"Słowo Asertywność zaczęło być popularne, jest często używane, ale bycie asertywnym nie jest proste. Często wymaga wielkiego wysiłku i pracy nad sobą samym.,br.
Asertywność to umiejętność otwartego wyrażania swoich myśli, uczuć i przekonań, nie lekceważąc uczuć i poglądów rozmówcy.
Zachowanie asertywne to takie, w których uczciwie, bezpośrednio i stanowczo informujemy o naszych potrzebach, uczuciach i opiniach, ale robimy to w sposób szanujący potrzeby, uczucia i opinie drugiej osoby.
Asertywność jest złotym środkiem między agresją a uległością.
Postawa agresywna
Człowiek, który stawia siebie na pierwszym miejscu, a pozostali ludzie są nieważni.
Przekaz często brzmi:
Ja myślę tak, jeśli myślisz inaczej jesteś głupi.
Szanuj moje prawa, ale ja Twoich praw nie muszę szanować.
Oto moje uczucia - twoje nie liczą się.
Oto, co uważam-jesteś głupi sądząc inaczej.
Ja jestem w porządku, ale wiem, że ty nie jesteś.
Postawa asertywna
Postawa: oto ja, taka jestem.
- Jestem sobą, ale nie chce krzywdzić innych.
- Ja jestem w porządku i Ty jesteś w porządku.
Postawa uległa
Człowiek, który poglądy, potrzeby innych ludzi są ważniejsze i dlatego rezygnuje ze swoich.
Zdaje się mówić: Ja się nie liczę - możesz mnie wykorzystywać.
Moje uczucia nie są ważne - tylko twoje się liczą.
Jestem niczym - ty jesteś najważniejszy.
Człowiek asertywny szanuje prawa innych ludzi, ale potrafi bronić swoich praw - jeśli ktoś ich nie przestrzega. Potrafi ich bronić w sposób, który nie obraża drugiego czlowieka.
Pracując nad swoją asertywnością musisz pamiętać o tym, że nie zawsze będziesz lubiany mówiąc to, co czujesz. Czekają Cię zmiany w relacjach z innymi ludźmi.
Asertywność pomaga żyć w zgodzie ze sobą nie czujemy się wykorzystywani, pominięci. Czujemy kontrole nad własnym życiem, jesteśmy zadowoleni z siebie, mniej ranimy innych, jesteśmy uczciwi w stosunku do siebie i innych, realizujemy swoje potrzeby.
Czy czujesz się swobodnie w następujących sytuacjach:
* Odmawiając komuś przysługi
* Ktoś mówi komplement na temat Twojego wyglądu
* Przypominasz koledze, ze jest Ci winien pieniądze
* Przyznajesz, że nie miałeś racji
* Mówisz komuś komplement
* Zabierasz publicznie głos na forum klasy
* Słyszysz pochwały za to, co zrobiłeś
* Nie chcesz wsiąść do samochodu z pijanym kierowcą
* Ktoś namawia cię usilnie do zapalenia papierosa, a Ty odmawiasz
* Przyznajesz, że nie miałeś racji
* Bronisz się przed nieuzasadnioną krytyką
* Prosisz kolegę, żeby coś Ci pożyczył płytę
* Zwracasz uwagę osobie, która wpycha się przed Ciebie do kolejki
* Zwracasz uwagę nauczycielowi, że nie wstawił Ci oceny do dziennika
Jeśli w tego typu sytuacjach nie czujesz się swobodnie, zachowujesz się ulegle lub agresywnie to świadczy to jedynie o tym, że przyszedł czas na zmiany.
Asertywność daje nam poczucie siły.
Według mnie asertywność to wyznaczanie granic, których nie pozwalamy innym ludziom przekraczać. Potrafimy mówić o swoich granicach innym ludziom, a tym samym dajemy im sygnał, że nie będziemy stać spokojnie, jeśli są one przekraczane.
Mamy prawa i jeśli przestrzegamy ich w stosunku do innych ludzi można śmiało powiedzieć, że jesteśmy na najlepszej drodze do stania się bardziej asertywnym.
Nie znaczy to jednak, że czasem nie mamy ulegać czy iść na kompromis tylko dla zasady.
Nie popadajmy w skrajność!
PRZYKŁADY ZDAŃ PROASERTYWNYCH czyli zdania, o których nie powinieneś zapominać.
Mam prawo być sobą.
Mam prawo dbać o swoje interesy.
Chcę mówić o swoich uczuciach i mam do tego prawo.
Jestem silna(y).
Jestem w porządku, także wówczas, gdy niektórym osobom się nie podobam.
Jestem dokładnie tak samo ważny jak inni ludzie
Wierze w siebie.
Mam prawo czegoś nie wiedzieć i moja niewiedza nie oznacza to, że jestem gorszy od innych.
Mam wiele mocnych stron.
Mam prawo do popełniania błędów.
Nie muszę być doskonała(y)
Jestem w stanie osiągnąć to, czego pragnę.
Mam prawo do radości i przyjemności.
Jestem wart miłości innych ludzi.
Potrafię się stanowczo zachowywać, jeśli sytuacja tego wymaga.
Potrafię powiedzieć to, co chcę.
Szereg spraw w moim życiu doprowadziłem do końca.
Są osoby, które uważają moje opinie za interesujące ( trafne, mądrze )
Mam prawo być zakłopotany. To naturalna reakcja człowieka w nowej sytuacji lub wtedy gdy nie wiem jak postąpić.
To normalne, że jest się zdenerwowanym, gdy robi się coś nowego.
To naturalne, że boję się tego, co wydaje mi się groźne.
Wiele mnie to kosztowało, ale zrobiłem to. Za każdym razem idzie mi lepiej.
Mam w sobie wiele dobroci.
Byłeś świadomy tych praw? Czytaj i powtarzaj je na glos kilkakrotnie po kolei: Mam prawo do.........Uświadomienie sobie własnych praw i powiedzenie o nich innym ludziom ma duże znaczenie w utwierdzaniu się w nich.
Są też zdania antyasertywne, czyli takie, które obniżają twoją wartość we własnych oczach m.in. Zastanów się czy nie myślisz i nie mówisz tego o sobie:
Jestem naiwna.(y)
Jestem śmieszna.(y)
Jestem nieatrakcyjna.(y)
Jestem głupi.(a)
Jestem nieśmiała.(y)
Jestem zbyt nerwowa, aby poradzić sobie z tą sytuacją.
Brzydko dziś wyglądam.
Nie mam siły przebicia.
Jestem za mało pewny siebie.
Jestem gorsza od innych.
Przeszkadzam innym, jestem niepotrzebna.
Powinienem przebaczać.
Nie powinnam otwarcie sprzeciwiać się osobom starszym ode mnie.
Nie wolno narzucać się innym.
Nie wolno denerwować innych osób.
Nie powinienem odmawiać, gdy ktoś mnie o coś prosi.
Nie należy się prosić.
Jeżeli zauważymy, że powtarzamy teksty nieasertywne, możemy je zatrzymać - na przykład - wypowiadając w myślach głośno i zdecydowanie słowo: STOP. Nastepnie wprowadzić zdanie, które doda nam sił i ułatwi podejmowanie zachowań asertywnych.
Należy wymieniać zdanie antyasertywne na proasertywne
"Nie należy prosić" na "Wolno mi prosić, jeśli potrzebuje pomoc"
"Jestem głupia i nie poradzę sobie" na "Jestem mądra i na pewno poradzę sobie"
"Nikt mnie nie lubi" na: "Są ludzie, którzy mnie cenią"
Określenie granic terytorium psychologicznego ( świadome mówienie nie i tak)
Każdy człowiek ma prawo określać jak chce być traktowany przez innych ludzi, a więc ustalać granice pomiędzy sobą a światem zewnętrznym.
Określenie granic to nic innego jak jasne mówienie tak i nie na to, co zdarza się nam w kontaktach z innymi ludźmi.
Jeżeli dłuższy czas zachowujemy się niezgodnie z sobą, doznajemy zwykle silnych emocji- złościmy się, czujemy się skrzywdzeni. W końcu nagromadzony żal wybuchnie z nieproporcjonalną do sytuacji siłą.Wyraźne mówienie tak lub nie w relacjach z druga osobą oznacza wzięcie odpowiedzialności za kształt relacji z nią. Zakłada rezygnowanie z roli słabszego, zmuszanej, poświęcającej się.
Umiejętność mówienia nie
Ci, którzy mają kłopoty z jasnym mówieniem nie, obawiają się, że zostaną odebrane jako osoby egoistyczne albo źle wychowane.
Asertywna odmowa opiera się na zasadach.
Jest stwierdzeniem czytelnym, uczciwym i bezpośrednim, zawiera słowo nie.
Nie zawiera nadmiernie przepraszających tekstów i niejasnych sformułowań np. wydaje mi się, że nie mogłabym tego zrobić.
Nie chcąc, aby kontakt był zerwany, możemy dodać komunikat podtrzymujący np. nie pójdę dzisiaj z tobą do kina, ale w czwartek owszem.
Wyrażanie złości
Złość jak każda inna emocja jest sygnałem o jakości tego, co dzieje się pomiędzy nami i światem.
Trzy sposoby radzenia sobie ze złością:
-uległy( skrywani złości w sobie)
- agresywny( okazywanie złości w sposób, który narusza godność drugiego człowieka: wyzywanie, bicie, poniżanie, ośmieszenie, szydzenie)
-asertywny ( dążymy do zmiany sytuacji, nie naruszając praw innych )
Asertywny sposób wyrażania złości:
Bierzemy odpowiedzialność za nasza złość i wyrażamy ją używając komunikatów ja, np. jestem wściekła ( a nie ty kretynie) A poza tym stopniujemy naszą reakcje
( co ułatwia kontrolę nad wyrażaniem złości)
Etapy:
1 etap -poinformowanie drugiej osoby, co nam przeszkadza w zachowaniu drugiej osoby.
2 etap- zdecydowanie wyrażamy swoja irytacje
3 etap-koncentracja na opracowaniu tego, co sami zrobimy, zapleczem może być zwrócenie się po pomoc do innych osób. Zaplecze ma zagrozić, a nie być karą.
4-etap polega na realizacji zaplecza.
Przyjmowanie krytyki.
Krytyka jest traktowana jako rodzaj wyroku, który jeżeli jest słuszny pokazuje jak bardzo jesteśmy nie w porządku, a jeżeli jest niesłuszny pokazuje jak bardzo jest nie w porządku osoba, która nas krytykuje.
Asertywna reakcja na krytykę to po pierwsze odbiór krytyki jako opinii drugiej osoby, a nie jako wyroku czy prawdy. W asertywnej odpowiedzi na krytykę wyrażamy, więc po prostu własną opinię:
---- w przypadku krytyki niesłusznej: ja tak o sobie nie myślę... myślę o sobie inaczej.... mam inne zdanie na ten temat...
----- w przypadku krytyki słusznej : myślę o sobie podobnie,... też tak o sobie myślę.... mam podobne zdanie na ten temat
Należy:
Unikać usprawiedliwienia się lub ataku na osobę krytykującą. Reakcje takie zachęcają do powtarzania zarzutów i najczęściej zamykają drogę do dogadania się.
Należy dać sygnał, że się zrozumiało, o czym mówi osoba krytykująca.
Jeżeli uznasz krytykę za słuszną lub częściowo słuszną, warto poszukać wtedy realnej możliwości zmiany swojego zachowania lub iść na kompromis.
Jeżeli jednak uznasz krytykę za niesłuszną, również warto o tym powiedzieć.
Wyrażanie krytyki
Ludzie często boją się otwartego wyrażania krytyki. Obawiają się, że zakłóci ona relacje z drugą osoba, że stanie się początkiem kłótni lub urażenia tej drugiej osoby. Oczywiście nie możemy tego wykluczyć. Jednak powstrzymywanie się od wyrażenia tego, co przeszkadza nam w kontakcie z drugą osobą prowadzi donikąd. Nasze relacje stają się nie prawdziwe, męczące i niejasne dla obu stron.
W zdrowo wyrażonej krytyce celem nie jest zranienie drugiej osoby, czy pokazanie jak bardzo jest nie w porządku. Celem takiej krytyki jest poinformowanie drugiej osoby, o tym, jak wpływa na nas jej zachowanie i jakie zmiany w jej zachowaniu byłyby z naszego punktu widzenia korzystne.
Właściwa krytyka nie jest atakiem: zobacz jaki jesteś podły, ani użalaniem się nad sobą: zobacz co złego mi zrobiłeś, ale otwartym stwierdzeniem:
Tak widzę sytuację, tak się z nią czuję
Unikać należy negatywnego oceniania całej osoby lub jej zachowania np. Jesteś kompletną idiotka, ponieważ to, powoduje obronę i atak osoby krytykowanej. Należy dokładnie opisać swoje spojrzenie na sytuację i to jak odbieramy konsekwencje zachowań drugiej osoby.Można poprosić osobę o konkretną zmianę zachowania.Postaraj się rozpocząć i zakończyć wyrażenie krytycznego tekstu jakaś pozytywną uwaga np. … cieszę się, że możemy o tym otwarcie mówić... to dla mnie bardzo ważne, że możemy o tym porozmawiać...
Nie jest łatwo być człowiekiem asertywnym zawsze i wszędzie, na początku sukcesem są już drobne zmiany w myśleniu i zachowaniu. Stawanie się asertywnym jest związane z ciągłą pracą nad sobą. Pewne jest jednak, że efekty warte są mozolnej pracy.