagła przemiana osobowości i początek jak gdyby drugiego życia( inne zainteresowania, inny styl życia)

-zmiana naprzemienna osobowości

2.zamroczenie z przyćmieniem świadomości( zazwyczaj głębszym)

-z towarzyszącymi objawami zaburzeń ilościowych świadomości

-związki z padaczką:

*czasem po przeminięciu dużego napadu padaczkowego chory traci przytomność

*2 fazy padaczki:

-faza toniczna skurczu tężcowego- kurczą się wszystkie mięśnie szkieletowe, ciało się wypręża-od kilku do kilkunastu sekund

-faza kloniczna-drgawek, kurczenie i rozkurczanie wszystkich tkanek

*cały atak trwa ok.1 minutę, nie dłużej niż 2 min.

*Cały czas chory nie oddycha.

*Gdy tylko drgawkowy-chory odzyskuje świadomość;

*Gdy nie odzyskuje świadomości- brak orientacji we wszystkich kierunkach, nie poznaje osób z otoczenia, osoby udzielające pomocy uważa za wrogie, broni się, jest agresywny, ucieka, krzyczy, demoluje, może nawet kogoś zabić, wszystko, co się z nim dzieje objęte jest niepamięcią.

! taki stan pomroczny po napadzie padaczkowym trwa od kilku minut do tygodni!

*w przebiegu padaczki mogą pojawiać się stany pomroczne poprzedzające drgawkowe

*mogą też pojawiać się niezależnie od ataków drgawkowych= EKWIWALENTY PADACZKOWE= NAPADY PSYCHOMOTORYCZNE

• nie tylko w padaczce, ale i w przebiegu guzów mózgu, zatoru tętnicy mózgowej, niedokrwienia, miażdżycy mózgu =>spraw uszkadzających struktury mózgu

• u chorych na schorzenia neurologiczne( gdy w obrębie OUN)

• chorego trzeba izolować, przypiąć pasami, bo może zrobić krzywdę sobie i innym

• nasila się w godzinach nocnych, w ciągu dnia może się przejaśniać

następna postać zamroczenia:

3.SOMNAMBULIZM= sennowłództwo( włóczenie się przez sen)

• zdarza się u ludzi skądinąd zdrowych

• wykonują oni czynności w taki sposób by nie zrobić sobie krzywdy; cechuje ich zadziwiająca sprawność i ostrożność

• sens w tym by ich nie budzić, bo odzyskując świadomość mogą sobie zrobić krzywdę( np. schodząc po rynnie może spaść)

4.podobną formą somnambulizmu jest SOMNILOKFENCJA=MÓWIENIE PRZEZ SEN

• chory mówi spontanicznie, nawiązuje dialog, normalnie rozmawia, może zdradzać swoje bardzo skrywane tajemnice

• wykorzystywano to w czasie przesłuchań podając narkozę- dożylnie, powoli, prowadząc rozmowę z chorym i wykorzystując moment, gdy badany nie zasnął jeszcze snem narkotycznym, ale już stał się bezwolny

• w leczeniu nerwic: narkoterapia półśpiączkowa- podawano środek do narkozy, ale tylko w takiej ilości, by znieść opory przed nawiązaniem terapii psychoterapeutycznej- sen hipnotyczny, by dotrzeć do węzła konfliktowego, który być może leżał u podstaw nerwicy

5.upojenie senne(elpenora)- to kolejna postać stanu pomrocznego

• postać stosunkowo rzadka

• pierwowzory zdarzają się u ludzi w pełni zdrowych: budząc się przechodzimy przez fazę dezorientacji( gdzie jestem? Co robię?)

• w stanie pomrocznym : całkowita dezorientacja we wszystkich kierunkach, trwająca dłużej

• budzenie się może spowodować dłużej trwające zaburzenie świadomości

• upojenie patologiczne- stan pomroczny, spowodowany spożyciem niewielkiej ilości alkoholu, która nie mogła wprowadzić człowieka w stan upojenia alkoholowego; stan zmienionej jakościowo świadomości

6.stany ekstatyczne

• niezwykle rzadko np. w stanie ekstazy religijnej

• zadziwiająca rozkosz, radość przez kilka godzin

• mogą występować inne przyjemne doznania: poczucie, że jesa się uwielbianym przez inne osoby

• może występować w padaczce

7.stany oneiroidalne

• zamroczeniowo- majaczeniowe

• zmiany jakościowe zaburzenia osobowości są głębsze i cięższe

• trwają od kilku minut do miesięcy

STAN POMROCZNY:

• kończy się zazwyczaj snem terminalnym trwającym kilka godzin; chory jest zdezorientowany w tym, co się z nim działo w okresie zamroczenia

• może pozostawić wyspy pamięciowe - pojedyncze wspomnienia, często związane z jakimś drastycznym wydarzeniem; cała reszta jest objęta całkowitą niepamięcią

• nie możemy w sposób aktywny wyprowadzić chorego z zamroczenia poprzez podawanie leków; można stosować jedynie środki uspokajające, gdy chory jest pobudzony; unieruchomić go, czekać na samoistne przeminięcie swoim własnym rytmem stanu pomrocznego

• gdy chory naruszył prawo jest całkowicie zwolniony z odpowiedzialności karnej: pozbawiony był zdolności rozpoznawania karalnego czynu

Trzecia psychoza: SPLĄTANIE(amencja)

• najgłębsze zaburzenia świadomości i osobowości

• nie ma śladu orientacji w jakichkolwiek kierunkach

• przebiega z pobudzeniem psychoruchowym; bezwładnym miotaniem się; niszczeniem wszystkiego, co w otoczeniu; darcie ubrania

• brak śladów kontaktu intelektualnego z chorym

• chory wyrzuca z siebie pojedyncze słowa i zdania nie mające żadnego związku logicznego; porozrywania wątków myślowych- inkoherencja

• może wystąpić w następstwie ciężkiego zatrucia różnymi substancjami toksycznymi, w tym lekami

• czasami w okresie przedśmiertelnym: wyczerpuje resztki sił chorego, może przyspieszyć śmierć

• leki uspokajające zazwyczaj zawodzą

• czasami pomocne jedynie wstrząsy elektryczne

• jeśli chory przeżyje stan splątania-> pozostaje całkowita niepamięć

Mimo zagrożeń, które stwarza każda z tych psychoz, psychozy te, jeśli przeminą i chory nie zginie- mogą nie pozostawić żadnego śladu w psychice. Powraca on do normalności.

PSYCHOPATOLOGIA wykład 3 25.10.00

SPOSTRZEGANIE I ZABURZENIA SPOSTRZEGANIA.

• elementarny warunek poznania

• świat otaczający i własny organizm- źródłem podniet

• podniety charakteryzowane jako elektromagnetyczne: akustyczne, natury chemicznej i mechanicznej

• część podniet, które do nas docierają jesteśmy w stanie rozpoznawać, odbierać dzięki naszym narządom zmysłów( ale reagujemy tylko na część podniet- spora ich część nie wywiera na nas żadnego wrażenia np.

• fale radiowe o różnej częstotliwości- nie czujemy ich, reagujemy jedynie

• wąskie pasmo spectrum fal elektromagnetycznych- pasmo fal świetlnych( od fioletu do czerwieni)- nie odbieramy wszystkiego, co jest dłuższe lub krótsze od fal świetlnych

• zmysł słuchu- fragment pasma fal akustycznych- nie słyszymy naddźwięków i poddźwięków

• wrażenie= czucie( najprostsze działanie podniet działających na nasze narządy zmysłowe)

• warunkiem powstania wrażeń: sprawny narząd zmysłowy, sprawne drogi naprowadzające, sprawna okolica mózgu odpowiedzialna za odbieranie tego zmysłu-> te trzy elementy to analizator zmysłowy

• wrażenia w praktyce w normalnym życiu nie występują; są składową zespołu wrażeń jednorodnych lub różnorodnych

• cechy wspólne wrażeń :

• silniejsze- słabsze

• by powstało- siła podniety musi przekroczyć pewien próg

• zależy też od wrażliwości zmysłu

• jakość- zróżnicowanie wrażeń w obrębie tego samego zmysłu, istnieje możliwość stopniowego przechodzenia jednych wrażeń w inne( np. od jednej barwy do innej)

• pod wpływem adekwatnej, swoistej podniety powstają wrażenia, ale i mogą też powstać pod wpływem nieadekwatnej( np. nasze oko reaguje na efekty świetlne, ale gdy ktoś nas w nie uderzy= podnieta mechaniczna- również mogą pojawić się efekty świetlne-> błysk)

• modalność- zróżnicowanie wrażeń wynikające ze zróżnicowania narządów zmysłów( czymś innym jest wrażenie słuchowe a innym wzrokowe- nie można przechodzić od jednego do drugiego)

• czas trwania- bardzo ograniczony ( podnieta-> wrażenie: krótki odstęp): słuch, wzrok: inaczej: smak, węch-> pozostają dłużej

• właściwości przestrzenne- wyczuwane wzrokiem, dotykiem, nawet słuchem( dźwięk dochodzi z określonego kierunku, ale może być mylący), cechy przestrzenne w smaku i węchu stosunkowo słabo wyrażone

• wrażliwość- zdolność odczuwania słabych podniet; nie jest stała, zmienia się, zależy od różnych czynników

• czułość- zdolność odczuwania słabych różnic między podnietami; istnieje próg różnic( 1% by odczuć różnicę oświetlenia;10% różnice słuchowe: 17% ciężar na wyciągniętej ręce)

• wrażliwość i czułość zmieniają się w wyniku adaptacji: gdy podnieta jest dość silna i trwa dłuższy czas, to wrażliwość na oddziaływanie tej podniety słabnie (węch, smak, czucie- z wyjątkiem bólu)

• wrażliwość wzrasta, gdy działają na nas słabe podniety, lub jest ich brak( w ciemnym pomieszczeniu wrażliwość wzroku może wzrastać 200 tyś. razy);dotyczy to też pozostałych zmysłów

• inna silna podnieta uniemożliwia lub osłabia spostrzeganie innych słabych podniet np. słońce uniemożliwia nam oglądani gwiazd w ciągu dnia

• prawo kontrastu: na ciemnym tle obrazy wydają się jaśniejsze i na odwrót

• wrażliwość zmienia się pod wpływem działalności i konieczności życiowej np. muzyk jest najbardziej wrażliwy na dźwięki; ktoś pozbawiony wzroku musi radzić sobie za pomocą innych zmysłów

• wrażenia jako odosobnione doznania praktycznie nie występują , można je jedynie wywołać eksperymentalnie

• istnieją zespoły wrażeń( struktury- nie sumowanie) jedno lub różnorodnych pod wpływem wrażeń ze świata otaczającego

• zespoły wrażeń są układane w struktury spoiste; są to wyobrażenia spostrzegawcze, które powstają zasadniczo, gdy docierają do nas te zespoły wrażeń, pod wpływem bezpośrednio działających podniet

• oprócz wyobrażeń spostrzegawczych są też wyobrażenia pochodne: odtwórcze( przywołanie do strumienia świadomości wyobrażenia spostrzegawczego wcześniej w nim obecnego- przypomnienie) i wytwórcze( stworzone przez nasz umysł fantazje, które mogą zawierać elementy wyobrażenia spostrz. Aktualnie przeżywanego lub elementy w.odtwórczego) , ale są możliwe tylko wtedy, gdy przeżyliśmy wcześniej wyobrażenie spostrzegawcze

• gdy ktoś urodził się niewidomy, głuchy, pozbawiony czucia bólu nie ma wyobrażeń odtwórczych i wytwórczych- bo nie zna tego obszaru rzeczywistości

• wyobrażenia wytw. i odtw. Różnią się spostrzegawczych( dostarczają rzeczywistego obrazu przedmiotu) właściwościami:

• wykazują luki, nie są wiernym odbiciem przedmiotu

• nie mają cech stałości

• znikają z chwilą odwrócenia uwagi

• kopia obrazu kiedyś spostrzeganego

• nie mają solidności bytu( konkretności)

SPOSTRZEŻENIE- całość złożona z wyobrażenia spostrzegawczego, sądu realizującego( obraz już rozpracowany myślowo, towarzyszy mu przekonanie, że to, co spostrzegamy rzeczywiście istnieje), sądu klasyfikującego( rozpoznanie tego, co spostrzegamy, zaliczenie do określonej klasy przedmiotów lub zjawisk- mniej lub bardziej swoiste).

ZABURZENIA SPOSTRZEGANIA

1.OMAMY

Powstanie u chorego wyobrażeń spostrzegawczych mimo, że na narządy zmysłu nie działają żadne podniety, które mogłyby być źródłem tego spostrzegania. Towarzyszy tym wyobrażeniom przekonanie, że powstały w następstwie zadziałania podniet. Obecne jest ich rzutowanie na zewnątrz- chory spostrzega w otoczeniu coś, co stanowi treść omamu. Podobnie z omamami czuciowymi i czuciowo- ustrojowymi: chory jest przekonany, że te doznania powstały w następstwie podniet płynących ze świata otaczającego.

• przyjęło się nazywać omamami takie zjawiska, które nie należą do żadnego zmysłu

• omamy psychiczne: chory porozumiewa się z innymi za pomoćą myśli; przypisuje sobie taką zdolność

• omamy pamięciowe: pewne zaburzenia pamięci; chory jest przekonany, że to co jest wyłącznie jego wyobrażeniem wytwórczym- wydarzyło się na prawdę

2.ZŁUDZENIA PATOLOGICZNE

Zaburzenia spostrzegania, w których błędny jest sąd klasyfikujący; wyobrażenie spostrzegawcze powstało w następstwie podniet ze świata otaczającego, ale zostało błędnie zinterpretowane i zaklasyfikowane

• złudzenia niechciane: pod wpływem strachu

• różnią się od codziennych tym, że nie są korygowane; złudzenia splatają się z treścią urojeń- nie poddają się perswazji

• u chorych w padaczce skroniowej: napady psychosensoryczne z zakresu wszystkich zmysłów. Nie są to omamy, bo chory zdaje sobie sprawę, że to co mu się pojawia jest nierzeczywiste

• omamami nie są też myśli, które chory słyszy w głowie, wie, że to są jego myśli

*czucie cenestetyczne-z narządów wewnętrznych i zmysłu równowagi

*czucie kinestetyczne-związane z własnym ruchem

3.NADWRAŻLIWOŚĆ=WZMOŻENIE NATĘŻENIA SPOSTRZEŻEŃ

• wszystko intensywniej przeżywane, odbierane zmysłowo

• w neurastenii

• w stanie maniakalnym

4.OBNIŻENIE NATĘŻENIA SPOSTRZEGANIA

• np. gdy jesteśmy senni: świat bezbarwny, beznadziejny, nic nie cieszy

• w depresjach

• w zespole katatonicznym

5.POCZUCIE OBCOŚCI ŚWIATA SPOSTRZEŻEŃ

• to, co się dzieje wydaje się nierealne: obce własne ciało, umysł

• stany depersonalizacji

6.ZMIANY WIELKOŚCI SPOSTRZEŻEŃ

a)MIKROPSJA: dziwnie małe

b)MAKROPSJA: dziwnie wielkie

c)METAMORFOGNOZJAKORPALIS: zmienione odczuwanie własnego ciało

przemiana poznanie ciało

• zmiana proporcji własnego ciała

• u dojrzewających dziewcząt: niechęć, strach, lęk przemiany w kobietę

• DYSMORFIOFOBIA: lęk przed przemianami własnego ciała

• OBJAWY FANTOMOWE: zjawiska normalne; np. gdy brak ręki- czucie jej, nawet każdego palca

PSYCHOPATOLOGIA Wykład 4. 8.11.00

PSYCHOLOGICZNE OBJAWY OGNISKOWE-

• objawy neurologiczne, mogą być mylone z zaburzeniami spostrzegania w następstwie ogniskowego uszkodzenia struktur korowych mózgu ( guz mózgu, wylew)

• wyrażają się dysfunkcjami psychicznymi:

-agnozja-zaburzenia poznania zmysłowego

-apraksja- zab. działania

-afazja

• i innymi objawami pochodnymi tych 3:

1. agnozja-czuciowa, wzrokowa ( chory widzi ale nie rozpoznaje), słuchowa ( słyszy, ale nie rozpoznaje dźwięków)

2. apraksja-zab. działania, mimo sprawnego obwodowego układu ruchowego-chory nie potrafi wykonać ciągu działań złożonych.

3. afazja -agnozja słuchowa:

-czuciowa-utrata zdolności rozumienia mowy

-ruchowa-utrata zdolności posługiwania się aparatem mowy

-amnestyczna-trudność w znalezieniu właściwego słowa.

• Inne objawy ogniskowe:

-logoklonia- powtarzanie głoski w danym wyrazie

-palilalia-powtarzanie słowa

-akalkulia-utrata zdolności liczenia

-aleksja-utrata zdolności rozumienia tekstu pisanego

-agrafia- utrata zdolności pisania

-iteracje-powtarzanie tych samych zdań jako odpowiedź na pyt. Rozmaitych treści.

MYŚLENIE

• Najwyższa czynność poznawcza

• Ściśle powiązana z innymi funkcjami psychicznymi

• U zwierząt: gnoza gatunkowa-instynkty, odruchy bezwarunkowe, jest obecna również u ludzi, w pierwszych dniach życia zapewnia mu przetrwanie; gnoza gatunkowa jest wzbogacana gnozą wynikająca z uczenia się, odruchów warunkowych; myślenie archaiczne, prelogiczne- wyższe formy w myśleniu człowieka

• Najwyższa forma gnozy -myślenie abstrakcyjne, przyczynowo- logiczne: umiejętność poznawania faktów, poznawania zawiązków między faktami, przewidywania faktów, możność poznawania ogólnych cech rzeczy i zjawisk

• Dzięki myśleniu-zdolność porozumiewania się za pomocą mowy, myślimy używając słów, symboli słownych-mowa wewnętrzna.

• Mowa zewnętrzna - przekazywanie symboli słownych, ale także wzrokowych dotykowych

• Myślenie abstrakcyjne- czysto człowiecza jakość psychiczna, leży u podstaw najprostszego uogólnienia, jego istotą jest poszukiwanie wspólnych cech przedmiotów, zjawisk, a odrzucanie cech nieistotnych

• Składowe myślenia abstrakcyjnego:

-umiejętność tworzenia pojęć- oddalanie się od wyobrażenia spostrzeganego lub uznanie jednego zjawiska jako typu-podpieranie się wyobrażeniami odtwórczymi

różnice między pojęciami-wynik stopnia abstrakcji- im wyższy stopień abstrakcji tym większy zakres pojęcia, a mniejsza treść.

-posługujemy się sądami -myślowymi stosunkami między zjawiskami, przedmiotami, z założeniem, że te stosunki istnieją. W skład sądu wchodzą pojęcia: znajomość przedmiotu-umiejętność stawiania trafnych sądów, wnioskowanie- umiejętnoś wysuwania nowych sądów z jednego lub kilku sądów, rozumowanie- umiejętność snucia ciągu sądów, aż do określonego kierunku-analiza i synteza-tymi się posługujemy, inteligencja-sprawność umysłowa, umiejętność posługiwania się tymi wymienionymi oznakami myślenia.

ZABURZENIA CZYNNOŚCI MYŚLOWYCH

1. ZAB. TREŚCI MYŚLENIA

2. ZAB. TOKU MYŚLENIA

3. ZAB.SPRAWNOŚCI UMYSŁOWEJ

AD.1

-urojenia

-idee nadwartościowe

-myśli natrętne

-konfabulacje

-mitomania (pseudologia fantastica)

UROJENIA- delusiones, deluzjo-urojenie

-przekonanie chorego o prawdziwości nieprawdziwych sądów, które wypowiada

-odporność na perswazję

-sądy jakie chory wypowiada muszą kłócić się z doświadczeniami otoczenia, mieć element absurdalności, nieprawdopodobieństwa

Ze względu na treść wyróżniamy:

u. ksobne- chory jest przekonany, że jest obiektem zainteresowania jakiejś grupy ludzi-śledzą go, obserwują; chorzy powołują się na złudzenia patologiczne-treść zależy od wiedzy, wykształcenia)-chory nie musi czuć się zagrożony, może jedynie być zdziwiony,

u. prześladowcze -podobne, ale chorzy czują się zagrożeni, prześladowani, uciekają, chronią się.

u. zazdrości

u. hipochondryczne- przekonanie, ze trapi chorego jakaś choroba, groźna dla życia-mimo że badania ją wykluczają.

u. grzeszności i winy-wynikają z drobnych zaniedbań

u. samooskarżające

u. pomniejszenia, upokarzania, upośledzenia, nicości

Urojenia mogą stworzyć zwarte systemy, w których chory dba o umotywowanie swoich urojeniowych przekonań. Ale są też urojenia nie tworzące systemów, ulotne, przejściowe, chorzy się ich wstydzą, nie próbują uzasadniać

Idee nadwartościowe- pogranicze normy i patologii, np. u ludzi przejawiających szczególne uzdolnienia w różnych dziedzinach, są naładowane wartościowo, silne, pochłaniają całą aktywność człowieka, nie ma niczego poza realizacją. Ale też osoby o skromnym wykształceniu porywają się na realizację absurdalnych idei, mogą ocierać się o urojenia.

Myśli natrętne- sprzeczne z przekonaniami chorego, zdaje sobie sprawę z ich absurdalności, ale nie może ich od siebie odpędzić- np. myśli bluźniercze u wierzącego). Związane z psychiką prelogiczną, zawierają elementy magiczne, rytuały, wynikają z nich działania natrętne- np. mycie rąk 3 razy, potem 3 razy 3.

Np. przekonanie, że wszystko jest brudne zadręczają chorych, próby utrzymania się od tego przymusu są źródłem udręki, przygnębienia, są odporne na leczenie.

Konfabulacje: -zaliczane do zaburzeń pamięci, objawy występują tam, gdzie chory utracił zdolność zapamiętywania, chorzy starają się ukryć lukę pamięciową, zaburzenia orientacji, chory przyjmuje każdą sugestię rozmówcy, a nawet uzupełnia ją o własne szczegóły- zmyślone na bieżąco.

Mitomania—w celu zaimponowania innej osobie-dyplomem, majątkiem, znajomościami, których się nie posiada. Niektórzy nie zmyślają bezkrytycznie, szczególną skłonność do niej mają ludzie z zaburzoną osobowością w następstwie organicznego uszkodzenia mózgu-charakteropatii, też w zespołach maniakalnych.

PSYCHOPATOLOGIA 15.11.00

Wykład 5.

AD. 2 Zaburzenia toku myślenia

• tachyphrenia- przyspieszenie toku myślenia; niemal wyłącznie w zespołach maniakalnych

• wielomówność, przyspieszenie toku myślenia ze skłonnością do zmiany wątków myślenia

• wypowiedzi poprawne pod wzgl. przyczynowo-logicznym

• w miarę przyspieszenia toku myślenia, treść staje się coraz bardziej powierzchowna, chory traci zdolność głębszego skupiania się nad tym, co mówi

• krańcową postacią przyspieszenia jest gonitwa myśli

• niektóre elementy przyspieszonego toku myślenia można obserwować po zażyciu niektórych używek

• odwrotnością tych objawów jest bradyphrenia- zwolnienie toku myślenia

• w normalnym życiu: gdy jesteśmy zmęczeni, w złej kondycji fizycznej i psychicznej

• odmianę patologiczną obserwujemy w depresjach ( szczególnie w d.endogennej, chorobie afektywnej)

• wypowiedzi stają się skromne, trudno o wyp. spontaniczne, proste zdania, pojedyncze słowa, nie podtrzymują konwersacji, trudno przypominają sobie nawet proste zdarzenia dobrze zapamiętane, poczucie gorszej sprawności pamięciowej, odpowiadają z opóźnieniami

• zaleganie nastroju przygnębienia, które poraża tu tok myślenia; zaburzenia uwagi, trudności w zapamiętywaniu

• w zespołach katatonicznych hipokinetycznych: opóźnienie odpowiedzi na pytania, otamowania- na zadane pytania chory zaczyna odpowiadać, ale w pewnym momencie tok wypowiedzi urywa się- chory przestaje mówić i po dłuższym okresie wznawia rozpoczętą odpowiedź; tak też w czynnościach; pojawia się też osłupienie- unieruchomienie

• dissociatio- rozkojarzenie

• potocznie, gdy ktoś ma chaotyczne wypowiedzi

• zatracanie się w konsekwencji przyczynowo-logicznej w myśleniu na rzecz choremu tylko właściwemu sposobowi kojarzenia

• chory nie dostrzega sprzeczności logicznej wypowiadanych sądów, to co niemożliwe- dla niego wcale takim być nie musi

• pod wzgl. formalno-logicznym wypowiedzi chorego nie muszą być chaotyczne, ciąg myślowy-choć nie logiczny- jest zachowany

• rozkojarzenie nie musi uwidaczniać się we wszystkim, co chory mówi

• gdy rozkojarzenie jest znaczne, wszystkie wypowiedzi mogą być przypadkowe, jakby się bawił słowami i nie zależało mu na tym by uruchomić własną inteligencję

• chory jak gdyby przestaje robić użytek ze swojej wiedzy i inteligencji

• przy krańcowych objawach: sałata słowna- przypadkowe nagromadzenie słów i zdań bez porządku logicznego

• rozkojarzenie jest właściwe i swoiste( świadczy o rozpadzie struktur osobowości) dla schizofrenii i chorób o podłożu schizofrenicznym

• inkoherencja- nie widać w ogóle śladów kojarzenia logicznego, porozrywanie wątków myślowych

• występuje wyłącznie w splątaniu, choć przypomina rozkojarzenie

Obniżenie sprawności umysłowej-dwojakiego typu:

1.Niedorozwój umysłowy: nie wykształcenie się sprawności umysłowej w dostatecznym stopniu-oligofrenia

2.Zespoły otępienne- demencja

Ad.1. W następstwie organicznego uszkodzenia struktur mózgu w okresie życia płodowego, okołoporodowego lub we wczesnym okresie życia osobniczego

-uszkodzenie bez wzgl. Na czynnik uszkadzający powoduje zahamowanie rozwoju intelektualnego

-nie wykształca się w pełni myślenie abstrakcyjne

-w zal. od stopnia niedorozwoju myślenie konkretne może być dobrze wykształcone i wystarczającedo samodzielnego radzenia sobie w życiu

-w głębszym niedorozwoju myślenie abstrakcyjne uniemożliwia choremu przyswajanie sobie słów, pojęć o wyższym stopniu abstrakcji

Ad. 2.Jeżeli sprawność intelektualna już się wykształciła i na skutek organicznego uszkodzenia struktur mózgu doszło do obniżenia tej sprawności.

-nigdy jednak nie spada do poziomu niedorozwoju i klinicznie objawia się inaczej, te funkcje intelektualne, które się już wykształciły, zachowują się na poziomie wyższym niż w niedorozwoju

PAMIĘĆ

Wg. T. Bilikiewicza:P- zdolność ustroju do zachowania się w sposób, który został zmodyfikowany poprzednim doświadczeniem

• treść P powstaje z przetworzenia przeżyć świadomych

• świadomość jest energią psychiczną dynamiczną, którą poprzez pamięć przetwarza się w energię psychiczną potencjalną, która może stać się na powrót energią psychiczną dynamiczną z chwilą przypominania

• oceniając pamięć zwracamy uwagę na cechy:

• wierność pamięci-podobieństwo odtwarzanego obrazu do przedmiotu, który był kiedyś wyobrażeniem spostrzegawczym; zmniejsza się w miarę upływu czasu

• trwałość- czas, w którym zachowana jest zdolność do odtwarzania tego, co kiedyś było obecne w strumieniu świadomości

• szybkość zapamiętywania- jest walorem tylko wtedy, gdy towarzyszy jej trwałość

• gotowość- umiejętność łatwego przypominania potrzebnych w danej chwili danych pamięciowych

• zakres pamięci( pojemność)- zdolność zapamiętywania możliwie dużej liczby szczegółów w określonym czasie- im bardziej ćwiczymy pamięć, tym bardziej zwiększa się jej zakres

ZABURZENIA PAMIĘCI

Niedoczynność pamięci może mieć charakter:

1. czynnościowy

2. organiczny trwały

Ad. 1. * kłopoty z zapamiętywaniem, bo myśli biegną w inną stronę; stany zaangażowania emocjonalnego mogą zakłócać zapamiętywanie przez trudności w skupieniu uwagi

*nieraz ulegają upośledzeniu nasze zasoby pamięciowe np. z czasem zapominamy przykre sprawy

*problemy z przypominaniem np. brakuje nam słowa

*w stanach psychopatologicznych te czynnościowe zaburzenia pamięci wyglądają podobnie, lecz mają inne przyczyny np. depresja, nerwica, lęk, niepokój, inne stany zaburzeń emocjonalnych, które utrudniają skupienie uwagi i przez to możliwość korzystania z pamięci- która nie jest upośledzona

*gdy te stany przemijają, sprawność pamięciowa powraca do normy

Ad.2. *prawdziwa niedoczynność pamięci

*dotyczyć może zaburzeń zapamiętywania, przechowywania i przypominania

*trudności z bieżącym zadaniem, chory może zdawać sobie z tego sprawę( więc np. zapisuje na kartce)

*gdy zdolność zapamiętywania jest zniesiona, chry nie jest zdolny niczego przechować w pamięci - powstają luki pamięciowe

*dzięki pamięci mamy zachowaną orientację we wszystkich kierunkach; gdy chory nie zapamiętuje- zaburzenie w orientacji( brak ciągłości zdarzeń)

*w otępieniach też luki pamięciowe: utrata zdolności zapamiętywania lub zasoby pamięciowe przed zaburzeniami mogą ulec trwałemu zniszczeniu i przez to ta luka może obejmować okres dłuższy niż czas, jaki upłynął od pojawienia się zaburzeń zapamiętania

*im zasoby pamięci są świeższe, tym bardziej podatne na zniszczenie

*utrata zdolności przypominania jest fazą wstępną afazji amnestycznej; chory nie jest w stanie przywołać do strumienia świadomości nazwy jakiegoś przedmiotu lub innych wspomnień, które wie, że znał

Istnieje jeszcze nadczynność pamięci- możliwość przywołania do strumienia świadomości zasobów, których w normalnych warunkach nie bylibyśmy w stanie sobie przypomnieć:

• np. w stanie zagrożenia życia: w ciągu krótkiego czasu człowiek widzi obraz całego swojego życia z niezwykłą wyrazistością i np. zdarzenia, których nigdy się nie domyślał, że zostały zapamiętane

• także w stanach gorączkowych lub u ludzi z otępieniem starczym

Druga grupa zaburzeń pamięci to niepamięć= amnezja- luka pamięciowa ograniczona co do treści lub co do czasu.

NIEPAMIĘĆ CO DO CZASU:

• czas snu- luką pamięciową spowodowaną fizycznym wygaszeniem światła świadomości

• gdy zmiany świadomości nastąpiły z przyczyn patologicznych, objęte są również niepamięcią lecz patologiczną( np. somnolencja, sopor, śpiączka, stany zaburzenia jakość. św.)

• niepamięć prawdziwa= AMNEZJA VERA( chory nie pamięta, bo wyłączony strumień świadomości; zwężenie pola świadomości z przyczyn patologicznych może zostawić niepamięć) może być CAŁKOWITA( w zamroczeniu, ale z możliwością zachowania się pojedynczych wspomnień= wysp pamięciowych; również w stanach splątania= amencja) lub CZĘŚCIOWA( po przebyciu majaczenia)

• oprócz niepamięci prawdziwej obserwujemy niepamięć WSTECZNĄ = AMNEZJA RETROGRADA i niepamięć NASTĘPCZĄ= AMNEZJA ANTEROGRADA

• N.WSTECZNA- jeżeli nagle nastąpiła utrata przytomności( np. w skutek urazu głowy), po przebudzeniu chory może nie pamiętać dłuższego czy krótszego okresu( od kilku sekund do kilku lat) poprzedzającego utratę przytomności; może to stopniowo skracać się

• N.NASTĘPCZA- ktoś odzyskał świadomość( np. po majaczeniu) i może pamiętać niemal wszystko to, co działo się w okresie majaczenia, wypowiada się zbornie i logicznie, ale np. na drugi dzień nie pamięta tego, że po odzyskaniu świadomości z kimś rozmawiał, w miarę upływu czasu zacierają się wspomnienia z majaczenia

• Niepamięć może być wynikiem utraty zdolności zapamiętywania np. w zespole otępiennym; może też być wynikiem zmniejszenia zasobów pamięciowych

NIEPAMIĘĆ CO DO TREŚCI:

• np. w psychozie paranoidalnej: prosi się pacjenta, by opowiedział o swojej psychozie- on słabo to pamięta

• w histerii- gdzie wypierane są pewne treści, blokowany jest ich dostęp do strumienia św.; pod wpływem hipnozy chory może dokładnie opowiedzieć= jest to niepamięć RETROPSYCHOTYCZNA

INNE ZABURZENIA PAMIĘCI:

• złudy pamięciowe- niedokładność odtwarzania( norma: gdy zacierają się wspomnienia lub różnoczasowe zlewają się za sobą; gorsze rozmiary w psychopatologii- gdzie pamięć szwankuje)

• złudzenia pamięciowe- zniekształcenia wspomnień przez patologiczny afekt( zaburzenia afektywne- w większości psychoz)

• omamy pamięciowe- przekonanie chorego, że przeżył to, co faktycznie jest zmyśleniem, fantazją lub przeżyciem psychotycznym; dołącza on sąd realizujący do wyobrażeń wytwórczych fizjologicznych lub patologicznych

• złudy pamięciowe utożsamiające: deja vu ( już widziane) i deja vecu( już przeżywane)cie obcości znanych miejsc i ludzi- jamais vu

Wykład 6 22.11.00

UCZUCIA- AFFECTUS= AFFECTIVITAS( afekt, uczuciowość)

• związane z czuciem( wrażeniami)

• bardzo ważna sfera życia psychicznego

• określają podmiotowy stosunek do rzeczy i zjawisk przeżywanych w strumieniu świadomości

• w wrażeniach nie ma subiektywnego stosunku do tego, co się dzieje, takiego jak w uczuciach

• uczucia przez swą subiektywność są trudne do zbadania i porównania

• są związane z życiem i do czegoś potrzebne: do zachowania gatunku

• pierwotne uczucia to przyjemność, przykrość

• dowód na to, że uczucia i czucie się różnią: dzięki zabiegom neurochirurgicznym polegającym na przecinaniu kory mózgowej w okolicy przedczołowej. Po tej operacji znikalo uczucie bólu, czucie ogólne zostawało, ale nie było nieprzyjemne. Podobne rezultaty dają leki przeciwbólowe.

• podłożem strukturalnym życia uczuciowego jest UKŁAD WEGETATYWNY( steruje wnętrzem naszego ciała, dzięki temu, że jest niezależny nasza świadoma psychika jest zwolniona z zajmowania się tym, co się w organizmie dzieje) na szczeblu OUN (autonomiczny, niezależny od woli, funkcjonuje poniżej progu świadomości)

• uczucia są niezależne od naszej woli, możemy jedynie na nie wpływać stwarzając jakieś okoliczności lub używkami i narkotykami

• ten ścisły związek między uczuciami a układem wegetatywnym uwidacznia się w sposobie wyrażania stanów uczuciowych: mimika, pantomimika, zakłócenia natury wegetatywnej, różne procesy fizjologiczne ( blednięcie, pocenie się, drżenie)

• obiektywne sprawdziany procesów uczuciowych nie powiodły się. Częściowy sukces to pomiar funkcji kierowanych przez układ wegetatywny

• psychiatria nie klasyfikuje stanów uczuciowych w zależności od ich treści. Korzysta z ewolucyjnego podziału. Przez cały rozwój ewolucyjny aż do człowieka życie uczuciowe było wzbogacane, zachowując to, co było wcześniej

3 POZIOMY:

1. uczuciowość protopatyczna- najbardziej elementarna, pierwotna, popędy( odżywiania się, płciowe, sen, samozachowawczy)

2. u. archaiczna- związana z psychiką archaiczną; zachowują się popędy, ale te najprostsze uczucia są przekształcone przez hamulce psychiki archaicznej, prelogicznej np. popędy władcze, zazdrość, pożądanie, nienawiść, chciwość, lęk

3. uczucia wyższe, intelektualizowane, intencjonalne, determinujące, zmodyfikowane, kontrolowane, odrywają się od pierwotnych korzeni np. przyjaźń, miłość, u. estetyczne, patriotyczne, społeczne, religijność, poczucie obowiązku, chęć osiągnięcia czegoś w życiu

CECHY UCZUĆ:

• rodzaj uczucia( przyporządkowanie stanu uczuciowego jaki obserwujemy do poziomu i treści); określić przedmiot i kierunek uczucia. Nawet ludziom w pełni zdrowym zdarzają się stany uczuciowe, których sami nie rozumieją. Możemy być bardziej rozdrażnieni, nasze reakcje są niewspółmierne do tego, co nam się przytrafia w dorosłym życiu. Psychopatologia: stany przygnębienia, których chory nie rozumie; depresja endogenna. Te bezprzedmiotowe stany bywają związane z kimś, czymś, choć powiązanie jest wątpliwe

• siła i głębia uczucia: jeżeli uczucia są głębokie i silne, są w stanie poruszyć całą naszą aktywność do konkretnego działania. Przez głębie są trwałe i utrzymują nas w kierunku naszej aktywności

• trwałość ( cechuje uczucia głębokie)-np. trwałe uczucia towarzyszące urojeniom w zespołach paranoicznych

• zdolność modulacji

• zmienia się w życiu osobniczym człowieka; nadmierna w dzieciństwie, w wieku dorosłym ustatkowuje się, w wieku podeszłym- CHWIEJNOŚĆ AFEKTYWNA

• może ulec upośledzeniu: w schizofrenii- gdy nie można zmodyfikować afektu w innym kierunku= SZTYWNOŚĆ AFEKTU; pozorna modelacja- w stanach zalegania afektu np. dominuje uczucie przygnębienia

• ekspresja życia uczuciowego

• istnieją przyjęte modele ekspresji, normy

• zakłócone w obydwu kierunkach w patologii

• zdolność panowania nad sobą, poskramianie ekspresji

• zjawisko KATATYMI - stosunek uczuć do myśli; łatwo dajemy wiarę temu, co chcielibyśmy, by było prawdą, ale wcale być nie musi

• IRRADIACJA- przenoszenie się stanów uczuciowych na przedmiot, miejsce, czas, z którym związane są jakieś ważne subiektywnie stany uczuciowe

ZABURZENIA ŻYCIA UCZUCIOWEGO

• nie pojawiają się w nich jakieś nowe jakości

• melancholia, depresja, lęk( lęk chorych jest tki sam jak nasz, różnią się tylko okoliczności)

• stany wzmożonego samopoczucia

• wzmożony nastrój w stanie maniakalnym o podłożu endogennym

• euforia- niedostrzeganie przykrych aspektów swej sytuacji( organiczne zaburzenia mózgu; u ludzi w starszym wieku)

• drażliwość, rozdrażnienie- jako objaw psychopatologiczny, gdy byle drobiazg przeszkadza choremu i uruchamia on często swoje agresywne zachowanie

• ocena uczuciowości wyższej jest problematyczna, gdyż jest ona oceniana z biologicznego punktu widzenia, a nie moralizatorskiego

• uczuciowość wyższa może być wypaczona przez indoktrynację: rośnie człowiek nastawiony na doraźne zaspokajanie swoich potrzeb

• zmiany czasu trwania afektu

• lepkość afektywna- uporczywe trzymanie się jakiegoś wątku' rozpamiętywanie jakiejś krzywdy

• ambiwalencja- jednym z objawów rozpadu struktury w schizofrenii; sprzeczne uczucia istnieją obok siebie

PSYCHOPATOLOGIA Wykład 6 29.11.00

WOLA

• zwolennicy determinizmu: wszystko uwarunkowane jest procesami fizyko- biologicznymi zachodzącymi w mózgu

• przyjmujemy powszechnie, że jednak przejmujemy odpowiedzialność za nasze działanie

• WOLNA WOLA- zdolność do dokonywania wyboru w kierunku aktywności. Podejmujemy działanie kierując się motywami, pod wpływem pobudek( mają określony kierunek, cel, mogą pochodzić ze sfery życia uczuciowego[ z różnych jego poziomów: popędowego, archaicznego lub wyższego] lub wyłącznie rozumowe)

• W procesie wychowawczym dążymy, by poskramiać pobudki pochodzące z niższych poziomów życia uczuciowego, chociaż nie zawsze się to udaje

• Pierwotną pobudką jest POTRZEBA; istnieją ograniczenia, które nie pozwalają zaspokoić potrzeby

• POPĘD- siła napędowa naszych działań( pod warunkiem, że ta energia będzie ukształtowana przez wyższe poziomy życia uczuciowego)

• nie możemy się kierować popędami wprost; jest obecna świadomość tych popędów

• kierujemy się pragnieniami, u których podłoża mogą leżeć popędy

• można poprzestać na pragnieniu

• aby pragnienie przemieniło się w działanie potrzebna jest decyzja, postanowienie, które jest aktem woli

• analiza działania kierowanego wolą

1. świadomość celu: po co mam działać? Co chcę osiągnąć?

2. Rozważyć: jak mam działać? Jakie przedsięwziąć środki, które doprowadzą do osiągnięcia celu? Czy trudy działania warte są celu? - obecne są tu pobudki najczęściej natury uczuciowej, nieraz rozumowej( chociaż najczęściej jest to racjonalizacja pobudek uczuciowych)

3. Decyzja, postanowienie działania: na tak( chcę działać) lub na nie( nie warto działać)

• te 3 punkty są to działania w myśli

• jeśli wystąpi postanowienie o działaniu- dopiero teraz mogę działać

• postanowienie nie oznacza bezpośredniego rozpoczęcia działania

• 
  
  działanie wykonujemy za pomocą ruchów- w znaczeniu fizycznym i aktywności psychicznej

RUCHY DOWOLNE

• zaangażowana jest wola; RUCHY MIMOWOLNE

• są : cel, środki, pobudki, - odruchy mięśniowe i automatyzmy

postanowienie, akty świadome ( = wrodzone sprzężenia odruchów)

- ruchy ideomotoryczne( b.złożone, ale

również bez aktów woli)

*ruchy instynktowne, z którymi

przychodzimy na świat( ssanie)

*ruchy naśladowcze( zaraźliwe

ziewanie, popieranie się jakimś słowem,

cechy wymowy właściwe danemu

środowisku)- w psychopatologii:

echomimia, echolalia, echopraksja)

- ruchy zmechanizowane( zautomatyzowane-

były kiedyś dowolnymi np.prowadzenie

samochodu) ; układ wegetatywny przejął

kontrolę od układu podkorowego, wola

pojawia się w momencie zainicjowania tych

czynności)

CECHY WOLI:

• samodzielność aktu woli( samodzielność pobudek rozstrzygających o postanowieniu, świadomość środków działania); zaburzona w dwóch kierunkach:

• poprzez nadmierną sugestywność

• poprzez zanik sugestywności

• zdecydowanie= zdolność podejmowania we właściwym czasie umotywowanych decyzji i wprowadzenia ich w czyn. Zaburzenia:

• decyzje podejmowane zbyt szybko, pospiesznie, przedwcześnie( np. u chorych w stanie maniakalnym)

• nadmiar wątpliwości, niepewność( np. w nerwicy natręctw, w nerwicy endogennej czy neurastenicznej)

• panowanie nad sobą, rozumiane dwojako:

• umiejętność zmuszania siebie do wykonania raz powziętych decyzji wbraw przeciwstawnym pobudkom ( nieśmiałości, strachowi, lenistwu)

• zdolność poskramiania zachowań impulsywnych, uwarunkowanych stanami napięcia emocjonalnego, rozdrażnieniem

• te cechy woli zawierają się w NAPIĘCIU PSYCHORUCHOWYM( nie rozdrabnia się tych aktów woli na punkty, tylko podchodzi się do nich wszystkich jako do całości)

• wewnętrzna siła zmuszająca człowieka do podjęcia( zapoczątkowania i podtrzymania) czynności ;

• energia tego napędu pochodzi z życia uczuciowego( z wszystkich poziomów)

• określa się też : spontaniczność, samorzutność, inicjatywa aktów woli: zdolność mobilizowania napędu psychoruchowym pobudkom intrapsychicznym

ZABURZENIA NAPĘDU PSYCHORUCHOWEGO:

• w chorobach psychicznych obserwujemy obniżenie bądź wzmożenie napędu psychoruchowego

• OBNIŻENIE:

• jeden z objawów depresji endogennych wyraża się bradyfrenią( zwolnienie toku myślenia), bradykinezą( spowolnienie w zakresie aktywności ruchowej chorego) ; mało spontaniczny, wypowiedzi skąpe, raczej odpowiada na pytania niż inicjuje rozmowę, poczucie gorszej sprawności intelektualnej i pamięciowej( trudności w zapamiętywaniu i przypominaniu), trudności w wykonywaniu prostych , codziennych czynności, podejmowanie decyzji- udręką; stan osłupienia- przestaje mówić i czymś zajmować= STUPOT MELANCHOLIKUS( zdarza się to jednak rzadko)

• W zespole katatonicznym hipokinetycznym: zobojętnienie, nie okazywanie spontaniczności, otamowanie, mniejsza aktywność pod względem ruchowym, chory z opóźnieniem ale nawiązuje rozmowę, szczególnie gdy jest pytany o rzeczy obojętne; ni stąd ni zowąd przerywa swą odpowiedź( czy czynność) i wznawia ją po upływie dłuższego czasu. W krańcowym nasileniu objawów: chory przestaje mówić= mutystyczność, nieruchomieje , pojawia sią osłupienie katatoniczne, znieruchomienie, brak reakcji na to , co dzieje się w otoczeniu; w krańcowych przypadkach chorzy przestają jeść, nie przełykają nawet własnej śliny. Jednak zdarza się to rzadko, zwłaszcza od czasu wprowadzenia wstrząsów elektrycznych

• W zespołach psychoorganicznych, w nerwicach ( np. neuroastenicznej)

• WZMOŻENIE( wzrost aktywności psychoruchowej):

• Gdy wzrost nie jest zbyt duży może przyczyniać się do lepszego wykorzystywania zasobów wiedzy, lepszego wykorzystywania pomysłów np. w zespołach hipomaniakalnych

• gdy wzrost jest zbyt duży: spłycone, lekkomyślne procesy poznawcze, pomysł goni pomysł

• stany pobudzenia psychoruchowego z rozhamowaniem sfery popędowej( stan pomroczny, amencja) i w depresji endogennej paradoksalnie zdarzają się stany niepokoju psychoruchowego AKATISJA( przymus chodzenia= TASIKINEZA)

• pobudzeni psychoruchowe z głębokim rozkojarzeniem w zespole katatonicznym hiperkinetycznym( podłoże schizofrenii): wypowiedzi bezładne, rozkojarzone, o charakterze sałaty słownej, niszczy wszystko, co się wokół znajduje

• zespół hebefreniczny

ZABURZENIE SAMODZIELNOŚCI AKTÓW WOLI:

• STANY WZMOŻONEJ SUGESTYWNOŚCI

• w niedorozwoju umysłowym

• w zespołach psychoorganicznych- gdzie zaburzenia pamięci są znaczniejsze

• w histerii- to pomaga w diagnozowaniu; możemy umiejętnie sugerować objawy na które chory się zgadza, ale które tak na prawdę nie występują

• w zespole katatonicznym hipokinetycznym, w zespole kataleptycznym- katalepsji woskowatej( ciało chorego można ustawiać w różnych pozycjach jak wosk= giętkość woskowata; stoi tak parę godzin. Występuje też niepełna giętkość woskowata)

• automatyzmy nakazowe: chorzy wykonują wszystkie nakazane im czynności, nie pytając o ich sens, nawet te czynności, które zagrażają ich życiu( powtarzanie słów, zdań, czynności za inną osobą, mimiki, echopraksja, echomimia)

• OBNIŻENIE SUGESTYWNOŚCI

• w zespole katatonicznym hipokinetycznym, zwłaszcza gdy występuje z katalepsją sztywną=> całkowite znieruchomienie chorego

• negatywizm bierny: chory nie wykonuje poleceń, ale się nie broni, gdy ktoś mu pomaga np. rozebrać się u lekarza

• negatywizm czynny; chory broni się np. Przed wyprostowaniem ręki, gdy chce mu się zmierzyć ciśnienie; zaciska usta, gdy ma je otworzyć, lub wykonuje przeciwstawne polecenie

*katalepsja woskowata i sztywna mogą przechodzić jedna w drugą

ZABURZENIA PRZEBIEGU DZIAŁAŃ DOWOLNYCH:

• zmanierowanie i dziwactwa ruchowe, stereotypy ruchowe i słowne - w przebiegu schizofrenii, ciężkich uszkodzeniach mózgu

• zaburzenia mowy spowodowane psychozą: neologizmy schizofreniczne, rozkojarzenie, inkoherencja, werbigeracje, perseweracje

• natręctwa myślowe lub czynnościowe: myślenie o czymś w sposób sprzeczny z własnym sądem, poglądem chorego; czuje bezsens wykonywanych czynności.

Wykład 6.12.00.

ZABURZENIA ŻYCIA POPĘDOWEGO

Działania popędowe:

• czyny bez zastanowienia, dokonywane tylko pod wpływem popędu lub silnego afektu patologicznego, cechuje je gwałtowność, nie liczenie się z konsekwencjami

• stany afektu patologicznego lub stany krótkiego spięcia:

*w następstwie uszkodzeń mózgu:

• chory może zareagować niewspółmiernie do sytuacji

• głębokie zwężenie pola świadomości

• akty agresji w stosunku do otoczenia lub samego siebie

• trzeba udowodnić, że reakcje zostały zmienione przez organiczne uszk.mózgu

*w następstwie znoszonych przez długi czas upokorzeń, pogardy , znęcania się:

• zwężenie pola świadomości

• dokonanie czynu gwałtownego w stosunku do osób, które upokarzały

• stan długotrwałego stresu i kropla przelewa

inne działania gwałtowne:

• depresja endogenna-> zamach na własne życie

• w stanie pomrocznym: z afektu patologicznego lub nastawienia urojeniowego

• reakcje obronne na treść urojeń: zagrożenia

• piromania : skłonność do podpalania, lubowanie się widokiem pożaru

• poriomania: potrzeba , np.w przebiegu stanu pomrocznego, w głębokim niedorozwoju

• kleptomania: skłonność do kradzieży, która jest źródłem szczególnej przyjemności

• oblutomania: natręctwo mycia rąk

• ptyzeomania: przyjemność i przymus spluwania

• dipsomania: okresowe nadużywanie alkoholu( kilka, kilkanaście dni chlania, potem wiele dni abstynencji)

• tanatomania: znajdowanie przyjemności w ocieraniu się o śmierć, istotny jest element tej przyjemności, coś podobnego do masochizmu; a w schizofrenii zjawisko PARAGNOMENU = zamachy samobójcze nie poprzedzane żadnym stanem uczuciowym, nic na to nie wskazywało

Podobne do działań popędowych są chorobliwe automatyzmy- wymykają się spod kontroli np. ręka sama pisze, usta same mówią( w schizofrenii: coś za chorego mówi, zmusza do wykonywania czynności czy działań)

1.Popęd do odżywiania ( może ulec wzmożeniu, obniżeniu, zboczeniu)- zaburzenia, gdy nie jest to uwarunkowane innymi, poza psychicznymi zaburzeniami np. hormonalnymi

WZMOŻENIE:

• bulimia, polifagia psychogenes, wyraża się nadmiernym uczuciem głodu zaspokajanego jedzeniem olbrzymich ilości pożywienia w sposób łapczywy, żarłoczny, zjadanie wszystkiego, co nadaje się do jedzenia; może to nawet doprowadzić do pęknięcia żołądka; gdy nie można pomieścić- prowokowanie wymiotów( lub zawsze wymioty- by zaspokoić głód , a nie przybrać na wadze); spowodowane czynnikami psychogennymi, potrzebą tłumienia niepokoju, lęku

• depresje( szczególnie endogenna): zazwyczaj obniżenie łaknienia, ale niewielka ich część przebiega ze wzmożonym łaknieniem, by stłumić stan napięcia i niepokoju

• organiczne uszkodzenie struktur mózgu w okolicy skroniowej

OBNIŻENIE:

• nierzadki objaw w chorobach psychicznych: depresje( sz. Endogenna), nerwice, w zespole katatonicznym- hipokinetycznym; u zdrowych - w stanach napięcia emocjonalnego

• ograniczanie jedzenia nie musi by warunkowane obniżaniem popędu do odżywiania( odchudzanie się)

• anoreksja nervosa - bywa to objaw odosobniony, nie sposób dopatrzyć się innych odchyleń psychicznych poza zaburzeniami w widzeniu własnej cielesności; zazwyczaj- młode kobiety

ZBOCZENIE:

• PAROREKSJA- skłonność do spożywania rzeczy niejadalnych i znajdowanie w tym przyjemności, w formie wyolbrzymionej zdarzało się to w schizofrenii; z zanikiem uczuciowości wyższej, poczucia obrzydzenia( picie moczu, jedzenie kału); zdarza się to w nerwicy histerycznej- motywy trudne do zrozumienia

2.nałogi

• środki o działaniu euforyzującym bądź środki powodujące barwne wizje i stany

• gdy doszło już do rozwinięcia się wewnętrznej potrzeby psychicznej( a nawet somatycznej) zażywania środka odurzającego

• próba zerwania daje poczucie głodu, porównywalnego z pokarmowym

3.popęd samozachowawczy( może ulegać wzmożeniu, obniżeniu, zboczeniu)

• prawo zachowania życia biologicznego= wszystko to, co zagraża życiu powoduje lęk jako sygnał zagrożenia i uruchamia zachowania obronne( ucieczkę, walkę)

WZMOŻENIE:

• nadmierna troska o swoje zdrowie i życie( głównie w nerwicach- każda nerwica ma element hipochondryczny)

• w depresji endogennej- paradoksalnie, gdzie obserwujemy zamachy samobójcze, tam też niepokój o swójstan zdrowia: lęk, poczucie ciągłego zagrożenia, co jest taką udręką, że by się z lęku uwolnić, chorzy wykonują zamachy samobójcze

OBNIŻENIE:

W depresjach- zwłaszcza endogennej, w schizofrenii- we wszystkich postaciach

ZBOCZENIE:

Zjawisko: TOMATOFILIA- rozkoszowanie się tematyką śmierci, ocieranie się o śmierć

Wykład 13.XII.2000

Popęd seksualny:

Wzmożenie

-wzrost aktywności seksualnej ( np. w zespole maniakalnym choroby afektywnej dwubiegunowej)

-wzrost nastroju

-wzrost aktywności-ukierunkowana często w stronę poszukiwania partnerów

Pozorne przejawy wzrostu potrzeb seksualnych obserwuje się czasami w schizofrenii ( w rzeczywistości popęd płciowy jest obniżony)-obnażanie, masturbacja, zaczepki.

Podwyższenie potrzeb seksualnych obserwuje się po używkach-alkohol w niewielkich dawkach (w dużych - zniesienie hamulców, ale i obniżenie potencji)

Obniżenie

-we wszystkich depresjach ( szczególnie endogennej) może to być 1- szy objaw

-w schizofrenii-chorzy często nie zawierają małżeństw

-w zespołach psychoorganicznych (trwałych następstw organicznych uszkodzeń struktur mózgu) często obniżony popęd płciowy nie znajdując hamulca w uczuciowości wyższej i IQ może wyrażać się w agresywnych zachowaniach seksualnych

Odosobnione wzmożenie aktywności seksualnej u M i K nazywamy erotomanią.

M-dążenie do dowartościowania się przy niepełnym poczuciu własnej wartości, u M wzmożone potrzeby seksualne nazywają się satyrieris, a u K nimfomania

Zboczenie

Dotyczy form zaspokajania popędu płciowego

-samogwałt- wszyscy rodzimy się z popędem płciowym ,ale ma on znaczenie marginalne, dopiero w okresie dojrzewania wybucha ze wzmożoną siłą, mamy jednak ograniczenia, normy moralne i obyczajowe, stąd forma zastepcza-samogwałt

zagrożenie-uprawiany przez lata może sprawić, że pożycie seksualne staje się nienormalne lub nie daje takiej przyjemności jak samogwałt, jeżeli forma zastępcza staje się formą dominującą nad naturalną wtedy mówimy o zboczeniu.

-Samogwałt to forma finalizowania innych zboczeń seksualnych

-narcyzm-zakochanie się w obrazie swojego ciała, zachwyt nad nim, czynnik podniecający seksualnie często finalizowane samogwałtem

-pigmalionizm- jego elementy mogą być obecne w normalnym życiu sex., dopóki nie staną się dominującymi, rozkochanie się w jakiejś rzeźbie, obrazie i dążenie do cielesnego z nią zbliżenia

-ekshibicjonizm-znajdowanie szczególnej przyjemności w obnażaniu swoich narządów płciowych, składanie w ten sposób oferty seksualnej, finalizowane przez samogwałt, głównie u M

-fetyszyzm-element składowy życia sex. Banalny przedmiot związany z kochaną osobą staje się bodźcem seksualnym, gł. u M, mimo dostępu do samej partnerki-wolą majtki, staniki, dokonują często kradzieży

-podglądactwo- najczęściej u chłopców, patrzenie jest często warunkiem osiągania satysfakcji seksualnej u M

-ocieractwo-Łajba!!!- gł. u M, ocieranie się np. w środkach transportu publicznego, daj im podniecenie sex.

-nekrofilia- poszukiwanie kontaktu seksualnego ze zwłokami kobiety, poszukują zawodu jako np. grabarz

-gerontofila- przedkładanie kontaktu sex. z osobami w podeszłym wieku, ze znamionami starości

-zoofilia- poszukiwanie kontaktu seksualnego ze zwierzętami małymi i dużymi

-pedofilia-homo lub hetero, gł mężczyźni, czasami akt kończy się zabójstwem.

-sadyzm, masohizm- zadawanie cierpień partnerce lub partnerowi, do zabójstwa włącznie-szczególna podnieta seksualna-bez bólu sex nie jest przyjemnością

( masohizm)

-homoseksualizm ????-zboczenie w znaczeniu biologicznym-I prawo biologiczne-chroń swoje Życie, II-zachowanie gatunku.

Wykład 20.XII.00

CHARAKTER, TEMPERAMENT, OSOBOWOŚĆ

• nie są odosobnionymi funkcjami psychicznymi, zachodzą na siebie, są różnie definiowane przez różnych autorów i badaczy

• CHARAKTER: ogół dyspozycji psychicznych, szczególnie dyspozycji uczuciowych, które rozstrzygają o [...] człowieka. Znamiona woli sposoby reagowania uczuciowego na określone reakcje i bodźce, zasady postępowania w życiu z rozważeniem, czy są one oparte na uczuciowości wyższej, czy postępowanie i działania uwzględniają przesłonki rozumowe

• Charakter normalny- z przyrodniczego punktu widzenia to charakter mający znamiona umożliwiające człowiekowi współżycie z innymi( zgodnie z prawami w warunkami ładu społecznego; sfera norm społecznych- które mogą być wadliwe np. w państwie totalitarnym)

• Charakter ponadprzeciętny- sprzeciwianie się warunkom ładu społecznego, które uważa za zbrodnicze;(+) wierność własnym przekonaniom, poglądom, zasadom, sumieniu; (-) uleganie poglądom wbrew własnym zasadom

• Charakter wadliwy- gdy niższe pobudki biorą górę nad wyższymi, gdy zawodzą hamulce z niższych pobudek.

TEMPERAMENT- składowa charakteru. Zespół dyspozycji uczuciowych, które warunkują sposób reagowania człowieka na wpływy zewnętrzne. Terminologia zaczerpnięta od Hipokratesa, u niego temperament uwarunkowany równowagą soków ustrojowych: sangwinik- krew, choleryk- żółć(chale), melancholik- czarna żółć( melajna chole), flegmatyk- flegma

OSOBOWOŚĆ- ogół dyspozycji i cech psychicznych ale i schemat własnego ciała, dzięki którym człowiek stanowi zwartą, trwającą w czasie jednostkową całość( właściwości charakteru, temperamentu, intelektu, jego położenie( człowieka ) w środowisku...). człowiek wie kim jest dzięki strukturze. Ma określony stosunek do rzeczywistości w której żyje( zwartość, niepodzielność)

ZMIENNOŚĆ W CZASIE OSOBOWOŚCI: rozwój osobowości w czasie, ale też pod wpływem dążeń, norm społecznych. Zręby strukturalne osobowości odziedziczyliśmy po przodkach, ale kształtowane są one przez wychowanie, środowisko, otoczenie...

Odchylenia charakterologiczne- pewne- są zjawiskiem powszechnym; charakter cechuje pewna zmienność w czasie, ale mimo niej, charakter każdego z nas ma swoją, trwalszą strukturę. Charakter zmienia się nam , gdy jesteśmy niewyspani, chorzy, ktoś nam zrobi przykrość itp.- zachwiany został nasz autoportret i stajemy się nieprzyjemni; gdy akceptacja od innych- wtedy zmiany na lepsze.

W każdej chorobie somatycznej, w schorzeniu psychicznym- odchylenia ilościowe. Mimo nich, zasadniczy zrąb charakteru zazwyczaj zostaje zachowany. Ta sama choroba ma nieco inny obraz u każdego chorego- decydują o tym zręby charakteru i osobowości. Te odchylenia są rzeczą normalną w schorzeniach psychicznych, że nawet ich się nie wydziela. Jedynie zauważamy je, gdy schorzenie ogranicza się tylko do tych zmian charakteru.

1. uszkodzenia struktur mózgu: funkcje poznawcze mogą nie być zaburzone, lecz te mówiące o charakterze- CHARAKTEROPATIA( zespół organiczny): zmienność nastroju, chwiejność: euforia- dysforia

2. podobne zaburzenia charakterologiczne obserwujemy u ludzi bez zmian organicznych w mózgu: z chwilą urodzenia odziedziczyli pewne właściwości charakterologiczne; mimo wysiłków wychowawczych odbiegają od normy, co utrudnia im adaptację w warunkach społecznych. Te odchylenia nie są warunkowane czynnikami patogennymi(biologicznymi)- nie traktujemy tych ludzi jako chorych- PSYCHOPATIA( odchylenie od normy nie w znaczeniu zaburzenia, ale w znaczeniu wariantu normy). Ponadnormalni - ci, którzy nie sprawiają kłopotów; w znaczeniu społecznym( osobowość nieprawidłowa). Ludzie o sprawnym intelekcie powinni z niego korzystać, by korygować swoje schorzenia charakterologiczne( problem pedagogów i psychologów)

3. odchylenia wyłącznie sfery charakteru- SOCJOPACI: przyszli na świat ze strukturą charakteru normalną, ale w następstwie zaniedbań wychowawczych i innych ujemnych wpływów otoczenia ich charakter uległ wypaczeniu. Wolą oni doraźnie zaspokajać swoje potrzeby życiowe, emocjonalne , bez oglądanie się na innych i konsekwencje swoich działań, choć zdają sobie sprawę , że ich postępowanie jest naganne.

PSYCHOPATII I SOCJOPATII leczyć nie można, co nie są to choroby. Są one zmartwieniem psychologów i pedagogów.

Temperament też się zmienia zachowując swoją strukturę w chorobach somatycznych, a w psychicznych może ulegać głębszym zaburzeniom( szczególnie w schizofrenii i chorobie afektywnej); w depresji endogennej wygasa- osłupienie; w manii- ulega wybujaniu; w zespołach psychoorganicznych -wygasa. Zmienia się też z czasem- inny u dzieci, starców.

Osobowość- zmienna w czasie, zachowująca swą podstawową strukturę. Inna w większych przedziałach czasowych u każdego. W warunkach optymalnych- dążymy do rozwoju osobowości. Gdy zabrakło warunków optymalnych- stajemy w miejscu= cofamy się. W chorobach somatycznych- w wyniku ograniczeń chorobą - zmienia się.

4.CHOMILOPATIE- zaburzenia charakteru i osobowości wynikające z ograniczeń w następstwie jakiejś ułomności, kalectwa. Rozwój osobowości z trwałym kalectwem przebiega inaczej. Może pójść w kierunku zgorzknienia, złośliwości, wynikających z poczucia krzywdy( „ los ukarał”)

W większości chorób psychicznych zrąb osobowości zachowuje się. Zmiany ilościowe jedynie:

• brakuje czegoś co było wcześniej( uszkodzenie uczuciowości wyższej w schizofrenii)

• negatywne objawy psychopatologii= brakuje czegoś , co powinno być

• objawy pozytywne= objawy, których nie ma w normalnym życiu, ale pojawiają się w chorobie ( np. omamy, urojenia)

Choroby somatyczne( zwł.psychiczne) przebiegają zawsze z odchyleniami osobowości o charakterze ILOŚCIOWYM. Przejściowe zubożeniu osobowości w depresji.

2 wyjątki, gdy pojawiają się JAKOŚCIOWE zaburzenia osobowości:

1. w stanie pomrocznym: nagłe rozwinięcie się, pojawienie osobowości o cechach różnych od podstawowej. Rozdwojenie naprzemienne struktury osobowości

2. w schizofrenii: jednoczesny rozpad struktury osobowości. Brak naprzemienności- osobowość podstawowa ulega rozpadowi.

1. pierwszym objawem rozpadu: rozpad między osobowością jako całością a środowiskiem(otoczeniem): zamykanie się w sobie, zanik dążenia do komunikowania się z innymi =>AUTYZM

2. DEREIZM- drugi objaw: oderwanie myślenia od rzeczywistości

3. Rozpad harmonii życia intelektualnego i afektywnego -PARATYMIA: chory mówi o rzeczach strasznych, ale nie widzi okropności w tym , co mówi, np. śmieje się; podobne: PARAMIMIA, PARAFONIA)

• AMBISENTENCJA: chory przestaje dostrzegać sprzeczność wypowiadanych obok siebie słów

• AMBIWALENCJA: współistnienie sprzecznych uczuć

• AMBITENDENCJA: sprzeczne dążenia

Objawy te występują tylko i wyłącznie w schizofrenii bądź w zespołach z jej kręgu.

WYKŁAD 10.01.01

WSTRZĄS= napad drgawkowy

1. Faza toniczna( trwa kilka/naście sekund): równoczesny, nagły skurcz wszystkich mięśni całego ciała. Najbardziej zagrażająca , bo te grupy mięśniowe o przewadze( jeśli chodzi o siłę) mogą spowodować uszkodzenia kości.

2. Faza skurczów klonicznych(kilkanaście/dziesiąt sekund): rytmiczne kurczenie się równocześnie wszystkich grup mięśniowych- drgawki. Siła tych drgawek nie jest aż tak duża, by spowodować uszkodzenie kości.

• Cały napad padaczkowy, cały wstrząs nie trwa dłużej niż 2 minuty( zazwyczaj krócej- do 1 minuty)

• Podczas skurczu tonicznego następuje bezdech, który utrzymuje się przez cały czas trwania dwóch faz i po ustaniu drgawek. Trudno się oswoić z tym pewnym niepokojem, czy chory odzyska oddech. Zazwyczaj odzyskuje, lecz czasem trzeba mu pomóc przez sztuczne oddychanie.

• Chory robi się siny, nieraz występuje przegryzienie języka

• Po odzyskaniu oddechu chory odzyskuje orientację, ale częściej utrzymują się zaburzenia orientacji i pamięci.

• Przechodzi on przez etap stanu pomrocznego popadaczkowego: pobudzenie, zdezorientowanie, agresja, zwłaszcza, gdy chcemy go siłą unieruchomić.

SCHIZOFRENIA:

1. ZESPÓŁ KATATONICZNY HIPERKINETYCZNY

• przebiegający z pobudzeniem psychoruchowym; chory sprawia wrażenie, jakby przesadnie reagował na bodźce, chociaż to pobudzenie występuje bez jakiegokolwiek bodźca, który mógłby je spowodować

• omamy, urojenia, wzrost pobudzenia psychoruchowego; chaotyczne, nieskładne działania, ruchy bezładne( tańczenie, śpiewanie, niszczenie); akty agresji w stosunku do otoczenia

• nie widać jednak w tym wszystkich emocji, chory zdaje się być tym wszystkim zobojętniały

• samookaleczenie, działanie zagrażające jego życiu, atak na innych bez powodu- niespodziewanie, o charakterze PARAGNOMEMU = chory niespodziewanie, bez pobudek uczuciowych dokonuje gwałtownego czynu, działania, którego nic nie zapowiadało: atak na innych lub na siebie; bierze się z grymasu, dziwnej stereotyki

• zanik poczucia wstydu i innych uczuć wyższych

• PERSEWERACJA- powtarzanie słów, zdań, bez względu na treść pytania; brak kontaktu intelektualnego z chorym; wypowiedzi pełne neologizmów, rozkojarzenie

• Zespół ten przypomina bardzo zespół splątania

• Zdarza się, że ten zespół prowadzi do śmierci, chyba z wyczerpania sił( badania nie ujawniły przyczyn śmierci, co najwyżej przekrwienie mózgu i to niezbyt wielkiego stopnia)

• W ostrej postaci- wskazanie wstrząsów elektrycznych, bo zawodzą leki uspokajające( na szczęście ta postać zdarza się rzadko)

2. ZESPÓŁ PARANOIDALNY

• chyba najczęstszy z kręgu schizofrenii

• główne składowe to: urojenia , najczęściej prześladowcze, kusobne oraz omamy- słuchowe, ale także czuciowe i czuciowo- ustrojowe , smakowe, węchowe, psychiczne( urojenia i omamy są też w innych zespołach spoza kręgu schizofrenii)

• zasadnicze różnice- jedynie w kręgu schizofrenii występują:

• objawy rozpadu struktury osobowości = ROZKOJARZENIE: powoduje, że struktura systemu urojeniowego jest niespójna, głęboko absurdalna, chory nie przejawia żadnej troski o uzasadnienie swoich urojeniowych przekonań, które sprzężają się z treścią omamów; chory nie jest w stanie stworzyć pełnego systemu urojeniowego jak w paranoi, bez siły przekonania jak w paranoicznych czy parafrenicznych

• mogą narażać siebie i innych na niebezpieczeństwo- ucieczka lub akt agresji

• zespół ten stosunkowo najłatwiej poddaje się leczeniu, reaguje dobrze na leczenie wstrząsowe, dobrze też na leki neuroleptyczne ,które okazują się skuteczne

3. ZESPÓŁ HEBEFRENICZNY

• pojawia się zazwyczaj u ludzi młodych, może nim się w ogóle zaczynać schizofrenia, a bywa, że po pewnym okresie procesu schizofrenicznego wybuchają objawy hebefreniczne ( w wieku późniejszym może też się pojawić)

• głębokie rozprężenie całego życia uczuciowego, niezwykła dziwaczność chorych: śmiech bez powodu, który nie wyraża radości; zimny humor wisielczy, krnąbrne zachowanie, kpiarskie , błazeńskie, nietaktowność, nachalność, zatracają poczucie dystansu, przybierają nieszczery patos, drwiące pozy, wesołkowate i niestosowne dowcipy

• zanik poczucia obowiązku, brak troski o własne sprawy, bezwstydność, zanik ambicji, syntonii uczuciowej, wyzywające zachowanie

• werylne- fazy zachowania dziecięcego; zachowanie i mówienie typowe dla dzieci

• perseweracja, werbigerecja, neologizmy, paratymia, paramimia, parafonia

• rozpad niemal tak głęboki jak w zespole katatonicznym hiperkinetycznym- nie obserwujemy znaczniejszego pobudzenia psychoruchowego, chyba, że ten zespół splata się z 1.( poszczególne zespoły mogą na siebie nachodzić)

• zespół ten może całkowicie ustąpić i poddać się leczeniu- bądź prąd, bądź neuroleptyki

PRZEBIEG SCHIZOFRENII:

• rzadko zdarza się, by przebieg był prosty, nie zaburzający w głębszym stopniu funkcjonowania społecznego

• najczęściej pojawiają się poszczególne zespoły

• przebycie zespołu ostrego psychotycznego nie jest obojętne dla dalszego przebiegu choroby, bo po przeminięciu takiego zespołu pogłębiają się objawy rozpadu struktury osobowości, pogłębia się proces schizofrenii

• dążymy do zapobiegania nawrotom kolejnych zespołów psychotycznych ostrych. Nawet przy zesp.psych.ostrych( zwł. W zespole paranoidalnym) podstawowy proces chorobowy może nie być zbyt głęboki i chory może powrócić do normalnego życia społecznego- stan REMISJI SPOŁECZNEJ( dzięki odpowiedniej dyscyplinie może się to utrzymywać przez lata)

• najczęściej powracające zaostrzenia zespołu powodują trudniejsze utrzymanie normalnego życia pracowniczego, staje się konieczne przejście chorego na rentę

• ostre przypadki przez całe życie zalegają w szpitalach psychiatrycznych

Internetowa Baza Pomocy Studentów Psychologii - psychol

www.psychobaza.prv.pl

Odwiedź nas!

---