analisis - grec. rozłożenie

Analiza finansowa jest pierwszą częścią analizy ekonomicznej, początek ma w dziennikarskiej krytyce bilansu w 2 poł.19w.

Analiza rozumiana jest jako rozłożenie pewnej całości na części składowe i rozpatrywanie każdej z nich osobno, dokonywane w procesie poznania i działalności praktycznej. Może mieć dwojaki cel:

• wykrycie struktury badanej całości, związków i zależności występujących między elementami strukturalnymi oraz między każdym elementem a całością. Jest to analiza strukturalna.

• poznanie mechanizmu funkcjonowania badanej całości, zmian, jakie w niej zachodzą, identyfikację czynników oddziaływujących na tę całość oraz siły, kierunku i natężenia wpływu poszczególnych czynników na stwierdzone zmiany. To analiza przyczynowa.

Analiza może być zabiegiem fizycznym lub myślowym. Przeciwieństwem analizy jest synteza. Polega na łączeniu części w całość, po uprzednim zbadaniu tych części.

Analiza ekonomiczna to metoda badania procesów ekonomicznych za pomocą rozkładania ich na poszczególne elementy i rozpatrywania wzajemnych związków między tymi elementami i procesami.

Nazywana jest także analizą działalności gospodarczej, polega przede wszystkim na ustaleniu czy i w jakim stopniu działalność gospodarcza jest zgodna z zasadą racjonalnego gospodarowania. Analizę ekonomiczną można rozumieć jako:

• system metod badawczych

• instrument zarządzania

• proces koordynacji oraz scalania działalności rzeczowej i regulacyjnej

Analizę ekonomiczną traktować można jako dyscyplinę naukową stosowaną i jako działanie praktyczne. Analiza ekonomiczna rozumiana jako dyscyplina naukowa jest nauką o metodach badania działalności gospodarczej i oceny jej efektów ekonomicznych, w tym również o doborze właściwych wskaźników ekonomicznych. Analiza ekonomiczna jako działalność praktyczna polega na przeprowadzeniu badania działalności gospodarczej i dokonaniu oceny osiągniętych stanów i wyników ekonomicznych w oparciu o zasady i metody opracowane przez analizę ekonomiczną jako samodzielną dyscyplinę naukową.

Wynik ekonomiczny to rezultat działalności gospodarczej osiągnięty w pewnym okresie czasu, np. zysk, przychody, koszty.

Stan to wielkość ekonomiczna odnosząca się do danego momentu czasu, np. stan majątku na dany dzień.

Funkcje analizy ekonomicznej.

Funkcja poznawcza - umożliwia poznanie zjawisk gospodarczych we wzajemnych powiązaniach, ich przyczyny i skutki, uwarunkowania i ograniczenia.

Funkcja informacyjna - informacje zawarte w analizie to źródło podejmowanych decyzji.

Funkcja kontrolna - umożliwia ustalenie odchyleń od planu.

Funkcja oceniająca - umożliwia sformułowanie wniosków odnośnie przeszłości, jak i przyszłości.

Prawidłowa analiza ekonomiczna powinna spełnić wymagania formalne i merytoryczne, odpowiadać cechom i zasadom dobrej analizy:

Musi być przydatna, praktycznie użyteczna.

Koncentrować się powinna na zagadnieniach najistotniejszych.

Kompleksowo ujmować temat i uwzględniać wszystkie rozpoznane elementy determinujące określany stan lub wybrane zjawisko ekonomiczne.

Opierać się na zweryfikowanych danych liczbowych po doprowadzeniu ich do porównywalności.

Zawierać wyniki bliskie momentowi powstania zjawiska i podjęcia decyzji.

Zawierać właściwe oraz obiektywne stwierdzenia i oceny stanu faktycznego.

Wyjaśniać odchylania od bazy porównawczej, inaczej wielkości bazowej.

Ujawniać nieprawidłowości, ograniczenia i ujemne zjawiska.

Wskazywać na przyczyny i skutki badanych zjawisk, czynników i elementów.

Udzielać wyczerpujących odpowiedzi na postawione zasadne pytania.

Przedstawiać wyniki badań w sposób konkretny, zwięzły, przejrzysty i zrozumiały.

Uzasadniać wyciągnięte wnioski.

Określać problemy wymagające rozwiązania.

Formułować zwięzłe wnioski analityczne i poanalityczne.

Proponować podjęcie stosownych decyzji, które mogą być przydatne w procesie decyzyjnym obecnie lub w przyszłości.

W celu zapewnienia wynikom analizy ekonomicznej wysokiej wartości poznawczej i dużej użyteczności należy przestrzegać pewnej kolejności badań analitycznych. Kolejność ta przesądza o wnikliwości i poprawności merytorycznej rezultatów badań. Do podstawowych etapów badań zalicza się:

Dokładne zdefiniowanie obiektu badań, tj. określenie przedmiotu, zakresu i celu badań.

Określenie rodzajów i źródeł informacji liczbowych i nieliczbowych.

Wybór kryterium oceny badanego zjawiska lub procesu.

Wybór odpowiedniej metody badań.

Wybór odpowiedniej miary.

Ustalenie bazy odniesienia, inaczej podstawy porównań (najczęściej inne okresy czasu).

Wybór formy ilustracji wyników analizy.

Określenie odbiorcy wyników.

Zebranie, usystematyzowanie i zweryfikowanie źródłowych materiałów liczbowych o badanym zjawisku gospodarczym.

Generalne przeanalizowanie zgromadzonego materiału pod kątem ogólnego zorientowania się w sytuacji.

Postawienie wstępnej hipotezy.

Ustalenie dziedzin wymagających szczegółowej analizy.

Rozłożenie przedmiotu badania na możliwie proste elementy składowe.

Zbieranie informacji o czynnikach, które wpłynęły na badane zjawisko.

Określenie stopnia przypadkowości lub powtarzalności i tendencji zjawiska.

Ustalenie czynników wpływających na badane zjawisko lub proces.

Ustalenie odpowiednich relacji pomiędzy nimi.

Badanie zależności i interakcji czynników wpływających na działalność badanej jednostki.

Określenie odchyleń wielkości rzeczywistych od bazowych.

Ustalenie i określenie wpływu, tj. kierunku i stopnia oddziaływania poszczególnych wyróżnionych czynników na zjawisko.

Prezentacja wyników analizy ekonomicznej.

Postawienie ostatecznej diagnozy ekonomicznej zjawiska.

Sformułowanie wniosków koniecznych do zastosowania w okresie następnym.

Postawienie prognozy.

Opracowywanie sposobów i środków doskonalącą działalność.

Określenie przewidywanych interakcji czynników na przedmiot badań.

Przygotowanie projektu decyzji dotyczącej usprawnienia funkcjonowania.

Podjęcie odpowiednich decyzji zmierzających do poprawy ekonomicznej działalności.

W analizie porównawczej dokonujemy porównania przynajmniej dwóch elementów:

• w czasie

• - o stałej bazie odniesienia (np. wszystkie dane odnoszone do roku 1975)

• - o zmiennej bazie odniesienia (np. dane odnoszone do roku poprzedniego)

• w przestrzeni

• - między różnymi przedsiębiorstwami lub zakładami

• względem planu (właściwie odmiana porównania w czasie), podobna do kontroli.

Metody analizy:

Metoda dedukcji to sposób rozumowania i przeprowadzania badań polegająca na przechodzeniu od pewnych ogólnych zjawisk, sądów, przesłanek do innych, szczegółowych elementów składowych, które z nich logicznie wynikają. W dedukcyjnej metodzie wychodzi się od wyników i dochodzi się do czynników, które na nie wpłynęły i od skutków do przyczyn. Przy takim sposobie badania wielkości ekonomicznych można analizować tylko te czynniki, które miały zasadniczy wpływ na ostateczne wyniki, nie zaś wszystkie bez względu na kierunek i siłę ich oddziaływania.

Metoda indukcji, inaczej metoda scalania - polega na dochodzeniu na podstawie stwierdzonych faktów do prawd ogólnych, bardziej złożonych, o większym stopniu syntezy. Jest to ten rodzaj badania i wnioskowania, który prowadzi od zjawisk szczegółowych, elementarnych i przyczynowych do uogólnień w postaci wniosków i oceny pozostających w przyczynowym związku z tymi zjawiskami szczegółowymi, od czynników do kształtowanych przez nie wyników i od przyczyn do skutków. Przy takim sposobie postępowania niezbędne staje się badanie wszystkich zjawisk szczegółowych niezależnie od ich wpływu na ostateczne wyniki działalności gospodarczej.

Metoda redukcji, inaczej weryfikacji - obejmuje trzy kroki na drodze dojścia do celu.

• sformułowanie wstępnej syntezy charakteryzującej badane zjawisko

• zweryfikowanie prawdziwości tez i wniosków w toku prac analitycznych

• podsumowanie ustaleń dokonanych w części drugiej i sformułowanie syntezy końcowej zawierającej ocenę badanego zjawiska wraz z wnioskami co do dalszego postępowania.

Kamil Wasylów gr.371, Analiza ekonomiczna, wykład 1. Kamil Wasylów gr.371, Analiza ekonomiczna, wykład 1.

---