Zespół zaburzeń oddychania ZZO

Zespół zaburzeń oddychania jest najczęstszą i najcięższą formą niewydolności oddechowej w okresie noworodkowym

Obraz kliniczny choroby cechuje się występowaniem zespołu objawów, głównie oddechowych i krążeniowych, powstających na podłożu niedojrzałości rozwojowej płuc u noworodków przedwcześnie urodzonych / trudności z podjęciem pierwszego oddechu, postękiwanie, zaciąganie przestrzeni międzyżebrowych oraz mostka, ruchy skrzydełek nosa, sinica, przyspieszenie oddechu/.

Niewydolność oddechowa ujawnia się bezpośrednio po urodzeniu, z maksymalnym nasileniem między 24 a 48 godziną życia. Dominują w niej objawy nasilonej niedodmy płuc połączone z obniżeniem podatności płuc

Niedojrzałość płuc spowodowana jest nie wykształceniem się w nich odpowiedniej ilości czynnika powierzchniowo czynnego. Powoduje to zmniejszone napięcie pęcherzyków płucnych i zapadanie się ich ścian przy wydechu.

Powstająca w ten sposób niedodma wymaga od wcześniaka ogromnego wysiłku przy próbie wydechu, który musi ponownie rozprężyć zapadnięte pęcherzyki płucne. Następuje stale pogarszające się utlenowanie krwi, niedotlenienie, kwasica metaboliczna i ostra niewydolność oddechowa.

Zasady działania pielęgniarskiego w przypadku wcześniaka z zespołem zaburzeń oddychania to:

• poprawa utlenowania / podaż tlenu/

• usunięcie nadmiaru dwutlenku węgla / zastosowanie CPAP i /lub oddechu wspomaganego

• korekcja zaburzeń metabolicznych / wyrównanie kwasicy metabolicznej/

• podanie surfaktantu/ czynnik powierzchniowo czynny

• prawidłowe nawodnienie wcześniaka

• prowadzenie bilansu płynów

• utrzymanie prawidłowej temperatury otoczenia i dziecka

• cewnikowanie naczyń tetniczych w celu pobierania krwi do badan

• unikanie karmienia noworodka z zaburzeniami oddychania drogą doustną

• kontrola poziomu glikemii i elektrolitów

Pamiętaj o : sprawnym sprzęcie do tlenoterapii- w tym nawilżacza ,nagrzewacza i oksymetru oraz sprzętu do prowadzenia oddechu zastępczego

Dalszy rozwój dzieci po przebytym ZZO, szczególnie w grupie dzieci o masie urodzeniowej ciała ponizej 1500 g wiąże się ze zwiększonym ryzykiem uszkodzenia czynności ośrodkowego układu nerwowego w postaci zaburzeń motoryki, opóźnienia rozwoju umysłowego, zaburzeń wzroku, słuchu. Dzieci te ze względu na konieczność leczenia sztuczną wentylacją i tlenoterapią wymagają długotrwałej oceny rozwoju psychomotorycznego i prowadzenia wczesnej rehabilitacji

Przetrwały przewód tętniczy /PDA/

W życiu płodowym przewód tętniczy łączy tętnicę płucną z aortą zstępującą, wytwarzając w ten sposób naturalny przeciek pomiędzy krążeniem płucnym i systemowym. Dzięki temu krew omija krążenie płucne, które nie jest wykorzystane w życiu płodowym ze względu na brak wymiany gazowej w płucach. Wkrótce po urodzeniu przewód zamyka się czynnościowo w związku z podjęciem samodzielnego oddychania przez noworodka , a następnie zarasta.

Przetrwały przewód tętniczy jest poważnym problemem klinicznym u wcześniaków, szczególnie z zespołem zaburzeń oddychania

Konsekwencje kliniczne zależne są od stopnia przecieku lewoprawego i obejmują one pogorszenie wydolności oddechowej, przedłużenie czasu trwania sztucznej wentylacji, wzrost częstości występowania dysplazji oskrzelowo- płucnej

Rola pielęgniarki- wnikliwa obserwacja wcześniaka

• przyrostów masy ciała/ obserwacja w kierunku obrzęków/

• czynności serca na podstawie kardiomonitora i pomiaru bezpośredniego

• pomiaru ciśnienia tętniczego krwi

• ocena koloru skóry, toru oddechowego i częstosci oddechów

• ocena zaburzeń regulacji temperatury

• przyjmowania karmień

Dysplazja oskrzelowo- płucna

Jest zespołem objawów chorobowych określających różne postacie przewlekłych chorób płuc, pojawia się u wcześniaków z ZZO wymagających wcześniejszego leczenia tlenem i dodatnim ciśnieniem w drogach oddechowych.

Jej wystąpieniu sprzyjają także przecieki płucne, przetrwały przewód tętniczy i przeciążenie płynowe.

Istotą choroby jest uszkodzenie rzęsek w drogach oddechowych. W dalszym etapie dochodzi do powstania ognisk martwicy komórek nabłonka, które sięgają aż do oskrzelików

Uszkodzeniu mogą ulegać również pęcherzyki płucne

Śródmiąższowe włóknienie płuc może się pojawić już w 2,3 dobie po urodzeniu

I dotyczy wcześniaków urodzonych między 25i 26 tygodniem ciąży

U dzieci tych istnieje większe ryzyko wystąpienia zaburzeń w rozwoju psychoruchowym, rozwoju retinopatii wcześniaków i zaburzeń słuchu.

Postępowanie pielęgniarskie podobne jak w zespole zaburzeń oddychania

U dzieci leczonych respiratorem szczególną uwagę należy zwrócić na:

• dbałość o drożność dróg oddechowych

• obserwacje objawów życiowych

• zmiany pozycji noworodka

• ochronę oczu/ ze względu na ryzyko rozwoju retinopatii wcześniaków w wyniku toksycznego działania tlenu

• prawidłową obsługę respiratora i kontrolę parametrów aparatu

• kontrolę jakości podawanych gazów

• sprawność tlenoterapii

Martwicze zapalenie jelit /NEC/

Jest schorzeniem pojawiającym się jako poważne uszkodzenie jelit w następstwie wspólnego zadziałania niekorzystnych czynników naczyniowych, śluzowych i toksycznych na niedojrzałe jelita noworodka.

Charakteryzuje się występowaniem zmian martwiczych ogniskowych lub rozlanych błony śluzowej jelita , które mogą drążyć w głąb ściany jelita doprowadzając do perforacji zarówno w jelicie cienkim i grubym.

Objawy: - labilność temperatury ciała

• zaleganie treści pokarmowej w żołądku

• wymioty

• wzdęcia brzuszka

• obecność krwi w stolcu / najczęściej utajona/

działania :

• wstrzymać karmienie doustne

• wprowadzić cewnik do żołądka i regularnie opróżniać go z zalegajacej treści

• prowadzić antybiotykoterapię i odżywianie pozajelitowe

• badać każdy stolec na krew utajona

Zaburzenia metaboliczne

Obejmują głównie hipoglikemię, hipokaliemię, kwasicę metaboliczną oraz hiperbilirubinemię

Podobnie jak poprzednio w ścisłym związku pozostaje rozwój psychomotoryczny, dlatego ważne jest zapobieganie i leczenie.

Hipoglikemia jest najgroźniejszym zaburzeniem metabolicznym - najbardziej

narażone wcześniaki poziom glukozy w surowicy poniżej 40 mg% a w następnych poniżej 45 mg% które jest niebezpieczne zwłaszcza dla mózgu

Pielęgniarka opiekująca się wcześniakiem powinna zwrócić uwagę na objawy hipoglikemii:

• obniżona aktywność, słabe łaknienie

• trudności w utrzymaniu prawidłowej temp ciała

• zwiększona pobudliwość nerwowa, drżenie mięśniowe

• drgawki

• bezdechy

• sinica

• niewydolność krążenia lub zatrzymanie krążenia

Wcześniaki powinny być poddane działaniom zapobiegającym hipoglikemii/ pojenie glukozą ,lub podawanie roztworu glukozy dożylnie

Do zadań pielęgniarki należy:

• jak najwcześniejsze wprowadzenie karmienia

• ochrona noworodka przed oziębieniem

• obserwacja noworodka pod kątem objawów hipoglikemii

• znajomość zasad wykonywania testów przesiewowych

• dbanie, aby zalecone kroplówki podłączone były natychmiast

• stosowanie pomp infuzyjnych, gwarantujących stałą podaż glukozy

• dbanie, by podawane płyny i karmienia były rozłożone równomiernie w ciagu doby

• stopniowe zmniejszanie szybkości kroplówki przed jej odłączeniem

• wykonywanie kontrolnych badań poziomu glukozy po 1 godzinie od podłączenia kroplówki oraz badanie moczu na obecność glukozy

Retinopatia wcześniaków

Określana jako zwłóknienie pozasoczewkowe, jest powikłaniem prowadzącym w stadium końcowym do bliznowacenia siatkówki i ślepoty.

Podstawowe znaczenie ma nadmiar tlenu w podawanej mieszance oddechowej, co jest szkodliwe dla wewnątrzgałkowego unaczynienia oka dziecka

U niektórych dzieci retinopatia ulega zahamowaniu i prawie nie pozostawia ubytków widzenia. Zwykle ustępuje w ciągu pierwszego roku

W przypadkach niepełnego wyzdrowienia może występować krótkowzroczność lub zez

Zadania pielęgniarki: Przestrzeganie zasad tlenoterapii, stosowanie ciągłego monitorowania prężności tlenu, kontrolowanie równowagi kwasowo- zasadowej

---