PROGRAM OREGOSKI
MAA MOTORYKA 1x
Wiek 0-1
DOROSY STYMULUJE WRAENIA WZROKOWE DZIECKA
1. Dostarcz bodców wzrokowych, jeeli dziecko ma nie uszkodzon gak oczn. Przybli swoj twarz do twarzy dziecka na odlego 15-20 cm, gdy mówisz do niego lub piewasz. Zmieniaj modulacj gosu i wyraz twarzy.
2. Zawie ruchomy lub nieruchomy przedmiot po jednej stronie óeczka dziecka lub na prcie umieszczonym w poprzek óka. Mae dzieci interesuj si jaskrawo kolorowymi przedmiotami o nieregularnych ksztatach i wzorach. Upewnij si, czy poruszajcy si przedmiot jest do blisko, aby dziecko mogo go widzie, ale nie mogo dotkn. Od czasu do czasu poó na óeczku dziecka kolorowy wzorzysty kocyk lub tak cienk tkanin.
3. Trzymaj lusterko nad gówk dziecka, okoo 20 cm od twarzy, gdy ley w óeczku.
4. Umocuj plastykow przezroczyst pytk lub tack w poprzek óeczka. Umie na iej róne kolorowe przedmioty, które bdzie mona od czasu do czasu wymienia.
5. Zawie w pokoju dziecka plakaty lub obrazki o kontrastujcych barwach. Trzymaj dziecko na rku w odlegoci 20 cm od obrazków.
6. Trzymaj w pobliu dziecka kolorowe, wydajce dwiki zabawki. Dwiki s dodatkowym bodcem dla wzroku.
7. Jeeli dziecko nie spoglda w stron obiektu - bodca, agodnie zwró jego gow w tym kierunku.
8. Umocuj sznurek jaskrawego koloru, kolorowy papier lub wzorzysty materia na butelce dziecka. Dmuchaj na dziecinny wiatraczek w odlegoci 15-20 cm od oczu dziecka. Wó na rce dziecka rkawiczki o jaskrawych wzorach lub w paski, aby przycign jego wzrok.
x Moe nie nadawa si dla dziecka cakowicie niewidomego.
MAA MOTORYKA 2x
Wiek 0-1
DZIECKO WODZI WZROKIEM ZA RÓDEM WIATA TRZYMAJC GOW NIERUCHOMO
1. Nakieruj wiato latarki na dziecko. Stopniowo przesuwaj jej wiato w prawo lub w lewo.
2. Przykryj ródo wiata kawakami celofanu w rónych kolorach lub uyj latarki z kolorowymi szybkami.
3. Umie dziecko najpierw w sztucznym, a potem w naturalnym wietle, aby dostarczy mu rónorodnych bodców wzrokowych.
4. Trzymaj dziecko na rku z gówk na twoim ramieniu. Powoli przechylaj dziecko do tyu i do przodu, na wprost róda wiata.
x Moe nie nadawa si dla dziecka cakowicie niewidomego.
MAA MOTORYKA 3x
Wiek 0-1
ZWRACAJC GOW W PRZECIWNE STRONY, WODZI WZROKIEM ZA RÓDEM WIATA PO UKU KTA 450 PRZECITEGO W POOWIE PASZCZYZN PIONOW, DZIELC POSTA LUDZK NA STRON LEW I PRAW
1. Trzymaj dziecko w pozycji siedzcej.
2. Umie wiato na wprost dziecka w odlegoci 15-20 cm. Poprowad wiato w jedn stron, a nastpnie powoli cofaj je do poprzedniego pooenia.
3. Jeeli wiato razi dziecko w oczy, uyj przedmiotów w jaskrawych kolorach. Przedmioty wydajce dwiki stanowi dodatkowy bodziec przycigajcy wzrok.
4. Pocztkowo poruszaj wiatem na maych odcinkach, stopniowo zwikszajc kt do 450 , jeli dziecko wykazuje zdolno podania wzrokiem za wiatem.
5. Dla dodatkowej motywacji wkadaj na rk poruszajc wiatem byszczce i podzwaniajce ozdoby i biuteri, jak piercionki, zegarek, bransoletki.
x Moe nie nadawa si dla dziecka cakowicie niewidomego.
MAA MOTORYKA 4+
Wiek 0-1
ZWRACA GOW LUB OCZY W KIERUNKU DWIKU WYDAWANEGO PRZEZ ZNAJOM OSOB LUB PRZEDMIOT
1. Uyj tych przedmiotów wydajcych dwiki, które dziecko ju widziao i które zna.
2. Usid za plecami dziecka. Nakr pozytywk i przestawiaj j z miejsca na miejsce, po tej samej stronie dziecka, ale poza jego polem widzenia. Gdy dziecko odwróci gow w kierunku róda dwiku, daj mu zabawk.
3. Spróbuj zwróci uwag dziecka na ródo dwiku uywajc np. dzwonków, grzechotek lub klaszczc. Zlikwiduj wówczas, w miar monoci, inne bodce suchowe. Wprowad równie nieznane dotd dziecku dwiki szeleszczce.
4. Zabieraj dziecko tam, gdzie przebywa w porze posików reszta rodziny i obserwuj dziecko, czy reaguje na nowe dla dwiki, na przykad na dwik upuszczonej yki.
5. Niech dwiki trwaj jak najduej, aby dziecko miao duo czasu na zareagowanie. Uderzaj na przykad w bbenek dziesiciokrotnie, a nie tylko raz czy dwa razy.
6. Przy codziennych czynnociach staraj si wykonywa charakterystyczne dwiki jak na przykad: stuka yk w miseczk przed karmieniem dziecka. Rób to z boku dziecka i zwró uwag, czy odwraca si.
7. Uywaj charakterystycznego, zawsze jednakowego sposobu mówienia przed jedzeniem, kpiel, spacerem. Zapowiadaj dziecku dan czynno i zauwa, czy odwraca si ono w kierunku twojego gosu.
+ Moe by osignite w póniejszym wieku przez dziecko cakowicie niewidome.
MAA MOTORYKA 5x
Wiek 0-1
WODZI WZROKIEM ZA JASKRAWO POMALOWANYM PRZEDMIOTEM PO UKU KTA 1800, PRZECITEGO W POOWIE PASZCZYZN PIONOW, DZIELC POSTA LUDZK NA STRON LEW I PRAW
1. Zwró uwag dziecka na zawieszony nieruchomo przedmiot w ywych kolorach i porusz nim w jedn, a potem w drug stron.
2. uk zwikszaj stopniowo, a bdzie odpowiada ktowi 1800, o ile dziecko ledzi wzrokiem barwny przedmiot.
3. Spróbuj to samo robi z rónych odlegoci. Zacznij z bliska i stopniowo oddalaj przedmiot.
4. Umie dziecko w przeznaczonym dla foteliku. Kolorowy lub byszczcy przedmiot poó na kocyku lub poduszce naprzeciw dziecka i zaczynajc cign kocyk lub poduszk z przedmiotem staraj si, aby dziecko ledzio jego ruch.
5. Niech dziecko ledzi wzrokiem znane mu kolorowe zabawki lub przedmioty wywoujce dwiki. Nagradzaj dziecko, gdy zwraca ku nim wzrok, dajc mu te przedmioty.
x Moe nie nadawa si dla dziecka cakowicie niewidomego.
MAA MOTORYKA 6
Wiek 0-1
WYCZUWA I BADA PRZEDMIOT ZA POMOC UST
1. Pomó dziecku woy do ust twardy herbatnik, sucharek, surow marchew lub duy precelek. Uwaaj, aby dziecko nie ugryzo zbyt duego ksa.
2. Dawaj dziecku gryzaczki, twarde i mikkie zabawki gumowe starajc si nimi zainteresowa dziecko.
3. Naó troch galaretki, miodu lub masa orzechowego na gryzaczek lub inn zabawk, aby dziecko tym chtniej wzio j do ust.
MAA MOTORYKA 7+
Wiek 0-1
WYCIGA RCE W STRON JASKRAWO POMALOWANEGO LUB WYDAJCEGO DWIKI, ZNANEGO SOBIE PRZEDMIOTU (UWAGA! UMIEJTNO BARDZO WANA DLA DZIECKA ZUPENIE NIEWIDOMEGO)
1. Na wstpie we przedmiot, który dziecko dobrze zna, na przykad ulubion grzechotk. Poó j jak najbliej palców dziecka. Dotknij jego palców i pomó sign po zabawk. Przedmiot powinien wci wydawa dwiki, a nie zadwicze raz i potem zamilkn.
2. Stopniowo eliminuj swoj pomoc i trzymaj zabawk coraz dalej. W nagrod za uchwycenie lub dotknicie zabawki, daj j dziecku.
3. Zawie wydajc dwiki zabawk w jaskrawych kolorach na suficie lub na prcie nad ókiem, niech si zwiesza na elastycznej lince lub gumce. Umie dziecko tak, aby mogo obserwowa ruch zabawki i siga po ni.
4. Zach dziecko do sigania i dotykania kubeczka na stole lub do klepania rk blatu, tak by zrozumiao, e moe dosign czego rkami. Zademonstruj dziecku t czynno.
5. Umie may, dwiczcy przedmiot w odlegoci ok. 15 cm od dziecka, z jego lewej lub prawej strony, zalenie od tego, która z nich jest u dziecka dominujca. Jeeli dziecko nie chwyta przedmiotu, agodnie nakieruj jego rk na przedmiot.
6. Trzymaj butelk na wprost dziecka. Owi j kolorow tasiemk lub sznurkiem. Potrznij butelk, aby wywoa dwik lub zawie na niej malutki dzwonek na byszczcej wstce.
+ Moe by osignite w póniejszym wieku przez dziecko cakowicie niewidome.
MAA MOTORYKA 8
Wiek 0-1
TRZYMA PRZEDMIOT, CISKAJC GO W DONI
1. Zgromad mae przedmioty (kawaek gbki, okrgy spinacz do wieszania bielizny, kawaek selera, zwinit w kulk mikk szmatk). Dotykaj nimi wewntrznej strony doni dziecka i pomó mu zacisn palce. Cofnij swoj do. Gdy dziecko upuci przedmiot, powtórz czynno. Wypróbuj róne przedmioty.
2. Daj dziecku jaki przedmiot, który do mocno chwyci doni, na przykad precelek lub kóko. agodnie uó palce dziecka wokó tego przedmiotu. Stopniowo rozluniaj wasny chwyt.
3. Uyj kawaków materiaów o rónej fakturze (cienki papier cierny, futerko, tkanina szorstka, jedwabista oraz wytaczana), przyklejonych do gadkich klocków.
4. Uyj bardzo mikkiej, piszczcej zabawki. Zabawki wydajce dwik s najwikszym bodcem dla niewidomych dzieci.
MAA MOTORYKA 9+
Wiek 0-1
SIGA I CHWYTA ZNANY SOBIE JASKRAWO POMALOWANY LUB WYDAJCY DWIKI PRZEDMIOT ZNAJDUJCY SI PRZED NIM
1. Posad dziecko na kolanach. Atrakcyjny przedmiot, np. ulubion, piszczc zabawk, trzymaj na wprost dziecka, ale na tyle daleko, aby musiao po ni sign. Jeeli dziecko nie siga, przybli przedmiot i pomó dziecku dosign zabawki i chwyci j.
2. Zawi sobie szalik lub krawat albo powie na szyi drewniane paciorki. Pochyl si nad dzieckiem tak, aby mogo widzie twoj twarz i dotkn szalika. Potrznij nim. Gdy dziecko go chwyci lub tylko dotknie, pochwal je. Umiechaj si, aby pokaza, e jeste zadowolona. Pocztkowo przybli szalik do rczek dziecka, tak aby nie musiao si wysila i sigajc po niego. Gdy trzeba, kieruj rk dziecka.
3. Uyj pieczki umocowanej na gumce. Hutaj pieczk powoli na wprost lub ponad gow dziecka tak, by widziao pieczk. Kierujc rk dziecka pomó mu uderzy pieczk. Zabawki zawierajce dzwoneczki lub grzechotk mog si równie przyda w tym wiczeniu.
4. Puszczaj baki mydlane przed oczami dziecka. Zachcaj je do apania i rozpryskiwania baniek, mówic do niego, klaszczc w donie i miejc si jak najczciej.
5. Uywaj zabawek wci wytwarzajcych dwiki, np. pozytywki. Stawiaj je koo dziecka. Prowad rczk dziecka wzdu krawdzi óka lub po powierzchni kocyka, w kierunku zabawki, a dziecko j dotknie.
+ Moe by osignite w póniejszym wieku przez dziecko cakowicie niewidome.
MAA MOTORYKA 10
Wiek 0-1
WYPUSZCZA PRZEDMIOT Z DONI
1. Pocztkowo niech dziecko wypuszcza z rki przedmioty, gdy dotknie rk blatu stou lub podogi. Pomó mu w tym, delikatnie rozwierajc jego palce, kiedy dany przedmiot zetknie si z powierzchni. Zmniejszaj pomoc w rozwieraniu paluszków, a dziecko bdzie to robi samodzielnie.
2. Nauczywszy si upuszcza przedmiot w ten sposób, dziecko powinno zacz wypuszcza przedmioty z rki zawieszonej w powietrzu. Wymyl tego typu zabaw, miejc si i wykrzykujc ze zdumieniem, gdy przedmiot uderzy z oskotem o tward powierzchni. Pomagaj dziecku, dopóki nie zacznie si tak bawi samodzielnie.
3. Spowoduj, aby dziecko dao ci trzymany w rczce przedmiot, np.: piszczc zabawk, spinacz do bielizny, gbk. Nagradzaj je, gdy puci dany przedmiot.
4. Powiedz: "Wyrzumy to" i potrznij rk dziecka agodnie, aby rozlunio chwyt doni i upucio zabawk.
MAA MOTORYKA 11
Wiek 0-1
TRZYMA PRZEDMIOT I BADA GO DOTYKOWO LUB WZROKOWO
1. Potrzsaj grzechotk na wprost dziecka lub daj mu piszczc zabawk albo przedmiot pocigajcy barwnoci albo poruszajcy si. Pomó dziecku trzyma przedmiot ujmujc jego rczki w swoje donie. Kiedy dziecko chwycio przedmiot, pomó mu przenie go tak, by znalaz si w jego polu widzenia. "Popatrz, co to takiego".
2. Przedmiot, który dziecko atwo moe utrzyma w rczce daj dziecku. Zachcaj je, aby wykonywao najróniejsze ruchy rczk, w której trzyma przedmiot.
3. Dawaj dziecku róne zabawki i przedmioty uytku domowego (szczotk, yk, kubek, pust szpulk). Pomó mu pozna te przedmioty delikatnie prowadzc rk dziecka, tak by mogo wyczu wszystkie czci przedmiotu. Nazwij przedmiot.
4. Dziecko niewidome nie zacznie poznawa dotykowo przedmiotu oburcz, dopóki nie osignie umiejtnoci wymienionych w wiczeniu nr 14 z rozdziau MAA MOTORYKA (chwytanie jednoczesne obiema rkami przedmiotu znajdujcego si w wymienionej tam paszczynie). Dlatego pocztki poznawania przez dotyk wi si u tych dzieci z pocieraniem przedmiotu o powierzchni ciaa.
MAA MOTORYKA 12
Wiek 0-1
POTRZSA PRZEDMIOTAMI I CISKA JE (np. GRZECHOTK LUB PISZCZC ZABAWK)
1. Uyj mikkich gumowych zabawek, które piszcz przy naciskaniu. Moesz take wykorzysta mae, dobrze zamknite pojemniki napenione suchymi ziarnkami grochu.
2. Kadc swoj do na rczce dziecka, pomó mu chwyci grzechotk lub zabawk. Pomó mu potrzsa grzechotk i naciska zabawk. Rozlunij swój chwyt. Zach dziecko, aby robio to, co przedtem samodzielnie.
3. Dzwoneczki przyczep do atwego do uchwycenia plastykowego kóka lub piercienia. Dopinguj dziecko klaszczc i chwalc je, gdy samo wywoa dwiki.
MAA MOTORYKA 13
Wiek 0-1
UDERZA PRZEDMIOTAMI W TWARD POWIERZCHNI
1. Pomó dziecku zbada dotykiem tward powierzchni oraz przedmiot, którym bdzie o ni uderza. Zanim zacznie to robi samodzielnie, trzymaj jego rk w swojej. Sw woln rk dziecko moe opiera o tward powierzchni, wyczuwajc jej drgania.
2. Daj dziecku do zabawy yk i jakie naczynie kuchenne do bbnienia. Dobre efekty daje równie plastykowy moteczek, którego uderzenia wywouj piskliwe dwiki.
3. Zademonstruj dziecku, jak róne dwiki wywoujemy uderzajc w blat kuchenny, stó, w podog, w zlew.
MAA MOTORYKA 14
Wiek 0-1
TRZYMA PRZEDMIOTY OBURCZ
1. Stosuj zabawy paluszkowe i piewaj dziecku piosenki wymagajce klaskania lub innych jednoczesnych ruchów obu rk.
2. Spraw, aby dziecko pio z butelki lub kubka pomagajc sobie oburcz.
3. Barwny lub wydajcy dwiki przedmiot trzymaj przed dzieckiem, pomidzy jego domi. Spraw, aby dziecko starao si dosign tego przedmiotu oburcz. Przesu przedmiot ku tej rce, której dziecko nie uywa, aby chwyci przedmiot.
4. okcie dziecka agodnie popchnij ku sobie, aby zbliy jego donie do paszczyzny pionowej, dzielcej posta czowieka na praw i lew poow.
MAA MOTORYKA 15
Wiek 0-1
PRZEKADA PRZEDMIOT Z JEDNEJ RKI DO DRUGIEJ
1. Poka dziecku, jak mona przenie zabawk z rki do rki. Prowad rk dziecka mówic: "Wó to do drugiej rki". Nagradzaj i chwal dziecko, miejc si i tulc je.
2. Jeeli dziecko zdaje si posugiwa jedn rk bardziej ni drug, daj mu klocek lub jak zabawk do mniej uywanej rki.
3. Daj dziecku co do trzymania. Obok rki trzymajcej ju jak zabawk, poó inny, atrakcyjny przedmiot, aby zachci je do przeoenia zabawki do drugiej rki.
4. Przysu lew rk dziecka ku zabawce, któr trzyma w prawej rce. Zaobserwuj, czy dziecko przeoy zabawk do lewej.
5. Daj dziecku co do zjedzenia wkadajc to do mniej sprawnej rki. Moe dziecko zdoa przeoy to do drugiej rki bez twojej pomocy.
MAA MOTORYKA 16
Wiek 0-1
UYWA tzw. CHWYTU PENSETKOWEGO, BY PODNIE PRZEDMIOT
1. Poó na tacy na wprost dziecka jakie drobne kawaki pokarmu, na przykad patki kukurydziane. Poka mu, jak si je bierze do rki z pomoc kciuka i palca wskazujcego. Jeli trzeba, ustaw odpowiednio te dwa paluszki dziecka i poprowad jego rk.
2. Do wiczenia uyj lepkich rodzynek lub rozpoowionych pastylek gumy do ucia. Jeli dziecko chwyci je paluszkami, niech otrzyma je w nagrod do zjedzenia.
3. Jeeli dziecko wci chwyta ca doni, delikatnie odegnij pozostae trzy paluszki. Pomagaj dziecku mówic: "Podnie to".
4. Poka dziecku, jak moe urywa kawaek mikkiego chleba czy plasteliny.
5. Wó troch drobnych kawaków jedzenia do maych, unieruchomionych pudeek, aby skoni dziecko do wydobycia tych kawaków z pomoc chwytu pensetkowego.
MAA MOTORYKA 17
Wiek 0-1
W POZYCJI NA CZWORAKACH SIGA JEDN RK PO PRZEDMIOT
1. Dziecku w pozycji raczkujcej podaj zabawk lub co do jedzenia. W nagrod pochwal je i pozwól zatrzyma przedmiot.
2. W pobliu rki dziecka poó przedmiot, tak aby drobny jej ruch pozwoli mu go dotkn. Gdy masz do czynienia z dzieckiem niewidomym, przyó przedmiot do jego rki, a nastpnie cofnij go nieco. Stopniowo cofaj przedmiot coraz dalej.
3. Przed dzieckiem w pozycji raczkujcej przecignij zabawk na sznurku, w takiej odlegoci, by mogo atwo do niej dosign. Powiedz dziecku, aby wzio samochodzik. Zachcaj do sigania i nagradzaj.
4. Poó w pobliu dziecka na pododze ulubion grajc zabawk i powiedz, aby jej poszukao.
5. Potrznij grzechoczc zabawk w pobliu dziecka i powiedz: "Masz, to dla ciebie". Jeli j chwyci, pozwól dziecku si ni bawi.
MAA MOTORYKA 18
Wiek 0-1
WYSYPUJE PRZEDMIOTY Z POJEMNIKA (np. KLOCKI Z PLASTYKOWEJ MISKI)
1. Klocki i kubek umie na tacy. Wó klocki do kubka, a nastpnie powoli je wysypuj. Popro dziecko, aby zrobio to samo. W razie potrzeby kieruj rk dziecka, chwalc je za to, co robi.
2. Wó mae kawaki krakersa lub chrupkie patki zboowe do kubeczka, skd dziecko je wysypie i zje.
3. Daj dziecku rodzynki lub drobne sodycze w naczyniu o wskim wylocie. Poka, jak je stamtd wydoby, wysypujc.
4. Powiedz: "wkadamy" robic gest wkadania do kubka i "wysypujemy", wskazujc na stó lub tac. Nastpnie zademonstruj wysypywanie przedmiotów z kubka. Gdy dziecku uda si to powtórzy, nagradzaj je uciskami, pocaunkami i pochwa "Dobrze!"
5. Mów dziecku o kadej wspólnie wykonywanej czynnoci. "Teraz potrzniemy kubkiem, w którym s dzwoneczki". "Wyrzucimy dzwoneczki na stó". "Teraz wszystkie dzwoneczki s na stole". "Dotknijmy ich".
6. Dzieci niewidome lubi sucha odgosów spadania, jak równie odgosów wpadania przedmiotów do naczynia. Zademonstruj wylewanie wody z pojemnika do wanny, niech dziecko to przewiczy. Takim samym ruchem wysypujemy co z czego. Wysypywanie klocków lub guzików z pudeka przed zabaw moe by równie dla dziecka ródem przyjemnoci.
MAA MOTORYKA 19
Wiek 0-1
WKADA PRZEDMIOTY DO DUEGO POJEMNIKA (np. ZAKRTKI OD SOIKÓW, DO RONDLA)
1. Pomó dziecku pozna ksztat naczynia, znale jego brzeg, wyczu boki i gboko. Pozwól dziecku pobawi si naczyniem.
2. Powiedz dziecku, e chcesz woy co do naczynia. Wkadajc, zwró uwag dziecka na dwiki dajce si sysze, gdy wrzucane przedmioty uderzaj o dno. Powtórz to kilkakrotnie i potrznij naczyniem, aby przedmioty zagrzechotay. Zach dziecko, aby signo w gb naczynia i sprawdzio, co tam wsypaa.
3. Niech dziecko chwyci brzeg naczynia jedn rk. Do drugiej wó mu jaki przedmiot i prowad t rk w kierunku naczynia. Powiedz dziecku, aby wrzucio do trzymany przedmiot. W razie potrzeby, pomó to zrobi. Stopniowo eliminuj fizyczn pomoc i udzielaj tylko wskazówek ustnych.
4. Czsto zmieniaj przedmioty suce do wrzucania i naczynia, do których si je wrzuca, aby utrzyma zainteresowanie dziecka t zabaw. Uywaj najróniejszych rzeczy, jak na przykad: guziki, rodzynki, kamyczki czy odzie. Pojemniki mog by plastykowe, blaszane,tekturowe.
5. Dobieraj takie przedmioty, które wrzucane lub wkadane do pojemnika bd wywoyway dwiki (dzwoneczki, szklane kulki). Naczynia mona napenia wod, aby wpadajce do niej przedmioty pluskay.
6. Aby naczynie nie zsuno si ze stou, szczególnie gdy dopiero wprowadzasz zabaw, przytwierd je do blatu z pomoc przyssawki albo po prostu przytrzymuj je rk.
MAA MOTORYKA 20
Wiek 0-1
KLASZCZE W DONIE
1. Usiadszy za dzieckiem, ujmij jego donie i klaszcz nimi rytmicznie. Zacznij od uoenia wasnych doni na doniach dziecka, stopniowo przesuwaj wasne donie na przeguby doni dziecka, a póniej na jego przedramiona, dopóki dziecko nie zacznie klaska samodzielnie.
2. Oklaskuj dziecko z przejciem, gdy uda mu si prawidowo wykona wiczenie. Bardzo czsto samo zaczyna si "oklaskiwa".
3. Do wicze stosuj zabawy i wprowadzaj piosenki wymagajce klaskania.
MAA MOTORYKA 21
Wiek 1-2
WKADA PRZEDMIOTY DO DUEGO POJEMNIKA, A NASTPNIE GO OPRÓNIA (np. SPINACZE DO BIELIZNY WKADA DO METALOWEJ MISKI)
1. Przedmioty wraz z naczyniem umie na tacy. Wó je do naczynia, a póniej wysyp. Popro, aby dziecko zrobio to samo. W razie potrzeby prowad rk dziecka równoczenie chwalc je za to, co robi.
2. Wó mae przedmioty o ywych kolorach do przezroczystego naczynia, aby dziecko mogo je widzie. Poka dziecku, jak te przedmioty wysypuj si z naczynia i przewicz to z dzieckiem. W razie potrzeby, kieruj jego ruchami. Pozwól mu pobawi si troch wysypanymi przedmiotami.
3. Siedzcemu w wannie dziecku daj naczynie z wod, któr bdzie wylewao do wanny. Prowad rce dziecka przy nabieraniu wody w donie i wylewaniu jej i mów: "Wylewamy". Ponownie napenij naczynie wod i powtórz wiczenie.
4. Daj dziecku pojemnik z kolorowymi i dwiczcymi przedmiotami - dzwonkami, klockami, koralikami, guzikami. Pomó dziecku wysypa je z pojemnika przed rozpoczciem zabawy. Zrób to kadc rce dziecka na bokach naczynia i przykrywajc je wasnymi domi, przechyl naczynie i wysyp jego zawarto. Stopniowo zmniejszaj zakres okazywanej dziecku pomocy.
5. Niewidomemu dziecku, kiedy ju wysypie przedmioty z naczynia, pomó wyczu, e nic w nim nie ma. Powiedz: "Jest puste".
MAA MOTORYKA 22
Wiek 1-2
MANIPULUJE PRZEDMIOTAMI ZAWIERAJCYMI RUCHOME CZCI (np. SKRZYNKA MANIPULACYJNA)
1. Daj dziecku zabawki, które wymagaj rónych form manipulowania. Mów dziecku, czym si bawi i co ma z tym zrobi. ("Tutaj jest twój samochód, popchnij go"). Prowad rce dziecka, aby nauczyo si potrzebnych ruchów.
2. Uyj do zabawy skrzynki manipulacyjnej lub innych zabawek majcych guziczki, rczki do naciskania czy pocigania (podane s efekty dwikowe w tych czynnociach) a take zabawek, które mona toczy.
3. Dostarcz dziecku sprztu kuchennego wymagajcego manipulowania, na przykad ubijacz do piany. Poka dziecku, jak si to robi i pozwól mu z twoj pomoc spróbowa. Stopniowo wycofuj sw pomoc.
MAA MOTORYKA 23
Wiek 1-2
WYCIGA DUY KOEK Z TABLICY LUB INNEJ ZABAWKI PRZYSTOSOWANEJ DO WKADANIA I WYJMOWANIA KOKÓW (np. DREWNIANEGO LUDZIKA ODCZA OD DREWNIANEJ PLATFORMY SAMOCHODOWEJ)
1. Wrcz dziecku koeczki, aby si nimi mogo pobawi i powiedz, jak si nazywaj. We rk dziecka i tak j poprowad, aby mogo si zaznajomi z pust tablic suc do wkadania koeczków w otwory. Niech dziecko zbada otwory palcami. Nastpnie ujwszy do dziecka pokieruj ni tak, aby koeczek trafi w otwór. Z kolei pomó dziecku wycign koek stosujc polecenie "Wycignij go".
2. Pomagaj w miar potrzeby. Stale zwikszaj liczb koków, które wkadasz w otwory, z których polecasz je dziecku wycign. Aby zwikszy zainteresowanie dziecka zabaw, ka dziecku kady wyjty koeczek wrzuci do puszki - odgos doda zabawie uroku.
3. Uyj do zabawy róne typy ludzików-koeczków. (Np. ludziki-koeczki w drewnianych samochodach, pocigach itp.). Zachcaj dziecko do ich wycigania.
4. Na wstpie daj dziecku due koki, które luno mieszcz si w otworach, do gbokich, aby koek nie wpad, a przy tym dostatecznie pokane, aby dziecko mogo je wygodnie uchwyci. Stopniowo zmniejszaj wielko dawanych dziecku koków. Jeeli koki do ciasno siedz w otworach (np. tablicy sporzdzonej z gumy), poka dziecku, jak jedn rk naley trzyma tablic, a drug wyciga koki.
5. Gdy dziecko stanie si bardziej sprawne, zredukuj rozmiary koków. Niech kilka koków bdzie zakoczonych gakami do chwytania, a inne niech bd bez uchwytów.
6. Pomó niewidomemu dziecku zbada dotykiem pusty otwór, z którego wycigno koek
MAA MOTORYKA 24
Wiek 1-2
WYCIGA KÓKO BEZ UCHWYTU Z TABLICY Z ODPOWIEDNIM WGBIENIEM
1. Na pocztek zastosuj tablic, która ma tylko jedno wgbienie w ksztacie koa. Jeeli dysponujesz tablic, która ma kilka wgbie i kilka pasujcych do nich ksztatów, zaklej wszystkie z wyjtkiem jednego w ksztacie koa, tak aby dziecko mogo skupi uwag tylko na tym jednym ksztacie.
2. Daj dziecku pasujce do wgbienia koo i nazwij je. Prowad palec dziecka po krawdzi koa a nastpnie po krawdzi wgbienia w tablicy i pozwól dziecku zbada dotykowo tablic. Moesz powiedzie dziecku, e jest to "doek dla kóka". Póniej wó kóko do wgbienia, prowadzc przy tym rce dziecka, tak aby wyczuo twój ruch.
3. Poka dziecku, w jaki sposób wyjmuje si koo z wgbienia. Pomagaj mu przy tej czynnoci. Powiedz "wyjmij", a gdy to zrobi, pochwal je. Wska lub uderz lekko w stó lub tac tam, gdzie dziecko powinno pooy kóko. Gdy to zrobi, popro je o podanie ci kóka.
4. Jeeli dziecko ma na pocztku trudnoci, przyklej pust szpulk albo ma gak do kóka, co uatwi dziecku jego wyjmowanie. Pochwal dziecko, jeeli uda mu si wykona t czynno.
5. Uywaj kóek o rónej fakturze powierzchni i rónych rozmiarach.
MAA MOTORYKA 25+
Wiek 1-2
PRZEWRACA STRONICE KSIKI - PO KILKA NA RAZ
1. Czytaj dziecku atwe opowiadania i poka mu, jak naley przewraca kartki ksiki przy czytaniu. Pomó dziecku kartkowa ksik kierujc jego rk. Niech dziecko zacznie po trochu pomaga tobie przewraca stronice ksiki.
2. Daj dziecku do zabawy stare katalogi handlowe, czasopisma lub ksiki, których kartki pokrywa warstewka przeroczystego plastyku.
3. Gdzie midzy stronicami ksiki przyklej niespodziank. Niech dziecko wie, e to robisz. Nastpnie daj mu ksik i zach do odszukania niespodzianki.
4. Przygotuj ulubion ksik, popro dziecko, aby na przykad znalazo psa lub co, co rozpoznaje. Chwal za przewracanie kartek.
5. Jeli pracujesz z dzieckiem niewidomym, midzy kartkami ksiki umieszczaj przedmioty wyczuwalne dotykiem. Podobnie postp z okadk. Moesz j pokry materiaem, co umili dziecku poszukiwania. Pomó dziecku uoy ksik tak, aby przedmiot przytwierdzony do okadki znalaz si we waciwym pooeniu wzgldem dziecka. Pocztkowo wspólnie z dzieckiem kartkuj ksik.
6. Uywaj ksiek - zbiorów zapachów i zachcaj dziecko do odszukania okrelonej przez ciebie, pachncej nalepki.
7. Wykonaj ksik z "kieszeniami" i do kadej wó niespodziank.
+ Moe by osignite w póniejszym wieku przez dziecko cakowicie niewidome.
MAA MOTORYKA 26
Wiek 1-2
DOPASOWUJE DUY KOEK DO OTWORU W TABLICY Z KOKAMI I OTWORAMI LUB DO ZABAWKI Z OTWORAMI (PRZY CZYM ODSONITY JEST TYLKO JEDEN OTWÓR)
1. Przygotuj may plastykowy pojemnik lub tekturowe pudeko z wycitym po rodku otworem, troch szerszym ni wynosi dugo rednicy koka. Niech dziecko woy koek w otwór i wrzuci koek do rodka. Zwracamy uwag dziecka na odgos uderzajcego o dno koeczka. Kiedy dziecko potrafi ju wrzuca koki do pojemnika, wprowad do wicze tablic na koki z wgbieniami.
2. Na wstpie pomó dziecku zbada krawd wgbienia palcami rki, która nie trzyma koka. Rk z kokiem dziecko trzyma przy wgbieniu tak dugo, a woy koek. Przypomnij dziecku, e ma odsun palec z wgbienia z chwil, gdy dotknie koeczkiem palca.
3. Pocztkowo uywaj koeczków o szerokoci 2,5 cm. Stopniowo zmniejszaj ich rednic, w miar jak dziecko nabiera wprawy.
4. Jeeli dziecko trzyma koek ukonie a nie prostopadle do powierzchni tablicy,powiedz dziecku, aby "postawio" koeczek prosto i pomó mu to zrobi odpowiednio ukadajc do. Niech dziecko uczy si prosto stawia koki na blacie stou, zanim zacznie je wkada w otwory specjalnej tablicy.
MAA MOTORYKA 27
Wiek 1-2
WYJMUJE PRZEDMIOTY Z POJEMNIKA PO JEDNYM
1. Przed rozpoczciem wiczenia niech dziecko zaznajomi si z ksztatem pojemnika.
2. Niech dziecko wsuchuje si w odgos wpadajcych do pojemnika przedmiotów, które kolejno wrzucasz. Popro, aby dziecko wyjmowao je "jeden po drugim". Jeli dziecko wyjmie na raz wicej ni jeden, zabierz mu nadmiar przedmiotów z rki i powiedz: "tylko jeden". Pocztkowo kieruj ruchami dziecka, a nastpnie pomagaj coraz mniej. W pocztkowej fazie wicze, niech dziecko kadzie gdziekolwiek wyjte z pojemnika przedmioty. Nastpnie przynie dodatkowy pojemnik do wkadania przedmiotów wyjtych z pierwszego pojemnika.
3. Na dnie naczynia poó co sodkiego i przykryj szczelnie klockami. (Klocki powinny by niemal tej samej szerokoci co pojemnik). Powiedz, e pod klockami, na dnie jest niespodzianka i powiedz dziecku, aby je wyjmowao, jeden po drugim. Po wyjciu klocków dziecko moe sign do wntrza pojemnika i wyj smakoyk.
4. Wó do pojemnika czci rozmontowanej, znanej dziecku zabawki. Pole, aby dziecko wyjmowao kolejne czci, a nastpnie zócie czci zabawki w cao.
5. Niech dziecko pomaga ci w takich czynnociach jak: wyjmowanie odziey do prania z kosza, wyjmowanie sztuców z szuflady lub produktów z torby na zakupy.
MAA MOTORYKA 28x
Wiek 1-2
GRYZMOLI NA PAPIERZE
1. Niech dziecko zacznie wiczenie od malowania palcem, uywajc farb, budyniu czekoladowego lub mydlin; uatwi to póniejsze posugiwanie si na przykad oówkiem czy kredk.
2. Poka dziecku, jak si z rozmachem gryzmoli. Daj dziecku kredk i w razie potrzeby, kieruj jego rk. Pomagaj coraz mniej, za to zachcaj do bazgrania.
3. Dobrze jest równie bazgra na duym arkuszu gazety kolorowymi kredkami.
4. Przymocuj papier do ciany lub do lustra, na nim te mona bazgra.
5. Jeeli dziecko pracuje przy stole lub na sztaludze, przyklej papier, aby nie musiao go przytrzymywa.
6. Dziecko niedowidzce moe nie by w stanie dostrzec rysunku wykonanego oówkiem, zacznij wic od kredek w ciemnych kolorach lub równie ciemnych flamastrów. Pachnce flamastry mog równie zachca do bazgrania.
7. Kreda i tablica, malowanie wod na chodniku, farby akwarelowe, wielokolorowe oówki czy "magiczne" tabliczki, z których ciera si rysunek wykonany rylcem - to dobre materiay do wicze.
x Moe nie nadawa si dla dziecka cakowicie niewidomego.
MAA MOTORYKA 29
Wiek 1-2
NAKADA CZTERY KRKI NA DREWNIANY PRT (PIRAMIDKA)
1. Uyj cienkiego koka osadzonego na drewnianej podstawie i przeznaczonych do nasadzania na, szerokich metalowych kóek. Da to dziecku wzgldnie duo przestrzeni do prób nadziania piercienia na koek, które wreszcie zakocz si sukcesem.
2. Niech dziecko pozna dotykiem prt, a potem piercienie, z pomoc obu rk. Nazwij prt i piercienie, aby uatwi dziecku zrozumienie polecenia.
3. Jedn rczk dziecka przytrzymuj obok podstawy prta, za drug umie na krku, tak by otwór znalaz si pod jego doni. Prowad rk z krkiem w kierunku prta, tak aby krek znalaz si ponad prtem i aby dziecko poczuo prt spodem doni. Powiedz dziecku, aby pucio krek, a drug rk odjo od prta. Jeeli po zaprzestaniu pomocy dziecko ma t, poka mu, jak manipulowa krkiem, aby jego otwór znalaz si nad prtem, którego wierzchoek dziecko przykrywa sw drug doni.
4. Niewidomemu dziecku pomó bada dotykiem krki zanim je umieci na prcie i po woeniu ich na prt.
MAA MOTORYKA 30x
Wiek 1-2
STAWIA ZNAKI KREDK LUB OÓWKIEM
1. Przygotuj gruby oówek, flamaster lub ciemn kredk oraz biay lub óty papier. Przymocuj papier do stou, aby dziecko nie usiao go przytrzymywa. Zrób znak na papierze. Pomó dziecku zrobi to samo. Nie zwracaj jeszcze zbytniej uwagi na poprawne trzymanie oówka (Zob. wiczenie nr 53 z rozdziau MAA MOTORYKA).
2. Wykonaj kilka pocigni oówkiem przez ca stron, szybkimi ruchami, aby pobudzi dziecko do naladowania. Nastpnie daj mu kredk i trzymajc jego rk, pomó robi kreski.
3. Powicz najpierw rysowanie palcem na piasku, moesz np. napeni piaskiem brytwank. Spowoduj, aby dziecko naladowao twoje ruchy, a dopiero wtedy przejd do rysowania kredk.
4. Pozwól dziecku malowa palcem linie z kremu do golenia na blacie stou.
5. Jeeli powierzchnia arkusza papieru do malowania nie wystarcza dziecku, we gazet. Stopniowo zmniejszaj rozmiary papieru.
6. Kreda i tablica, szminki, farby, rysiki z "magiczn" tabliczk mog równie zachca dziecko do rysowania.
7. Umie papier na cianie, lodówce lub sztaludze, aby dziecko mogo rysowa stojc.
x Moe nie nadawa si dla dziecka cakowicie niewidomego.
MAA MOTORYKA 31
Wiek 1-2
MANIPULUJE GAK LUB DWIGNI (np. BY WCZY POZYTYWK LUB SPOWODOWA WYSKOCZENIE PAJACYKA Z PUDEKA)
1. Wykorzystaj zabawk-skrzynk, z której po nakrceniu wyskakuje figurka. Okr pokrto tam, aby rka dziecka nie lizgaa si na nim. Pokr sama, aby dziecko przyzwyczaio si do dwików, jakie temu towarzysz. Jedn do dziecka przyó delikatnie do wieczka skrzynki, druga za, prowadzona przez ciebie niech krci pokrtem. Powiedz: "Pokr" obracajc korbk wraz z dzieckiem i powodujc wyskoczenie pajacyka. Gdy pokrywka odskakuje, mów "Hop!" i miej si, aby dziecko widziao, e ci bawi ta sztuczka.
2. Gdy dziecko wielokrotnie zobaczy, jak si chwyta i obraca pokrtem, niech spróbuje zrobi to samodzielnie. Zanim to nastpi wykonuj ruchy okrne rk dziecka trzymajc je pocztkowo za nadgarstek, nastpnie za przedrami, dopóki ta pomoc bdzie mu potrzebna.
3. Umie rk dziecka na wieczku skrzynki, tu obok przykrywki, spod której wyskakuje pajacyk. Pomó dziecku przycisn przykrywk rk, aby nie odskoczya. Przytrzymuj pudeko, jeeli bdzie podskakiwa, mimo, e dziecko je przyciska.
MAA MOTORYKA 32
Wiek 1-2
WKADA KÓKO W ODPOWIEDNIE MIEJSCA TABLICY Z OKRGYMI WGBIENIAMI
1. Pomó dziecku przesuwa koce palców wokó nacitych wgbie tablicy, zaczynajc od wierzchoka i poruszajc si zgodnie z ruchem wskazówek zegara a do punktu wyjcia. Powtórz to samo z kókiem.
2. Umie palce jednej rki dziecka we wgbieniu celem trafienia w to miejsce kókiem. Pomó mu podnie kóko drug rk i wsun we wgbienie.
3. Spowoduj, aby dziecko umieszczajc rk na górze koa, poruszao nim powoli do góry i w dó. Zwró uwag dziecka, e koo "pasuje" i nie daje si atwo wysun z wgbienia.
MAA MOTORYKA 33
Wiek 2-3
NAKRCA ZABAWK
1. Uó palce dziecka na duej rubie tkwicej pytko w tablicy do wkrcania rubek i pokr rubk w prawo dla wkrcenia jej w otwór z gwintem. Powtarzaj to, dopóki dziecko nie nauczy si robi tego samodzielnie.
2. Uó palce dziecka na kluczu do nakrcania zabawki i powoli krcc w prawo pomó dziecku nakrci zabawk.
3. Powiedz dziecku, aby nie nakrcao zabawki zbyt mocno, aby jej nie popsu.
4. Niewidomemu dziecku daj nakrcan pozytywk, a potem dawaj mu inne nakrcane zabawki z coraz mniejszymi korbkami. W kocu przygotuj zabawki nakrcane z pomoc gaek, które wymagaj wikszej pracy nadgarstka i palców ni caego ramienia.
MAA MOTORYKA 34
Wiek 2-3
WBIJA KOKI DREWNIANYM MOTKIEM
1. Uyj koków o rozmiarach spinacza do bielizny i przygotuj otwory, w których mieszcz si koki, ale niezbyt ciasno. Wetknicie koka w otwór przez dziecko nie powinno wymaga od niego znacznego wysiku.
2. Wbijaj koki jedn rk. Poó rk dziecka na swojej, aby mogo wyczuwa twoje ruchy. Nastpnie wó dziecku motek do rki. Poó swoj rk na jego doni i wbijajcie razem.
3. Zredukuj pomoc siow ograniczajc si tylko do prowadzenia rki dziecka.
4. Wbij wszystkie koki, pozostawiajc jeden rodkowy do wbicia przez dziecko. W razie potrzeby pomó dziecku, stopniowo zmniejszajc pomoc w miar nabierania sprawnoci przez dziecko. Gdy obserwujesz postp w tym zakresie, zacznij dawa mu za kadym razem o jeden koek wicej.
5. Dziecko powinno trzyma trzonek motka w pobliu miejsca, w którym osadzony jest sam motek po to, aby pracowao cae przedrami dziecka, a nie tylko jego nadgarstek. Dziecko powinno przytrzyma koek drug rk, a nastpnie cofn j nieco, by nie uderzy palców, powinno jednak zachowa orientacj, gdzie znajduje si koek. Zach dziecko, aby przed kadym uderzeniem przyoyo motek do koka waciw jego czci.
6. Dla dziecka niewidomego bardziej motywujca moe by zabawka, w której plastykowe kulki wystaj z otworów pudeka i wbija si je do pudeka plastykowym motkiem.
MAA MOTORYKA 35
Wiek 2-3
ZATACZA PO POWIERZCHNI KOLISTE RUCHY RK ZAOPATRZON W OÓWEK LUB KREDK ALBO MAC PALCEM ZANURZONYM W FARBIE
1. Dziecko musi posiada umiejtno z zakresu duej motoryki wykonywania ramieniem duych kó.
2. Rozwijaj umiejtno wykonywania ruchów kolistych, którym suy krcenie sznurka, gdy dziecko trzyma jeden koniec lub krcenie korb. Pozwól dziecku nabywa wprawy w zataczaniu kó na cianie pokrytej kafelkami w azience lub na plastykowym blacie stou, uywajc mydlin lub pianki do golenia.
3. Niech dziecko zatacza palcem koliste ruchy na papierze, w mce lub w piasku, co bdzie stanowio dodatkow praktyk przed rysowaniem kredk.
4. Przygotuj du gazet, aby umoliwi dziecku wiksze ruchy ramieniem, zanim zaczniesz zmniejsza rozmiar arkusza dc do uzyskania koordynacji ruchów rki poruszajcej palce oraz samych palców.
5. Trzymajc do dziecka z wysunitym jednym palcem poprowad jego rk po obwodzie plastykowej przykrywki. Uywaj rónych okrgych przedmiotów.
6. Daj dziecku kredk i prowad jego rk wykonujc koliste ruchy na papierze. Chwal dziecko w czasie tej czynnoci.
MAA MOTORYKA 36x
Wiek 2-3
RYSUJE LINI PIONOW WZORUJC SI NA LINII DRUKOWANEJ LUB WYPUKEJ
1. Przymocuj papier do ciany. Niech dziecko obserwuje, jak rysujesz pionow lini z góry na dó. Popro, aby ci naladowao. W razie potrzeby udziel dziecku pomocy. W miar nabierania wprawy, zmniejszaj j. Spróbuj uy tekturow plansz.
2. Przygotuj róne materiay (kred, kredki, piank do golenia), aby pomóc dziecku utrzyma zainteresowanie.
3. Umie nalepki u góry i na dole kartki. Popro dziecko, aby krelio linie od jednej nalepki do drugiej.
4. Na dole kartki poó kilka rodzynek albo innych drobnych, lubianych przez dziecko sodyczy. Jeeli dziecko poprowadzi lini na dó, pozwól mu je zje. Pomó mu, umieszczajc jego rk na górze kartki.
5. Uyj papieru rowkowanego umieszczajc jego arkusz przed dzieckiem w takiej pozycji, by rowki wypady pionowo. Poó praw rk dziecka przy górnej krawdzi arkusza - bdzie suy jako punkt odniesienia. Prawa rka, po dotkniciu lewej ma zjecha wzdu rowka. Powtórz czynno, przesuwajc rk dziecka do kolejnych rowków.
6. Naklej na papier pionowe linie z tamy klejcej. Popro dziecko, aby narysowao midzy paskami tamy pionowe kreski.
7. Zaznajom si z prac Berry "Test of Visual Motor Integration Manual".
x Moe nie nadawa si dla dziecka cakowicie niewidomego.
MAA MOTORYKA 37
Wiek 2-3
NAWLEKA DUE PACIORKI
1. Uywaj duych koralików oraz sznurka lub sznurowada z plastykowymi kocami.
a/ Jedn rk chwy sznurek przy plastykowym kocu. Nasad na koralik, a drug rk chwy za wystajcy koniuszek. Cofnij rk trzyman przy samym kocu sznurka i daj koralikowi "zjecha".
b/ Powtórz czynno, ale tym razem niech dziecko nakada koralik na kocówk sznurka. Niech dziecko równie chwyta za czubek, a ty usu sw rk ze sznurka, aby koralik móg spa.
c/ Umie palce dziecka przy kocówce sznurka i pomó mu go trzyma. Niech dziecko wykona ca czynno samodzielnie, z jak najmniejsz twoj pomoc. Chwal i nagród dziecko za udane wiczenie.
2. Trzymaj sznurek tak, by zwisa z krawdzi stou lub krzesa. Koralik nawleczony na sznurek natychmiast zsunie si na jego koniec. Dziecko moe udawa, e nawleka zowione ryby.
3. Jeli zadanie jest zbyt trudne dla dziecka, uyj duych klocków z otworami w rodku i okrgego patyczka do ich nawlekania. Jeeli dziecko ma trudnoci z koralikami, przygotuj kóka z duymi otworami - moe si to szczególnie przyda w pracy z niewidomym dzieckiem.
4. Jeeli dziecko sabo kontroluje ruchy z zakresu maej motoryki, ramionka dziecka trzeba oprze o stó, a koniec sznurka naley usztywni klejem lub tam.
5. Uyj duego drewnianego klocka z otworami i koka do przewlekania sznurka jako "igy" dla
wywiczenia czynnoci.
6. Kiedy dziecko opanuje ju nawlekanie duych koralików uyj makaronu-rurek o duym przekroju lub innych ksztatów z otworami do zrobienia ciekawego naszyjnika.
MAA MOTORYKA 38
Wiek 2-3
TOCZY, UKLEPUJE I UGNIATA KULK Z CIASTA LUB PLASTELINY
1. Zagnie ciasto do zabawy.
2. Oderwij kawaeczek masy i poka dziecku, jak utoczy kulk oburcz lub jedn doni na stole.
3. Zrób gniazdko, do którego dziecko bdzie wkadao utoczone kulki, eby wyglday jak ptasie jaja w gniazdku.
4. Niech dziecko toczy kulki z ciasta do pieczenia, a nastpnie spaszcza je szklank.
5. Na dworze przygotuj piasek i wod do formowania okrgych gaek. Niech "piek" si na socu.
6. Poszerzaj sownictwo dziecka, tumaczc znaczenie takich sów, jak klepanie, ubijanie, ciskanie, zgniatanie, rozrywanie i cicie.
7. Udziel dziecku fizycznej pomocy i wskazówek, jak si robi kulki z gliny. Powiedz: "Rób doni mae kóka" lub "Wci kr i kr doni". W miar nabywania sprawnoci, zmniejsz udzielan dziecku pomoc.
MAA MOTORYKA 39
Wiek 2-3
WKADA KWADRAT, TRÓJKT LUB PROSTOKT DO ODPOWIEDNICH WGBIE W TABLICY
1. Niech dziecko uczy si wkada poszczególne figury kolejno, po jednej na raz. Gdy nauczy si wkada we wgbienie kwadrat, naucz je wkada trójkt.
2. Naucz dziecko liczenia "rogów" kadej figury i wyczuwania dotykiem dzielcej je odlegoci. Z kolei niech dziecko nauczy si liczy "rogi" i dzielc je odlegoci na tablicy z odpowiednimi wgbieniami.
3. Poó przed dzieckiem tablic, a obok figur tego ksztatu, co wgbienie w tablicy.
4. Niech dziecko natrafi lew rk na róg wgbienia w tablicy, po czym niech praw rk wemie ze stou jedn z figur i stara si natrafi rogami figury na rogi wgbienia w ksztacie figury. Jeeli wzita ze stou figura nie pasuje, niech dziecko wemie inn i niech powtarza t czynno, a natrafi na figur pasujc do wgbienia w tablicy.
5. Niech dziecko oprze do na figurze umieszczonej we wgbieniu i spróbuje j przesuwa w róne strony. Powiedz dziecku, e figura jest "dopasowana" i dlatego trudno j poruszy i wyj z "doka".
MAA MOTORYKA 40
Wiek 2-3
WODZI PALCEM PO KONTURACH WYPUKYCH RYSUNKÓW
1. Ksztaty narysowane flamastrem na biaym papierze musz by wyraziste. Dla niewidomego dziecka naklej na papier linie ze sznurka. Moesz wreszcie uy wypukych linii zrobionych rylcem na papierze brajlowskim.
2. Zaznajom dziecko z ksztatem figury, przesuwajc jego palec od jej lewej strony do prawej, zgodnie z ruchem wskazówek zegara i z powrotem do punktu wyjcia. Dziecko niewidome powinno trzyma palec drugiej rki nieruchomo w punkcie wyjcia, aby wiedzie, e obwiodo ca figur.
3. Opisuj sownie kierunek wykonywanych ruchów np. ponad, dookoa, do rogu, w dó, w ty, do góry.
MAA MOTORYKA 41
Wiek 2-3
OTWIERA DRZWI KRCC GAK
1. Poó rk na doni dziecka i pokr ni gak u drzwi. Daj mu wskazówk "przekr".
2. Sta po przeciwnej stronie drzwi ni dziecko i pole mu, aby przekrcio gak. Gdy bdzie to robi, równie kr gak. Stopniowo zmniejszaj pomoc, w miar coraz bardziej samodzielnego dziaania dziecka.
3. Uyj do wicze zabawkowych naczy kuchennych z uchwytami i rczkami. Wó ulubion zabawk albo jaki przysmak dziecka do szafki. Dziecko powinno to widzie i sysze, co robisz. Zamknij drzwi szafki i popro dziecko, aby wydobyo schowane tam przedmioty przekrcajc gak w drzwiach szafki.
4. Sta w sypialni lub w toalecie i zamknij za sob drzwi. Popro dziecko, aby je otworzyo i znalazo ci.
5. Niech dziecko ci pomaga odkrca i zakrca krany w ksztacie gaek oraz otwiera drzwiczki od szafek spiarnianych itp.
6. Naucz dziecko uruchamia zabawki muzyczne przez przekrcanie gaek.
MAA MOTORYKA 42
Wiek 2-3
WKADA NA CHYBI-TRAFI TRZY DUE KOKI W OTWORY W TABLICY
1. Umie palce jednej rki dziecka na brzegu otworu w tablicy (niech to bdzie dla niego punkt odniesienia), a drug niechaj dziecko bierze koki.
2. Pomó dziecku przesun rk z kokiem w kierunku rki trzymanej przy otworze i wepchn koek w otwór znajdujcy si najbliej rki dziecka.
3. Pocztkowo uywaj koków o rednicy ok. 1,2 cm i dugoci od 3,5 do 5 cm. Koki powinny pasowa dokadnie, ale niezbyt ciasno. Uyj tablicy z otworami, któr mona przymocowa i która nie jest zbyt dua.
MAA MOTORYKA 43
Wiek 2-3
WKADA TRZY PROSTE FIGURY DO ODPOWIEDNICH WGBIE W TABLICY
1. Pomó dziecku posugiwa si obiema rkami. Jedna bdzie suy jako punkt odniesienia na tablicy, a druga do manipulowania przedmiotem. Zacznij od najprostszych tablic z trzema wgbieniami.
2. Uó palce jednej rki dziecka we wgbieniu tablicy. Niech czubkami palców obwiedzie jego kontur. Do drugiej rki daj dziecku figur i pomó mu wsun j we waciwe wycicie.
3. Poó figury powyej lub obok waciwych otworów, uatwiajc dziecku ich wkadanie. Chwal dziecko za kade prawidowe umieszczenie figury.
4. Odpowiadajce sobie elementy oznacz tym samym kolorem, tak by dziecko wkadao czerwone koo do wgbienia czerwonego, niebieski trójkt - do niebieskiego oraz pomaraczowy kwadrat - do pomaraczowego. Uywaj coraz mniej jaskrawych kolorów w miar nabierania przez dziecko biegoci.
5. Niech dziecko obwiedzie palcem puste wgbienie, a nastpnie znajdzie figur, która bdzie pasowa do tego otworu.
MAA MOTORYKA 44
Wiek 2-3
ZDEJMUJE ZAKRTKI ZE SOIKÓW, FLAKONÓW PO KOSMETYKACH itp.
1. Przygotuj plastykowe lub drewniane rubki z muterkami. Przewicz z dzieckiem czynno odkrcania.
2. Jedn rk dziecka umie na wierzchu, a drug na spodzie zabawki. Poó donie na doniach dziecka i wykonujcie razem ruch charakteryzujcy odkrcanie. Opisuj, co robicie uywaj sowa "odkrca". 3. Uyj soików z zakrcanymi przykrywkami, aby powiczy ruch odkrcania. Wó do wewntrz co sodkiego, co dziecko bdzie widzie. Opisz, co tam woya i potrznij soikiem, aby dziecko posyszao odgos.
4. Uyj maych rozkrcanych beczuek w ywych kolorach, które atwo si odkrca i skrca.
MAA MOTORYKA 45x
Wiek 2-3
RYSUJE LINI POZIOM WZORUJC SI NA LINII DRUKOWANEJ LUB WYPUKEJ
1. Zrób lini na papierze, która bdzie stanowia dla dziecka wzór. Narysuj j szybko, przez ca szeroko papieru. Z kolei daj dziecku kredk proszc o narysowanie linii. Nie musi by to linia cakowicie prosta.
2. Prowad rk dziecka podczas rysowania i w miar jak nabiera wprawy zmniejszaj na ni nacisk.
3. Niech dziecko przesunie kredk po twojej linii, a nastpnie rysuje samo.
4. Gazeta rozoona na pododze lub na stole oraz flamastry s dobre jako zachta do miaych ruchów. Stopniowo zmniejszaj powierzchni dawanych dziecku gazet.
5. Zrób szablon z tektury, wzdu którego dziecko bdzie rysowao poziome kreski. Niech dziecko wiczy wraz z tob rysowanie linii poziomych na piasku lub na papierze, palcem maczajcym w farbie.
6. naklej paski tamy na duy arkusz papieru i wód po nich palcami dziecka mówic, e kresk poziom rysujemy przesuwajc rk od lewej strony do prawej.
7. Poó papier na cienkiej warstwie gumy piankowej. z Pomoc kóka krawieckiego zaznacz poziom kresk. Niech dziecko narysuje nad ni kresk równoleg.
8. Zaznajom si z prac Berry pt. "Test of Visual Motor Integration Manual".
x Moe nie nadawa si dla dziecka cakowicie niewidomego.
MAA MOTORYKA 46+
Wiek 2-3
PRZEWRACA KARTKI, PO JEDNEJ
1. Zaopatrz dziecko w ksiki o grubych, plastykowanych kartkach, aby mogo je swobodnie przeglda i manipulowa nimi. Niewidomemu dziecku dostarcz ksiek, w których bdzie mogo dotyka wyobraonych tam plastycznie ciekawych przedmiotów.
2. Wsu wasny palec pod kolejn kartk tak, aby odstawaa lekko od reszty i powiedz dziecku, aby odwrócio kartk ksiki.
3. Niech dziecko przewraca karty ksiki, któr mu czytasz. Pochwal dziecko i podzikuj mu za pomoc.
4. Uyj ksiki z obrazkami lub ksiki typu "poskrob i powchaj", co zachca dziecko do przewracania kartek.
5. Zrób album z wycitymi obrazkami ulubionych przedmiotów oraz przymocuj w rogach kartek wystajce zakadki, uatwiajce ich przewracanie.
+ Moe by osignite w póniejszym wieku przez dziecko cakowicie niewidome.
MAA MOTORYKA 47
Wiek 2-3
DOBIERA POKRYWKI DO GARNKÓW LUB PATELNI
1. Poka dziecku, jak przykrywa si garnek lub patelnie pokrywk. Nastpnie zrób to wraz z dzieckiem. Pocztkowo uywaj tylko jednego naczynia i dopasowan do pokrywk.
2. Daj dziecku kilka naczy i pokrywek. Pomó mu dobra odpowiedni pokrywk do kadego naczynia.
3. Zapowiedz, e wychodzisz z pokoju i poczekasz tam, a dziecko woy jaki przedmiot do naczynia i przykryje je pokrywk. Wtedy wejdziesz i zgadniesz, w którym naczyniu poszukiwany przedmiot, pamitajc, jakie dwiki usysz-zae. Wówczas zdejmiesz pokrywk i wyjmiesz przedmiot.
4. Niewidomemu dziecku sprawi rado manipulowanie metalowymi lub plastykowymi naczyniami z pokrywk, syszy bowiem towarzyszce temu dwiki.
MAA MOTORYKA 48
Wiek 2-3
ROZPAKOWUJE MAY PRZEDMIOT OWINITY W PAPIEREK LUB FOLI
1. Poka dziecku, jak rozwija si papierek, aby wydosta ulubiony przez was oboje smakoyk.
2. Zacznij o-d tego, e sam czciowo zdejmiesz opakowanie. Stopniowo niech dziecko wykonuje coraz wicej czynnoci samodzielnie.
3. Urozmaicaj zestaw odwijanych przedmiotów, aby dziecko nie stracio zainteresowania zabaw; uyj np. kruchych patków zboowych, ciasteczek, krakersów, maych zabawek lub ksieczek.
4. Owi przedmiot w kilka warstw papieru. Niech kady z czonków rodziny zdejmie jedn warstw, a osoba, która odwinie ostatni papier otrzyma przedmiot w nagrod. Pamitaj, aby przynajmniej za pierwszym razem dziecko dostao nagrod.
5. Owi klocki lub pieczki w foli albo zawi w ni ciasteczka na drugie niadanie. Zalet folii jest to, e uwidacznia ksztaty owinitych w ni przedmiotów.
MAA MOTORYKA 49
Wiek 2-3
PRZEDZIERA PAPIER NA DWIE CZCI
1. Poó rce na rkach dziecka. Donie prawa i lewa powinny by zblione do siebie kciukami. Jedn rk (wraz z rk dziecka) chwy papier i szarpnij ku sobie, drug (równie z rk dziecka) odprowad energicznie od siebie - w rezultacie trzymany papier rozedrze si.
2. Zwró uwag na to, aby palce, gotowe do przedarcia arkusza, chwyciy jego brzeg w rodkowej czci i aby byy przy tym zczone.
3. Paski papieru z podartego przez dziecko arkusza niech su wam do zrobienia papierowego acucha.
4. Popro dziecko, aby podzielio si z tob papierem do rysowania, przedzierajc go na pó.
5. Podarty na kawaki papier dziecko moe rozmaicie ugniata i tworzy z tego materiau kompozycje plastyczne.
MAA MOTORYKA 50
Wiek 2-3
NALADUJC DOROSEGO, SKADA PAPIER NA PÓ
1. Poka dziecku rogi ciereczki lub chusteczki, nastpnie przyó dwa dolne rogi do dwóch górnych. Powtórz t czynno wraz z dzieckiem. Nastpnie niech dziecko wykona t czynno samodzielnie.
2. Zcz ze sob brzegi arkusza papieru i popro, aby dziecko go zoyo. Pochwal je. Stopniowo eliminuj swoj pomoc.
3. Niech dziecko uczy si skada rzeczy uprzedmio zoone, a potem rozoone, z wyczuwalnymi liniami zaomu, np. pieluszki, serwetki czy chusteczki higieniczne.
4. Narysuj lini przez rodek papieru. Niech dziecko zoy papier wzdu tej linii.
5. Uyj papieru odpowiedniego do budowy modeli. Niech papiery przeamane w poowie bd "namiotami", ustawcie cae "pole namiotowe" z odpowiednio przeamanych kawaków papieru.
6. Narysuj "mieszn buzi" w dolnej czci kartki, a na jej odwrocie, u samej góry, narysuj robaka. Rysunek ten umie tak, aby po odpowiednim zoeniu kartki w poprzek, robak znalaz si na samym nosie waciciela "miesznej buki".
MAA MOTORYKA 51
Wiek 2-3
ROZKADA I SCZEPIA PRZEZNACZONE DO TEGO ZABAWKI
1. Trzymajc rczki dziecka we wasnych doniach rozkadaj wraz z nim i sczepiaj przeznaczone do tego zabawki.
2. Pocz ze sob dwa przedmioty, których powierzchnie zetknite ze sob sczepiaj si, po czym pole dziecku, aby je rozdzielio. Chwal za poprawne wykonanie czynnoci.
3. Zorganizuj zawody polegajce na tym, e dwie osoby cign, kada w swoj stron, zabawk zoon ze sczepionych ze sob poówek, do momentu, a si oddziel.
4. Do filcowego krka wyobraajcego "mieszn buk" przymocuj zatrzaskami lub spinaczami, oczy, brwi, nos, usta. Niech dziecko najpierw je poodpina, po czym niech ponownie przymocuje.
5. Dobierz zabawki skadajce si z dwóch rodzajów dopasowanych do siebie czci, z których jedna ma otwór czy wydrenie, druga za ma element wystajcy. Zwró uwag na to, aby dziecko wzio po jednej czci kadego rodzaju, co warunkuje poczenie ich ze sob.
6. Przygotuj dwa pudeka, jedno bdzie pojemnikiem na przedmioty z otworami, drugie na przedmioty z elementami wystajcymi. Niech dziecko wemie po jednym przedmiocie z kadego pudeka i poczy je ze sob.
MAA MOTORYKA 52
Wiek 2-3
ZAKRCA SOIKI, FLAKONY PO KOSMETYKACH, NAKRCA MUTERKI NA DREWNIANE CZY PLASTYKOWE RUBY itp.
1. Przygotuj zakrcane naczynia, nakrtki wraz ze rubami, zakrcane beczuki, wadane jedna w drug. Postaraj si o przedmiot, którego elementem byaby drewniana ruba i nakrtka (np. drewniany "dziadek do orzechów").
2. Poó rce na doniach dziecka i pomó mu wykonywa nimi ruchy obrotowe, aby skrci ze sob dwa gwintowane przedmioty.
3. Przytrzymuj przedmiot od dou, gdy dziecko przykrca do co z góry.
4. Aby byo atwiej, dziecko moe trzyma soik kolanami. Niech ujmie naczynie lew rk, a górnej czci, a praw niech nakrca pokrywk. Aby zachci dziecko do wicze, wó do soika jak niespodziank.
MAA MOTORYKA 53x
Wiek 2-3
RYSUJC, TRZYMA OÓWEK MIDZY KCIUKIEM I PALCEM WSKAZUJCYM PODTRZYMUJC GO PALCEM RODKOWYM
1. Umie w rce dziecka oówek w prawidowej pozycji. Podczas rysowania na papierze prowad rk dziecka. Chwal dziecko za umiejtno rysowania przy waciwym trzymaniu oówka w doni.
2. Pomó dziecku trzyma oówek midzy palcem wskazujcym i kciukiem. Stopniowo eliminuj swoj pomoc, gdy wzrasta sprawno dziecka. Zachcaj je do prawidowego trzymania oówka.
3. W handlu s dostpne nakadki na oówek, tworzce podpórk dla palców uatwiajc prawidowe trzymanie oówka. Mona te utworzy specjaln podpórk owijajc oówek elastyczn tam tak, by powstaa trójktna podstawa bdca oparciem palców.
4. Dziecku jest atwiej uchwyci gruby pisak lub oówek ni zwyky, cienki. Specjalny gruby oówek z grafitem jest wygodny do trzymania w maej, dziecicej doni.
5. Dziecko niewidome moe uywa oówka bez grafitu do obienia wzorów w warstewce gliny, co równoczenie j okazj do nauki prawidowego trzymania oówka. W przyszoci niewidome dziecko powinno posi umiejtno podpisywania si.
6. Daj dziecku oówek, a kiedy go uchwyci, zlep kawakiem tamy jego trzy zczone i podwinite palce: rodkowy, serdeczny i may. W miar nabierania przez dziecko wprawy, zmniejszaj ilo tamy.
x Moe nie nadawa si dla dziecka cakowicie niewidomego.
MAA MOTORYKA 54x
Wiek 2-3
ODWZOROWUJE KOO, KORZYSTAJC Z DRUKOWANEGO LUB WYPUKEGO RYSUNKU
1. Niech dziecko wykonuje koliste ruchy palcem na papierze, w mce lub w piasku; jest to dodatkowe wiczenie przed daniem mu kredek lub oówka.
2. We rk dziecka i kieruj ni podczas robienia kolistych ruchów przy rysowaniu kredk, oówkiem lub flamastrem. Po zakoczeniu wiczenia pochwal dziecko.
3. Niech dziecko pocignie kredk, oówkiem czy flamastrem po linii narysowanego przez ciebie koa, nastpnie zach je do samodzielnego rysowania kó. Gdy koa bd "dobre", dorysuj, co trzeba, aby powstay z nich "mieszne buki".
4. Aby przygotowa dziecko do rysowania na papierze o niewielkiej powierzchni, co wymaga maych ruchów rki i palców, pozwól mu wiczy wiksze ruchy na duej powierzchni gazety. Niech dziecko rysuje koa wewntrz szablonu z okrgym wydreniem.
6. Rysuj "mieszne buki", nie obwiedzione konturem gowy; niech dziecko obrysowuje je kókami.
x Moe nie nadawa si dla dziecka cakowicie niewidomego.
MAA MOTORYKA 55
Wiek 2-3
UKADA TRZYCZCIOW UKADANK
1. Odcz od ukadanki tylko jeden fragment i popro dziecko, aby umiecio t cz na waciwym miejscu. Potem odczaj dwie czci, potem pooddzielaj od siebie wszystkie trzy czci i pole dziecku, aby je poczyo. Zwikszaj liczb czci w miar nabierania przez dziecko wprawy.
2. Pozwól dziecku zbada dotykiem czci ukadanki i ksztat wyci, do których trzeba bdzie dobiera odpowiednio pasujce ksztaty.
3. Prowad rk dziecka przy dopasowywaniu do siebie czci ukadanki, dajc dziecku proste wskazówki, na przykad:
4. "Poobracaj ukadank". (Obrysuj kontury kadej czci ukadanki na spodzie pudeka, w którym ukada si jej cao, aby dziecko mogo zobaczy ksztat wszystkich czstek tworzcych ukadank. Gdy dziecko dobrze zaznajomi si z tym rysunkiem, i nabierze wprawy, zetrzyj linie. Dla dziecka niewidomego uyj linii wypukych, naklej nitk lub sznureczek na plansz ukadanki).
5. Pomó niewidomemu dziecku poczy ukadank w cao. Ostatni jej fragment umie obok nie wypenionego wcicia i pomó dziecku wsun ten kawaek we waciwe miejsce. W ten sposób dziecko skompletuje ukadank. Gdy dziecko zacznie ukada czci prawidowo, zmniejszaj swoj pomoc.
6. Na planszy ze zoon przez dziecko ukadank poó mu co jako nagrod.
MAA MOTORYKA 56
Wiek 3-4
TNIE NOYCZKAMI
1. Uyj do wicze noyczek z podwójnymi uchwytami, z pomoc których moesz prowadzi rk dziecka. Naucz je, jak ma bezpiecznie podnosi noyczki, trzymajc je za zoone ostrza.
2. Prawie do koca przetnij arkusz i pomó dziecku wsun noyczki w nacicie tak, aby mogo przeci papier do koca. Zmniejszaj stopniowo gboko nacicia, a dziecko zacznie ci arkusz od samego brzegu.
3. Uó palce dziecka na noyczkach w prawidowej pozycji. Trzymaj swoj rk na rce dziecka i tnc mów: "otwórz", "zamknij".
4. Trzymajc papier pomó dziecku tak uoy noyczki, by ostrza znalazy si we waciwej pozycji w stosunku do papieru. Opowiadaj o kolejnych czynnociach.
5. Natnij brzeg papieru robic "frdzle". Nastpnie ty trzymaj papier, a dziecko niech wycina frdzle.
6. Jeeli dziecko nie potrafi posugiwa si noyczkami cofnij si do wicze w podnoszeniu przedmiotów (takich jak np. kulka z waty czy cukierek) z pomoc szczypiec i przenoszenia ich z jednego naczynia do drugiego.
7. Wspódziaaj z niewidomym dzieckiem i daj mu sprawdzi, co dzieje si z papierem gdy kto inny go tnie. Pomó dziecku trzyma kartk z dwóch stron, podczas gdy kto inny bdzie j rozcina rodkiem. Dziecko czuje wówczas, co dzieje si z papierem.
MAA MOTORYKA 57
Wiek 3-4
OTWIERA I ZAMYKA DRZWI, SZUFLADY, SZAFKI I OKNA
1. Zademonstruj dziecku czynno otwierania i zamykania drzwi i spraw, aby dziecko samo je otwierao i zamykao.
2. Powtórz to samo z szafkami, szufladami i oknem.
3. Pozwól dziecku cieszy si odgosami otwierania i zamykania, ale przestrzegaj, by nie robio zbytniego haasu.
4. Wó jak niespodziank do szuflady lub szafki i powiedz dziecku, aby otworzyo drzwiczki lub wysuno szuflad i znalazo ukryty tam przedmiot. Niech dziecko zrobi tobie niespodziank, chowajc jaki przedmiot. Uywaj sygnaów dwikowych pomocnych w odnajdywaniu przedmiotu przez dziecko.
5. Okna, które otwiera si podnoszc ram do góry i zamyka opuszczajc j na dó mog sprawi dziecku wicej trudnoci ni drzwi uchylane na zawiasach. Pomagaj dziecku przy o okien wspomnianego typu. Pomagaj niewidomemu dziecku otwiera i zamyka drzwi, okna, szafki.
MAA MOTORYKA 58
Wiek 3-4
WYCIGA I WTYKA MAE KOKI W TABLICE Z OTWORAMI
1. Umie tablic z koeczkami przed dzieckiem. Dziecko powinno posugiwa si kciukiem i palcem wskazujcym przy wyjmowaniu wszystkich koeczków. Pomó dziecku odkada koeczki wyjte z tablicy do pojemnika.
2. Dziecko odnajduje otwór palcem lewej rki i zostawia go bliziutko otworu. Praw rk trzyma koeczek, który umieszcza w znalezionym lew rk otworze w tablicy. Jeeli dziecko jest leworczne, odwró powysze role obu rk.
3. Patrz wiczenie nr 42 z rozdziau MAA MOTORYKA.
MAA MOTORYKA 59
Wiek 3-4
KLEI
1. Umie troch mcznego kleju w pokrywce od soika.
2. Pomó dziecku woy palec wskazujcy do kleju, nastpnie pomó mu przeoy klej z palca na przedmiot, który ma by klejony.
3. Przypominaj dziecku, e nie trzeba nabiera zbyt duo kleju.
4. Poka dziecku, ile kleju potrzeba i wytumacz mu, e klej powinien by rozsmarowany a do brzegów klejonego przedmiotu.
5. Pomó dziecku, aby mogo z pomoc dotyku zbada przedmiot, który posmarowao klejem.
MAA MOTORYKA 60x
Wiek 3-4
ODWZOROWUJE KRZYYK, KORZYSTAJC Z DRUKOWANEGO LUB WYPUKEGO RYSUNKU
1. Przygotuj kredki, oówki, kred, flamastry, "magiczn" tabliczk.
2. Niech dziecko naladuje rysowanie kreski pionowej i poziomej, czynic to kolejno. Nastpnie, po przyjrzeniu si, jak ty rysujesz krzyyk, niech dziecko przejdzie do rysowania caego znaku (+).
3. Wykropkuj kontur figury. Niech dziecko poczy kropki.
4. Kieruj ruchami dziecka i pomagaj mu, dopóki twoja pomoc bdzie konieczna.
5. Podczas rysowania przez dziecko krzyyka dawaj mu wskazówki, na przykad: "Rysuj kresk z góry na dó", "Teraz narysuj kreseczk w poprzek".
6. Pracujc z niewidomym dzieckiem postaraj si o szablony do rysowania linii lub przymocuj do papieru odcinki wypukej tamy, wzdu których mona rysowa linie.
7. Dziecko niewidome moe uywa gumowej podkadki pod cienki papier, na którym rysuje, po to, by wyczu potem dotykiem, jak przebiegaj narysowane przez nie kreski. (Gumowa podkadka daje wypuke linie na papierze).
8. Powiedz dziecku, aby narysowao "+" wewntrz rombu. Uzupeniajc w ten sposób obraz latawca. Niech dziecko ozdobi latawiec.
x Moe nie nadawa si dla dziecka cakowicie niewidomego.
MAA MOTORYKA 61
Wiek 3-4
NALADUJC WZÓR, USTAWIA SZEREG Z PICIU KOKÓW NA TABLICY Z OTWORAMI
1. W wieczku pudeka od obuwia zrób pi otworów w jednym rzdzie - bdzie to rodzaj tablicy z otworami. Jako koków uyj spinaczy do bielizny. Umie koek w otworze, nastpny daj dziecku i wska mu otwór, do którego naley ten koek woy, albo poprowad jego rk w kierunku waciwego otworu.
2. Odlicz pi koków wkadajc je kolejno do otworów. Pamitaj przy tym, aby lew rk trzyma przy waciwym otworze, a praw z kokiem prowadzi do otworu przy lewej rce.
3. Gdy rzd z piciu koeczków czy spinaczy do bielizny jest ju gotów, pomó dziecku obejrze "tablic", w której tkwi i nazwij je "rzdem koeczków".
4. Ustawiajc poziomy rzd koków posuwaj si od lewej strony do prawej, za ustawiajc pionowy posuwaj si z góry na dó.
MAA MOTORYKA 62x
Wiek 3-4
ODWZOROWUJE KSZTAT "V", KORZYSTAJC Z DRUKOWANEGO LUB WYPUKEGO RYSUNKU
1. Poka dziecku, jak naley wykonywa kolejne linie. ("Narysujemy lini prowadzc do dou, a nastpnie lini prowadzc do góry"). Niech dziecko pocignie po linii narysowanej przez ciebie figury, nastpnie pole dziecku narysowa liter "V" samodzielnie.
2. Niech najpierw dziecko wiczy rysujc palcem na piasku lub na stole, dopiero póniej daj mu oówek.
3. Pomó dziecku poczy kropki wykropkowanej litery "V",
* *
* *
*
i pochwal, gdy mu si to uda. Eliminuj stopniowo pomoc, coraz lej zaznaczajc kropki, zmniejszajc ich ilo i zwikszajc odstpy midzy kropkami. Udane próby nagradzaj umiechem i pochwaami.
5. Aby pomóc dziecku w rysowaniu moesz uy szablonu w ksztacie litery "V".
6. Na spaszczonym kawaku gliny wykonaj znak "V" i daj dziecku przejecha po nim palcem. Przygotuj nowy kawaek gliny i popro dziecko, aby samo wykonao znak "V".
x Moe nie nadawa si dla dziecka cakowicie niewidomego.
MAA MOTORYKA 63
Wiek 3-4
NAWLEKA MAE PACIORKI
1. Pomó dziecku wyczu otworek w koraliku palcem wskazujcym, wytumacz, e te mae paciorki przypominaj due, które dziecko uczyo si nawleka na sznurek.
2. Nawlekaj mae koraliki wraz z dzieckiem, po czym stopniowo wycofuj sw pomoc.
3. Jeeli otwór w koraliku jest tak may, e dziecko ma trudnoci w jego odszukaniu, spróbuj uy koralików z wikszymi otworami.
4. Jeeli sznurek nie ma sztywnego plastykowanego zakoczenia, przywi spink do wosów na jego kocu. Pomó dziecku trzyma spink i przepcha j przez otwór.
5. Spróbuj uy makaronu w ksztacie rurek o rónych przekrojach, zaczynajc od najwikszych.
6. Jeeli opanowanie tego zadania sprawia dziecku trudnoci, zastosuj inne formy wicze, omówione w wiczeniu nr 37 z rozdziau MAA MOTORYKA.
MAA MOTORYKA 64
Wiek 3-4
UKADA SZECIOCZCIOW UKADANK
1. Na pocztek, od caej ukadanki, skadajcej si z zazbiajcych elementów oddziel jeden lub dwa. Pozwól je dziecku obejrze i dotyka ich podczas odczania od reszty. Nastpnie wó te elementy na swoje miejsce. Po czym zacznij je znowu wyjmowa, za kadym razem po jednym, by dziecko woyo je na miejsce.
2. Kiedy dziecko potrafi ju to robi, wyjmij trzy elementy, nastpnie cztery, a na kocu odcz od siebie wszystkie elementy ukadanki. Gdy dziecku uda si zoy ukadank w cao, nagradzaj je pochwaami i umiechem.
3. Prowad rk dziecka pomagajc mu dopasowa do siebie elementy ukadanki, z chwil gdy dziecko rozpoznao ju waciwe wcicie. Udzielaj prostych wskazówek, na przykad: "Przekr to, przesu troch". W miar nabywania sprawnoci przez dziecko, pomagaj mu coraz mniej. Chwal jego postpy.
4. Daj dziecku jeden element ze zoonej w cao ukadanki. Popro, aby wskazao miejsce, gdzie ten element powinien trafi, zanim dziecko zacznie wkada go na miejsce. Pochwal dziecko za prawidowe umieszczenie elementu ukadanki.
5. Zachcaj dziecko, by zbadao palcami ksztat kadego elementu ukadanki, zanim go woy na miejsce.
6. Obrysuj oówkiem kontury wszystkich czci ukadanki na spodzie pudeka, w którym si j ukada, aby dziecko mogo stwierdzi, jakie elementy tworz cao ukadanki. Gdy dziecko nabierze ju wprawy w dobieraniu czci do siebie, zetrzyj linie. Dla dziecka niewidomego zrób linie wypuke (naklej nitk czy sznureczek na plansz ukadanki). Usu go, gdy ju nie bdzie potrzebny.
7. czce si brzegi elementów ukadanki pomaluj tym samym kolorem, co bdzie stanowi dodatkowe uatwienie. Stopniowo ograniczaj t pomoc, zwracajc dziecku uwag na inne cechy pasujcych do siebie elementów.
MAA MOTORYKA 65
Wiek 3-4
WODZI PALCEM, OÓWKIEM LUB KREDK PO WEWNTRZNYM OBWODZIE SZABLONU (KOO, KWADRAT, TRÓJKT)
1. Uyj szablonów w ksztacie koa, kwadratu, trójkta. Przygotuj flamastry, oówki wiecowe, kredki. Poka dziecku, na czym polega obrysowywanie formy wewntrz. Podnie szablon i poka dziecku, aby je zachci do obrysowywania. Dla dziecka niewidomego przygotuj kredki wiecowe, aby mogo wyczu odrysowywany ksztat.
2. Uchwy mocno szablon, poka dziecku, jak ma trzyma i przesuwa rk po wewntrznym obwodzie szablonu, aby nie przeszkadza sobie w jego obrysowywaniu drug rk.
3. Poka dziecku, jak naley trzyma szablon jedn rk, a drug odrysowywa dany ksztat. Przymocuj szablon tam do papieru, jeeli lizga si po nim.
4. Popro dziecko, aby naciskajc nacit w kartonie figur, wypchno j, uzyskujc waciwy szablon.
5. Niech dziecko z twoj pomoc spróbuje odrysowywa ksztaty foremek do wykrawania kruchych ciastek.
6. Pozwól dziecku w czasie kpieli obrysowywa kontury kafelków ciennych umoczonym w wodzie i mydlinach palcem.
7. Przygotuj foremki do zabawy w piaskownicy. Zachcaj dziecko, by obrysowywao na piasku ich ksztaty palcem lub patyczkiem. Pochwal dobrze wykonane wiczenie.
MAA MOTORYKA 66
Wiek 3-4
UZUPENIA WIZERUNEK POSTACI DODAJC BRAKUJCE CZCI CIAA NA RYSUNKU, UKADANKACH LUB DREWNIANYM MODELU
1. Omów i pomó dziecku wskaza poszczególne czci jego wasnego i twojego ciaa.
2. Narysuj schematyczn posta czowieka bez dwóch koczyn (nogi i rki). Popro dziecko, aby powiedziao, których czci ciaa brakuje ludzikowi i aby je odrysowao.
3. Niech na kilku narysowanych przez ciebie obrazkach przedstawiajcych ludzkie postacie dziecko dorysuje te czci ciaa, których brak zauwayo.
4. Na filcowej tablicy uó z kawaków filcu posta czowieka. Niech dziecko ci naladuje i nazywa kad cz ciaa umieszczan wanie na tablicy.
5. Niech dziecko obejrzy si cae w dugim, sigajcym podogi lustrze i niech nazwie kad wskazan przez ciebie cz ciaa.
6. Uyj do wicze "magiczn" tabliczk i narysuj na niej jak posta. Wysuwaj pytk z ramki powoli, tak by dziecko widziao, jak znikaj nogi. Zapytaj dziecko, czego teraz brakuje i pole dorysowa to, co zniko. Nastpnie narysuj na tabliczce i przesu j tak, aby znikna jedna rka.
7. Uyj ukadanki, której elementy stanowi czci ciaa lub we figurk z gliny i powtórz opisane wyej czynnoci.
MAA MOTORYKA 67x
Wiek 3-4
RYSUJE PRZEKTN KWADRATU
1. Wykropkuj przektn kwadratu narysowanego lini cig i pole dziecku narysowa lini cig w miejsce kropkowanej.
2. Kieruj ruchem rki dziecka rysujcego lini czc dwa przeciwlege rogi arkusza, ograniczajc pomoc w miar jak dziecko nabiera wprawy.
3. Umie nalepki w przeciwlegych rogach arkuszach papieru i popro dziecko o poczenie ich lini.
4. Zó ukonie papier i rozprostuj. Niech dziecko narysuje kresk wzdu linii zoenia.
5. Po narysowaniu dwóch przektnych kwadratu niech dziecko pomaluje cztery powstae w ten sposób trójkty, niech natnie linie przektnych zaczynajc od rogów kwadratu i niech poczy wszystkie lune rogi w rodku, tak by powsta wiatraczek.
6. Dla niewidomego dziecka uyj tamy lub innych wypukych wzorców do rysowania linii prostych.
x Moe nie nadawa si dla dziecka cakowicie niewidomego.
MAA MOTORYKA 68x
Wiek 4-5
RYSUJE POSTA LUDZK (GOW, TUÓW, CZTERY KOCZYNY)
1. Narysuj ludzika zoonego z kóka i kresek. Niech dziecko ci naladuje w rysowaniu kadej linii. Udzielaj mu wskazówek.
2. Ustne wskazówki powinny by proste: np.: "Popatrz, czego jeszcze temu ludzikowi brakuje?"
3. Poka dziecku, jak si rysuje posta ludzk, robic najpierw kóko (o) a nastpnie krzyyk (+), na kocu za dorysowujc jej nogi. Dziecko moe narysowa jeszcze czci twarzy, donie i stopy.
4. Poó dziecko na papierze do pakowania. Odrysuj jego sylwetk. Niech dziecko pomaluje wewntrz kontur swej postaci. Mów, jak cz ciaa dziecko wanie maluje.
5. Narysuj cz ludzkiej postaci i niech dziecko skoczy rysunek. W miar jak dziecko nabiera wprawy, dawaj mu do do rysowania coraz wiksz cz postaci.
6. Jeeli dziecko nie narysuje której czci ciaa, udziel mu wskazówki pytajc np.: "Czy ta osoba ma stopy?" lub wska miejsce, w którym naley jeszcze co dorysowa i zapytaj "Co tu trzeba narysowa?".
7. Na pocztek wystarcza rysowanie ludzi z pomoc kresek. Gdy dziecko ju po potrafi, zacznij wymaga, aby rysowao bardziej dokadne ksztaty. Zacznij od pokazania, jak ludzika "ubra", dorysowujc mu ubranie.
x Moe nie nadawa si dla dziecka cakowicie niewidomego.
MAA MOTORYKA 69
Wiek 4-5
Z PAMICI RYSUJE KOO LUB KWADRAT NA PAPIERZE ALBO NA GLINIANEJ TABLICZCE
1. Wykonaj kilka kóek (lub kwadratów) z drewna lub papieru.
2. Daj dziecku papier i oówek albo glin i rylec i popro je, aby narysowao koo (lub kwadrat). Pomagaj tylko w razie potrzeby.
3. Jeeli dziecko ma trudnoci przerób wiczenia nr 54 i 71 z rozdziau MAA MOTORYKA.
4. Zabaw si z dzieckiem nastpujco: powiedz: "Poka ci co, a potem to schowam. Zobaczymy, czy zapamitasz, jak ta figura wyglda i czy potrafisz j narysowa."
MAA MOTORYKA 70
Wiek 4-5
PAKUJE PRZEDMIOT W PAPIER LUB W FOLI
1. Wybierz specjaln okazj, gdy rodzina przygotowuje i pakuje prezenty. Popro dziecko o wybranie papieru, który mu si podoba i kokardki, któr przyczepi na wierzchu opakowania.
2. Poó mae pudeko na rodku rozoonego papieru lub folii. Kolejne etapy pakowania wykonuj wspólnie z dzieckiem. Unie t cz papieru, która ley bliej ciebie i zaó j na pudeko. Zagnij papier na krawdziach pudeka. Unie t cz papieru, która ley dalej od ciebie i zaó j na pudeko. Podnie prawy brzeg papieru i zawi z boku. Zrób to samo z lewym brzegiem papieru.
3. Poka dziecku, gdzie nakleja si tam i pomó mu okreli pudeko. Na koniec pomó dziecku umieci kokardk na wierzchu prezentu. Pochwal dziecko koniecznie!
4. Powtórz to samo uywajc innego pudeka i innego papieru. W razie potrzeby pomagaj dziecku. Chwal kad samodzieln prób pakowania.
MAA MOTORYKA 71x
Wiek 4-5
ODWZOROWUJE KWADRAT, KORZYSTAJC Z DRUKOWANEGO LUB WYPUKEGO RYSUNKU
1. Narysuj kwadrat. Pole dziecku obwie jego kontur palcem, a nastpnie kredk.
2. Narysuj nie dokoczony kwadrat i pozwól dziecku go skoczy. Zwikszajc trudno zadania, postaw tylko kropki:
. .
. .
3. Popro dziecko, aby rysowao kwadrat tak jak ty. Po narysowaniu przez ciebie kadego boku, niech dziecko narysuje odpowiedni bok, zamiast wszystkich czterech naraz. Nastpnie narysuj dwa, a nastpnie trzy boki do skopiowania przez dziecko, na koniec za, cay kwadrat. Chwal dziecko, gdy widzisz postpy.
4. Rysuj palcem kwadraty w mce i piasku lub palcem maczanym w farbie na papierze.
5. Doradzaj rysujcemu dziecku mówic np.: "Zacznij rysowa w tym miejscu, teraz cignij kresk w dó, a teraz w poprzek." itd.
6. Niech dziecko skompletuje kwadrat robic najpierw dwa ruchy (w dó i w poprzek), a potem drugie dwa (w poprzek i w dó). Rysujc w ten sposób, dziecko moe oceni, jakiej dugoci maj by pozostae linie.
7. Umie dwa samochodziki w górnym lewym rogu kwadratu, a stacja benzynowa niech bdzie w dolnym prawym rogu. Niech dziecko dojeda do stacji benzynowej drogami biegncymi
(wzdu dwóch boków).
x Moe nie nadawa si dla dziecka cakowicie niewidomego.
MAA MOTORYKA 72
Wiek 4-5
CZY ZA POMOC TAMY KLEJCEJ DWA KAWAKI PAPIERU lub DWIE CZCI OBRAZKA
1. We dwa kawaki tektury i poó je obok siebie, tak aby stykay si brzegami. Popro dziecko, aby podnioso tekturk jedn rk. Kiedy to si nie uda, poka, jak z pomoc tamy klejcej mona zczy te dwa kawaki tektury. Popro, aby dziecko podnioso sklejone kawaki rk i pomó mu "obejrze" je dotykiem.
2. Uyj zwoju tamy samoprzylepnej z odchylonym kocem. Przyó ten koniec do górnych rogów dwóch zsunitych kartek, przecignij rolk wzdu stykajcych si brzegów i urwij j na dole.
3. Z poczonych tam wzorzystych papierów zrób okadk do albumu z wycinankami dla dziecka. Popro dziecko, aby razem z tob robio okadk, a nastpnie niech zrobi tak sam dla kogo innego.
4. Niech dziecko przytnie takie kawaki tamy, które odpowiadaj dugoci ciany lub lodówki. Niech dziecko oceni ile tamy potrzeba, odmierzajc palcem kolejne odcinki.
5. Poka dziecku, jak naley urwa kawaek tamy samoprzylepnej tkwicej w obudowie, zaopatrzonej w zbkowan krawd.
MAA MOTORYKA 73
Wiek 4-5
PRZYGOTUJ TABLIC Z PYTY SPILNIONEJ Z OTWORAMI ODLEGYMI OD SIEBIE O OK. 1,5 cm ORAZ GRUBE SZNUROWADO
1. Umocz jego koce w kleju i pozostaw do wyschnicia, o ile sznurowado nie miao plastykowych kocówek.
2. Przymocuj tablic do brzegu stou zaciskami albo inaczej usztywnij jej pooenie. Dwie rce bowiem s potrzebne, aby znale otwór i przecign sznurowado.
3. Zawi wzeek na kocu sznurowada i pomó dziecku znale koniec bez supeka. Nastpnie pomó mu znale drug rk otwór, i rk t trzymaj przy otworze. Przesu rk dziecka trzymajc sznurowado do otworu. Przeó je przez otwór i chwy rk, która spoczywa przy otworze, cignc sznurowado do czasu, a wze zatrzyma si na otworze.
4. Powtórz te czynnoci z drugiej strony tablicy.
5. Kieruj rk dziecka i udzielaj mu ustnych instrukcji, dopóki nie bdzie samodzielnie przewlekao sznurowada.
6. Aby uatwi przewlekanie sznurowada przez otwory, do kocówki sznurowada przymocuj spink do wosów.
MAA MOTORYKA 74+
Wiek 4-5
TNIE PAPIER WZDU NARYSOWANEJ LUB WYPUKEJ LINII DUGOCI ok. 20 cm
1. Narysuj grub lini w poprzek papieru o wymiarach 20 cm x 25 cm i zó go wzdu niej. Niech dziecko przetnie arkusz wzdu linii zaamania. Stopniowo eliminuj swoj pomoc.
2. Wykonaj acuchy z pasków papieru wycignitych równo wzdu linii.
3. Zacznij od linii dugoci 10 cm i wyduaj j, w miar jak dziecko nabiera wprawy.
4. Narysuj dwie linie o odlegoci okoo 5 mm od siebie i popro dziecko, aby spróbowao przeci papier midzy tymi liniami.
5. Udzielaj wskazówek mówic na przykad: "Tnij wzdu linii", "Otwórz noyczki", "Zamknij noyczki", pomagajc dziecku przeci papier do samego koca. Pochwal je, e starannie go przecio.
6. Niewidomemu dziecku pomó ci papier falisty wzdu wyobie, papier z wypukymi liniami zrobimy z tamy lub z przyklejonego grubego sznurka, który trudno naci.
7. Przyklej paski tektury na odwrocie papieru, zostawiajc midzy nimi woln przestrze szerokoci 1,5 cm. Nad tym "korytarzem" powinna biec na przedniej stronie arkusza gruba ciemna linia. Korytarz bdzie nadawa kierunek ruchom noyczek.
+ Moe by osignite w póniejszym wieku przez dziecko cakowicie niewidome.
MAA MOTORYKA 75
Wiek 4-5
PROSTE, ROZPOZNAWALNE PRZEDMIOTY (np. PIK, OÓWEK) LEPI Z GLINY LUB RYSUJE
1. Wykonaj rysunek jakiego przedmiotu na papierze lub ulep go z gliny. Popro, aby dziecko zrobio to samo co ty, po obejrzeniu lub zbadaniu przedmiotu dotykiem.
2. Sama we i daj dziecku glin lub przybory rysunkowe. Niech dziecko naladuje ci krok po kroku. Pomó niewidomemu dziecku pozna ruchy twoich rk.
3. Popro dziecko, aby zasiado do rysowania kolorowymi kredkami, kredkami wiecowymi, flamastrem, farbami lub aby zajo si lepieniem z gliny.
4. Popro, aby dziecko narysowao to, co zjado dzisiaj albo eby ulepio jabko z gliny.
5. Zach niewidome dziecko, aby ulepio z gliny prosty do wykonania model dobrze znanego dziecku przedmiotu.
MAA MOTORYKA 76
Wiek 4-5
LEPI Z GLINY POSTACIE I PRZEDMIOTY (CZOWIEK, ZWIERZ, STÓ)
1. wicz z dzieckiem toczenie kulek z gliny. Nastpnie poka dziecku, jak si czy kulki ciskajc je, aby ulepi posta ludzk lub zwierzc. Pomó dziecku naladowa swoje czynnoci. Udzielaj wskazówek i w razie potrzeby pomagaj rcznie.
2. Pomó dziecku wywakowa pi waeczków oraz pask, prostoktn bryk. Poka mu, jak przylepi do niej waeczki, aby uformowa nogi i ogon zwierzcia albo nogi od stou. Po wyschniciu gliny,daj dziecku ulepione z niej zwierz lub model do zabawy.
3. Ulepcie z ciasta postaci ludków i zwierzt. Pozwól dziecku zje upieczone figurki.
4. Uyj cukierków-krówek lub marmoladek, niech je dziecko czy lukrem lub dorabia nogi i rce z wykaaczek.
MAA MOTORYKA 77
Wiek 4-5
UMIE POSUGIWA SI SPINACZEM DO BIELIZNY
1. Uyj takich spinaczy do bielizny, które przy otwieraniu nie wymagaj zbyt duo siy.
2. Uó rk dziecka na krawdzi duej puszki. Pomagaj dziecku umocowa spinacze drug rk do krawdzi puszki. Pomagaj mu ciska spinacze przy uyciu palca wskazujcego i kciuka. Ograniczaj sw pomoc, gdy dziecko radzi sobie samo.
3. Powtórz te same czynnoci, dajc dziecku karton, do brzegu którego ma przypina spinacze.
4. Niech dziecko umocowuje spinaczem na sznurze do bielizny z pomoc obu rk. Jedyna rka spoczywa na sznurze, druga trzyma spinacz. Zawie sznur dostatecznie nisko, aby dziecko mogo atwo do dosign.
5. Zawie na sznurku do bielizny ciereczk. Pomó dziecku przewiesi j przez sznur i przytrzyma jedn rk. Drug rk niech dziecko umocowuje na niej spinacz.
6. Pomó dziecku pozawiesza na sznurku proste czci ubrania.
MAA MOTORYKA 78b
Wiek 4-5
ZAKADA PAPIER DO MASZYNY BRAJLOWSKIEJ
1. Zapoznaj dziecko z klawiszami i dwigniami maszyny, nastpnie niech dziecko dotknie i samo nazwie kady klawisz.
2. Poó rce dziecka na swoich i przesu gowic piszc w lewo do oporu zwalniaj waki przytrzymujce papier, podnoszc dwigni. Ujmujc papier w obie rce kad jego brzeg na poziomej listwie z tyu maszyny. Nastpnie mocuj papier opuszczajc dwigni waków. We lew gak i obracaj j do siebie, a papier zostanie nawinity, a jego brzeg bdzie równy z brzegiem listwy poziomej.
3. Powtórz t czynno kilka razy, a nastpnie trzymajc rce dziecka pokieruj wykonaniem powyszych czynnoci. Kiedy zauwaysz, e dziecko potrafi poradzi sobie samo, pozwól mu dziaa bez twojej pomocy.
4. Niewidome dzieci czsto lubi naciska klawisze wybijajc w ten sposób dowolne punkty. Po zaoeniu papieru zach dziecko do naciskania klawiszy i sprawdzania napisanych punktów.
5. Jeli masz do dyspozycji kartki ze skoroszytu, naucz dziecko wkada papier dziurkami z lewej strony.
b Moe by przydatne gównie dla dziecka, które w przyszoci bdzie czytao brajlem.
MAA MOTORYKA 79x
Wiek 4-5
ZAKOLOROWUJE OBRAZKI KONTUROWE
1. Uyj prostych form i figur narysowanych grub czarn kresk na biaym papierze lub na gazecie.
2. Poka, jak zamalowujemy kontury kredkami. Najpierw maluj ksztaty geometryczne, nastpnie przejd do prostych obrazków.
3. Uyj ksiki z duymi prostymi obrazkami do malowania. Najpierw niech dziecko obrysuje kredk kontur obrazka, nastpnie niech go zamaluje. Pochwal dziecko, jeli nie wychodzi kredk poza lini rysunku.
4. Obwied klejem cay kontur rysunku. Poczekaj, a klej wyschnie. Pozwoli to dziecku rysowa w obrbie atwo namacalnej linii rysunku.
5. Pomó dziecku malowa wewntrz metalowego szablonu lub wykonaj szablony z plastykowych pokrywek albo plastykowych talerzy. Gdy zaobserwujesz, e dziecko nabrao wprawy, pole mu pocign wewntrz bardzo grubej linii wykonanej flamastrem, drug ciesz lini. Stopniowo zmniejszaj pomoc. Nagradzaj dziecko za postpy na kadym etapie wiczenia.
x Moe nie nadawa si dla dziecka cakowicie niewidomego.
MAA MOTORYKA 80
Wiek 4-5
TNIE PAPIER WZDU DRUKOWANEJ LUB WYPUKEJ LINII KRZYWEJ DUGOCI 4 cm
1. Pocztkowo narysuj grub lini, aby dziecko mogo wzdu niej ci papier. Pomagaj dziecku trzyma i obraca kartk podczas cicia. Zmniejszaj sw pomoc fizyczn i udzielaj tylko ustnych wskazówek, na przykad "Obró kartk" i "Tnij wzdu linii", a na koniec pozwól aby dziecko samodzielnie cio papier wzdu linii. Udzielaj pochwa za prawidowe cicie.
2. Obetnij rogi kwadratu po linii koa wpisanego w kwadrat.
3. Wytnij najpierw kilka kó. Potem niech dziecko wycina, a ty trzymaj papier i stopniowo go obracaj.
4. Tnc papier wzdu narysowanych grubych linii, powycinaj zakrcone "ogonki".
5. Narysuj proste wzory o agodnej krzywinie linii.
6. Wytnij z papieru pasy o nieregularnych liniach krawdzi.
7. Chcc otrzyma lini wypuk, namaluj jak krzyw klejem na papierze i poczekaj a wyschnie. Jedn rk niech dziecko przesuwa wzdu tej linii, a drug, w której trzyma noyczki, niech tnie papier, posuwajc si wyczuwalnym ladem.
8. Swoje papierowe wycinanki niech dziecko przyklei do bristolu robic nalepiany "obrazek".
MAA MOTORYKA 81
Wiek 5-6
PISZE IMI CZARNYM DRUKIEM LUB BRAJLEM
1. Napisz imi dziecka na liniowanym papierze. Niech dziecko wodzi palcem po napisanych literach. Pierwsza litera imienia powinna by dua, a pozostae mae.
2. Za pomoc ustnych wskazówek kieruj ruchami dziecka i chwal jego próby wodzenia po literach lub kopiowania ich.
3. Nastpnie wykropkuj ksztat poszczególnych liter imienia pozostawiajc dziecku poczenie kropek lini w litery. W razie potrzeby pomó dziecku.
4. Napisz cz imienia dziecka (np. L- lub -la). Kiedy dziecko nauczy si pisa jedn liter, ka mu pisa samodzielnie dwie, a potem wicej liter.
5. W przypadku dziecka niewidomego kad swoje rce na palcach dziecka i razem naciskaj klawisze maszyny brajlowskiej wymawiajc gono kad pisan liter. Na tym etapie nie naley dezorientowa dziecka nazywaniem punktów. Powtarzaj pisanie imienia razem z dzieckiem do momentu, gdy czynno bdzie wykonywana pynnie, a nastpnie ucz po jednej literze. Nie zapomnij o stosowaniu znaku duej litery przed imieniem, a take uczc samej tylko pierwszej litery.
6. Przed pierwsz liter imienia stosuj znak duej litery (w jzyku polskim punkty 4 i 6).
7. Pomó niewidomemu dziecku odczyta dotykiem napisane imi. Zachcaj dziecko, by pomagao nam pisa jego imi, pamitajc o pochwaach.
MAA MOTORYKA 82x
Wiek 5-6
RYSUJE TRÓJKT WEDUG WZORU PODANEGO DRUKIEM LUB LINI WYPUK
1. Przygotuj wydrukowany lub sporzdzony lini wypuk model trójkta.
2. Kieruj rk dziecka rysujcego trójkt. Pomagaj coraz mniej, stopniowo zmniejszajc nacisk na rk dziecka.
3. Niech dziecko obwiedzie narysowany przez ciebie trójkt (np. oówkiem) albo pocignie nim boki trójkta. Demonstrujc te czynnoci, opisuj swoje ruchy.
4. Narysuj nie dokoczony trójkt, np. V, L, po to, aby dziecko mogo uzupeni rysunek. Wyznacz ksztat trójkta kropkami, które dziecko ma poczy:
Stopniowo stawiaj coraz mniej wyrane kropki.
5. Popro dziecko, aby narysowao namiot , nastpnie dodao na dole lini poprzeczn (podog namiotu). Pamitaj o pochwaach za dobre wykonanie wiczenia lub za coraz lepsze rysowanie w miar nabywania przez dziecko wprawy.
6. Rysujcie palcem trójkty w mce, w piasku lub palcem maczanym w farbie.
7. Naklej wycity trójkt na arkusz papieru i poó na nim przebitk. Niech dziecko odrysuje rozpoznawalny przez przebitk ksztat trójkta.
x Moe nie nadawa si dla dziecka cakowicie niewidomego
MAA MOTORYKA 83
Wiek 5-6
WYCINA DRUKOWANE LUB SPORZDZONE WYPUK LINI KOO O REDNICY OKOO 4 CM
1. Narysuj na papierze koa, grub czarn lini. Uyj papierów rónej gruboci.
2. Zacznij od grubego arkusza papieru i narysuj na nim koo o rednicy 8 cm oraz par kó koncentrycznych, najmniejsze o rednicy 4 cm. Niech dziecko wycina je jedno po drugim, zaczynajc od najwikszego, nabierajc wprawy w miar zmniejszania si kó. Pochwal dziecko po wyjciu kadego koa i zachcaj do wycinania coraz mniejszych.
3. Pocztkowo dziecko moe potrzebowa twojej pomocy przy obracaniu papieru lub ustnych wskazówek "Kr, kr". Stopniowo zmniejszaj zakres pomocy.
4. Dla niewidomego dziecka wykonaj wypuk lini klejem, aby rysowao wzdu niej lub daj mu model koa do obrysowywania.
MAA MOTORYKA 84
Wiek 5-6
PISZE WSZYSTKIE MAE LITERY CZARNYM DRUKIEM LUB BRAJLEM
1. Powtórz wszystkie litery wystpujce w imieniu dziecka. (Zob. wiczenie nr 81 z rozdziau MAA MOTORYKA).
2. Niech dziecko nazwie litery alfabetu przedstawiane mu po kolei (zob. wiczenie nr 124 w rozdziale FUNKCJE POZNAWCZE). Jako nowe litery do pisania wybierz litery wystpujce w nazwisku lub w imionach czonków rodziny dziecka.
3. Przygotuj arkusze do wicze; na kadym z nich bdzie napisana jedna litera i kilka wykropkowanych wzorów tej litery. Niech dziecko wodzi palcem po literze wzorcowej, a nastpnie przy twojej pomocy czy kropki w odpowiedniej kolejnoci.
4. Okrelaj sownie ruchy rki przy pisaniu (do góry, nad, wokoo, prosta linia w dó, prosta linia w poprzek od lewej do prawej). W razie potrzeby pomagaj dziecku przy pisaniu.
5. Niewidomemu dziecku zapewnij moliwo wyrabiania siy doni i palców poprzez dodatkowe wiczenia w modelowaniu gliny (wiczenie nr 38 z rozdziau MAA MOTORYKA). Pisanie brajlem wymaga wicej siy ni pisanie oówkiem na papierze.
6. W przypadku niewidomego dziecka naucz dziecko numeracji klawiszy maszyny brajlowskiej (1-6). Nastpnie stosujc powikszony model szeciopunktu brajlowskiego naucz dziecko numeracji poszczególnych punktów w kratce.
1* *4
2* *5
3* *6
7. Dziecko uczce si brajla ucz najpierw dziesiciu pierwszych liter alfabetu (a-j), gdy mieszcz si one w obrbie punktów 1-4. Litery naley wprowadza po jednej. Z kolei ucz nastpnych dziesiciu liter alfabetu (k-t).* Zwró uwag dziecka na fakt, e litery k-t s analogiczne do liter a-j, rónic si tylko dodaniem punktu 3. Na koniec wprowadzamy pozostae litery alfabetu.
* Druga dziesitka liter alfabetu angielskiego zawiera liter q. (przyp. tum).
UWAGA: Niektóre dzieci niewidome mog w przyszoci zosta uytkownikami Optaconu (opartego na odczytywaniu wypukych ksztatów liter czarnodrukowych) i bd potrzeboway nauczenia si ksztatów poszczególnych liter. Poniewa posugiwanie si Optaconem wymaga szczegóowego rónicowania dotykiem ksztatów, picio- i szeciolatki nie bd jeszcze mogy opanowa tej umiejtnoci.
MAA MOTORYKA 85
Wiek 5-6
DOTYKA KCIUKIEM POZOSTAYCH POZOSTAYCH PALCÓW DONI (PALCE ROZSUNITE)
1. Poka dziecku, jak si to robi i popro, aby rozpostaro do i dotkno kciukiem kadego z pozostaych palców. Pomagaj w tym dziecku niewidomemu.
2. Pomó dziecku dotkn kciukiem kadego palca. Zacznij od palca wskazujcego, który dziecko ju czy z kciukiem stosujc chwyt pensetkowy (zob. wiczenie nr 16 z rozdziau MAA MOTORYKA).
3. Zach dziecko, aby podnosio mae przedmioty z pomoc kciuka i kolejno kadego z pozostaych palców doni. Podaruj dziecku podniesione przedmioty.
4. Narysuj kontur twarzy na kadym palcu. Zach kciuk, aby si serdecznie wycaowa ze wszystkimi innymi palcami.
5. Zaznacz kolejne liczby na opuszkach palców dziecka. Niech dziecko obliczy, którego z kolei palca dotkn kciuk, albo niech od razu poda numer tego palca. Chwal kad udan prób.
MAA MOTORYKA 86
Wiek 5-6
PISZE WSZYSTKIE DUE LITERY CZARNYM DRUKIEM LUB BRAJLEM
1. Powtórz wiczenie nr 84 z rozdziau MAA MOTORYKA w odniesieniu do duych liter. (Dzieci sabowidzce mona najpierw uczy pisania duych liter, co nie jest moliwe w przypadku uczenia brajla).
2. Zacznij nauk duych liter od inicjaów dziecka lub innych liter, które bd dziecku potrzebne.
3. Z kolei uczcy i dziecko liniuj papier jednoczenie, rysujc kad lini innym kolorem. Dopilnuj, aby dziecko rysowao poszczególne linie tym samym kolorem, co nauczyciel.
4. Przygotujmy tablic i kred. Dbaj o to, by piszc litery dziecko robio linie od lewej do prawej strony i z góry na dó, a nie na odwrót.
5. Wprowad do wicze element zabawy. Niech dziecko pisze np. patykiem na piasku w pudeku, wyciska ksztat liter z lukru czy sodkiej polewy w tubie na papier pergaminowy, aby po zastygniciu zdj litery z papieru i zje. Mona równie "malowa" litery czyst lub zabarwion wod za pomoc pdzla na chodniku.
6. Proponuj take sporzdzanie karteczek z imionami lub innymi napisami, które bdzie mona przypi do ubrania dziecka, umieci na awce lub na drzwiach pokoju.
7. Dziecku niewidomemu wytumacz, e due litery brajlowskie s zupenie takie same jak mae, poprzedza je tylko znak duej litery (punkty 4, 6). Znak ten zmienia kad ma liter w du.
8. Niech dziecko modeluje litery z gliny.
MAA MOTORYKA 87
Wiek 5-6
WYCINA I NAKLEJA NA KARTON PROSTE KSZTATY (np. Z PAPIERU GLANSOWANEGO)
1. Zachcaj dziecko do wycinania dowolnych ksztatów z kolorowego papieru. Smaruj je klejem i naklejaj na tektur tworzc kompozycje abstrakcyjne.
2. Pomó dziecku wycina obrazki znanych przedmiotów z czasopism. Obrysuj kontury tych obrazków w zeszycie. Wklej je w obrysowane kontury, robic album z wycinankami.
3. Pomó dziecku wycina obrazki z zeszytów do wycinania. Kontury tych obrazków s perforowane i atwe do wycicia. Poka dziecku, jak zwily obrazki na odwrocie i jak je przyklei na papier (s one podgumowane i przyklejaj si atwo po zwileniu).
4. Obwied flamastrem obrazki w katalogu zabawek lub w czasopimie, umieszczajc je w trójkcie, kole, wewntrz zaokrglonych lub wieloktnych figur. Pozwól dziecku je wyci i wklei do albumu z wycinankami lub naklei na duy arkusz papieru.
5. Daj niewidomemu dziecku posmarowane klejem kontury trójkta, koa i kwadratu, aby je wycio i nakleio.
6. Dziecku niewidomemu daj papiery o rónej fakturze do wykonania kompozycji abstrakcyjnych.
7. W przypadku trudnoci, przerób powtórnie wiczenia nr 59 i 80 z rozdziau MAA MOTORYKA.
MAA MOTORYKA 88x
Wiek 5-6
UYWA TEMPERÓWKI
1. Daj dziecku na wasno nowy gruby oówek. Poka mu, jak si wkada oówek do temperówki. Ujmij wasnymi domi rce dziecka i kieruj jego czynnociami.
2. Na pocztku uyj grubego oówka. Stopniowo wprowadzaj coraz ciesze.
3. Wyjanij dziecku, aby sprawdzao od czasu do czasu, czy oówek jest ju dostatecznie ostry.
4. Oblicz w przyblieniu ilo obrotów potrzebn do zaostrzenia oówka. Pole dziecku, aby liczyo obroty (korbki) podczas temperowania tak, aby nie stemperowa oówka do koca. Chwal za dobre naostrzenie oówka.
5. Omów z dzieckiem i poka mu róne rozmiary otworów na oówek w temperówce. Wyjanij mu, e oówek musi swobodnie mieci si w otworze. Jeeli otwór jest za ciasny, nie mona prawidowo zatemperowa oówka.
x Moe nie nadawa si dla dziecka cakowicie niewidomego.
MAA MOTORYKA 89x
Wiek 5-6
WYDZIERA PROSTE KSZTATY Z PAPIERU
1. Poka dziecku, jak wydziera ksztaty z papieru. Uywaj obu rk stosujc chwyt pensetkowy. Zacznij od prostych form, takich jak pika lub li. Gdy dziecko czyni postpy, przejd do lalek i zwierzt. Pochwal starania dziecka.
2. Na pocztku rysuj kontury lub dawaj dziecku formy do ich narysowania, aby otrzyma ksztat, który ma by wydarty z papieru. Gdy dziecko nabiera wprawy w tej czynnoci, pole, aby spróbowao wydziera ksztaty z papieru bez uatwienia w postaci rysunku.
3. Przylep tam lub przypnij zszywkami rysunek formy do kawaka papieru. Niech dziecko wydziera papier wokó jej konturów.
4. Na pocztek uyj plastykowego naczynia, kubka, talerzyka lub metalowego szablonu, kadc je na papierze na blacie stou. Pole dziecku wydziera papier wokó przedmiotu. Stopniowo zmniejszaj uatwienia stosujc form z tektury lub tylko rysunek na papierze. Nagradzaj kady pomylnie zakoczony etap wiczenia.
x Moe nie nadawa si dla dziecka cakowicie niewidomego.
MAA MOTORYKA 90x
Wiek 5-6
SKADA KWADRATOW KARTK PAPIERU PO PRZEKTNEJ
1. Narysuj grub lini czc lewy górny z prawym dolnym rogiem kwadratu. Narysuj ten odcinek po obu stronach papieru, aby dziecko widziao go podczas skadania i po zoeniu kartki. Powtarzajc czynno rysuj linie coraz mniej widoczne lub jedynie wytyczaj je kropkami.
2. Papier poprzednio przez ciebie zoony daj dziecku do ponownego zoenia wzdu widocznych linii zgicia. Nastpnie pole dziecku, aby zoyo drugi papier wzorujc si na sposobie zoenia pierwszego.
3. Zademonstruj czynno, wszystkie etapy po kolei. Popro dziecko, aby ciebie naladowao.
4. Umie dobrane do siebie kolorem kropki, nalepki lub obrazki na tych przeciwlegych rogach kwadratu, które si zetkn po zoeniu kwadratu po przektnej.
5. Udzielaj wskazówek sownych, takich jak: "Sprawd, czy rogi si zetkny". Stopniowo eliminuj swoj pomoc, chwalc prac dziecka.
6. W przypadku dziecka niewidomego lini zgicia zaznacz twardniejcym klejem.
7. Wska dziecku, e po zoeniu kwadratu po przektnej powstaj dwa trójkty. Niech dziecko zamaluje kady trójkt innym kolorem.
x Moe nie nadawa si dla dziecka cakowicie niewidomego.
MAA MOTORYKA 91
Wiek 5-6
ODPINA I ZAPINA AGRAFK
1. Najpierw sprawd, czy agrafka si z atwoci odpina i zapina. Poka dziecku rzeczy spite agrafk.
2. Poka dziecku czynno odpinania i zapinania agrafki. Pomó mu prawidowo uchwyci agrafk z boków. Sprawd, który z boków jest ruchomy i nacinij go lekko, a agrafka si odepnie. Ostronie zbadajcie wraz z dzieckiem odpit agrafk, aby si mogo przekona, e czubek agrafki jest bardzo ostry.
3. Naucz dziecko ostronie obchodzi si z odpit agrafk. Niech dziecko wyczuje dotykiem bok z zapink, przycinie go do wewntrz wyzwalajc czubek z napicia i znów we wsunie. Przypomnij dziecku, aby sprawdzio, czy agrafka jest dobrze zapita i czy nie ukuje.
4. Gdy dziecko potrafi ju odpina i zapina agrafk, poka mu, jak si jej uywa do spinania dwóch kawaków materiau.
MAA MOTORYKA 92x
Wiek 5-6
RYSUJE ROMB WEDUG WZORU PODANEGO DRUKIEM LUB LINI WYPUK
1. Narysuj romb, odrywajc rk po narysowaniu kolejnego boku. Niech dziecko obserwuje, co robisz. Popro je, aby powiodo oówkiem po kadej, narysowanej przez ciebie linii.
2. Narysuj romb jako wzór dla dziecka. Obok wykropkuj obwód rombu. Popro, aby dziecko poczyo kropki lini. Udzielaj ustnych wskazówek lub kieruj ruchami dziecka. Stopniowo zmniejszaj liczb kropek lub rysuj je tak, aby byy mniej widoczne.
3. Udzielaj coraz mniej wskazówek sownych i ograniczaj pomoc fizyczn, aby dziecko nauczy samodzielnego rysowania rombu, jedynie z pomoc modelu. Niech dziecko obrysuje palcem szablon w ksztacie rombu lub niech zbada romb z papieru ciernego, zanim zacznie go rysowa.
4. Narysuj krzyyk (+). Powiedz dziecku, aby poczyo koce tej figury i wówczas powstanie latawiec.
5. Narysuj namiot . tu pod nim narysuj inny namiot, odwrócenie litery "V".
x Moe nie nadawa si dla dziecka cakowicie niewidomego.
MAA MOTORYKA 93
Wiek 5-6
WBIJA MOTKIEM GWODZIE (TRZYCENTYMETROWE GWODZIE Z DUYMI EBKAMI, MAY, "PRAWDZIWY" MOTEK I MIKKIE DREWNO)
1. Przygotuj dwa motki, jeden dla ciebie, drugi dla dziecka. Uyj kawaka mikkiego drewna i gwodzi z duymi ebkami. Zach dziecko, by naladowao ci, jak wbijasz gwodzie.
2. Wbijajcie razem gwodzie. Udzielaj dziecku pomocy prowadzc jego rk.
3. Pocztkowo niech dziecko trzyma trzonek motka tu przy gówce. Stopniowo, w miar jak dziecko nabiera wprawy, przesuwaj jego do do normalnej pozycji.
4. Niech dziecko wbija gwodzie, wbite ju przez ciebie na gboko jednego centymetra. Upewnij si, czy dziecko dobrze radzi sobie z wbijaniem czciowo ju wbitych przez ciebie gwodzi, zanim samo zacznie je wbija od pocztku.
5. Zostawiaj odstpy midzy gwodziami, aby chybione uderzenia motkiem trafiay w desk, zamiast w inne gwodzie.
MAA MOTORYKA 94
Wiek 5-6
PISZE NUMERY OD JEDNEGO DO DZIESICIU CZARNYM DRUKIEM LUB BRAJLEM
1. Powtórz wiczenia nr 123+ i 141+ z rozdziau FUNKCJE POZNAWCZE.
2. Przygotuj arkusze do wicze, z których kady bdzie zawiera jedn liczb oraz kilka wykropkowanych wzorów tej liczby. Pomó dziecku obwodzi ksztat liczby wzorcowej, a nastpnie czy kropki w odpowiedniej kolejnoci.
3. Dzieciom uczcym si pisma brajla wytumacz, e znaki cyfr 1-9 i 0 s takie same, jak znaki liter a-j, lecz musz by poprzedzone brajlowskim znakiem liczbowym. Najpierw wywicz pisanie znaku liczbowego, a nastpnie pisz poszczególne cyfry, poprzedzajc kad znakiem liczbowym.
4. Niech dziecko sporzdzi sobie notesik z wasnorcznie ponumerowanymi stronami (czarnym drukiem lub brajlem). Nastpnie dziecko powinno na kadej stronie przyklei odpowiedni do numeru strony liczb wycinanek.