Toxykologia tekst, Trucizny pochodzenia roślinnego, Ireneusz Barziej


Ireneusz Barziej

TRUCIZNY POPCHODZENIA ROŚLINNEGO

W świecie roślinnym spotkać można wiele przykładów występowania związków trujących najczęściej są to: alkaloidy, glikozydy, saponiny, olejki i żywice. Wiele z nich znajduje zastosowanie w lecznictwie, jako używki lub narkotyki.

  1. Alkaloidy

Należą do bardzo toksycznych substancji roślinnych działających głównie na ośrodkowy lub wegetatywny układ nerwowy.

a)alkaloidy tropinowe np. atropina

Występują w roślinach z rodziny psiankowatych: pokrzyk wilcza jagoda, lulek czarny, bieluń dziędzierzawa, mandragora.

Niektóre zwierzęta roślinożerne posiadają enzymy rozkładające atropinę-ew. zatrucie po ich zjedzeniu.

Objawy : porażenie akomodacji, światłowstręt, utrudnione widzenie, suchość błon śluzowych, pragnienie, trudności w połykaniu i mówieniu, skóra zaczerwieniona, gorąca i sucha, z czasem: niepokój nerwowy, bóle, zawroty głowy, pobudzenie psychoruchowe, halucynacje i omamy, duszność, niewydolność krążenia, śpiączka, bezdech drgawki, porażenie ośrodka oddechowego, śmierć. Dawka śmiertelna 0,1-0,12g.

Postępowanie : płukanie żołądka, leki uspakajające.

b) skopolamina

Wywiera działanie hamujące na ośrodki ruchowe w mózgu, powoduje senność, uspokojenie, stany otępienia psychicznego, porażenie ośrodka oddechowego, śmierć; dawka śmiertelna 0,1-0,2 g.

c) nikotyna

Glony alkaloid liści tytoniu, o odczynie silnie zasadowym, dawka śmiertelna 0,06-0,1 g. Zatrucie manifestuje się uczuciem palenia w ustach, ślinotokiem, bólami i zawrotami głowy, osłabienie, utrudnione oddychanie, zaburzenia tętna, omdlenie, utrata przytomności, porażenie ośrodka oddechowego, śmierć. Przy przewlekłym zatruciu: zwyżki cisnienia tetniczego-uszkodzenie naczyń krwio0nośnych, procesy miażdżycowe, niedotlenienie mózgu, osłabienie pamięci, ogólne wyczerpanie.

d) koniina

Występuje w Pietraszniku plamistym, ma przykry zapach przypominający mocz mysi.

Objawy : rozszerzenie źrenic, światłowstręt, ślinotok, biegunki, porażenie przepony, mięśni klatki piersiowej i śmierć przez uduszenie.

e) sparteina

Alkaloid Żarnowca, w działaniu przypomina koniinę.

f) lobelina

Główny alkaloid z rośliny Stroiczka rozdęta, w działaniu podobna do nikotyny.

g) akonityna

Alkaloid tojadu mordownika, 0,25 g wywołuje ostre zatrucia, a 1-3 g śmierć. W dawkach toksycznych wywołuje zaburzenia czucia języka, gardzieli, twarzy, kończyn, zmniejszenie wrażliwości na ból i dotyk, niepokój, podniecenie, lęk obfite poty, trudności w połykaniu, bóle żołądka, biegunki, wymioty.

h) kolchicyna

Występuje w Ziemowicie jesiennym. Powoduje: bóle żołądka, jelit, leukopenię, wymioty, biegunki, uczucie palenia i drapania w jamie ustnej, uszkodzenie wątroby i nerek, białkomocz, bezmocz, odwodnienie. Dawka śmiertelna 0,02-0,4 g.

  1. weratryna

Zespół alkaloidów zawartych w Ciemierzycz białej. Drażni ona błonę śluzową i skórę, pobudza do silnego kichania i wymiotów, powoduje bolesne, krwawe biegunki, drgawki mięśniowe, mrowienie i świąd na całym ciele z uczuciem zimna, spadek ciśnienia tętniczego krwi, zwolnienie akcji serca, porażenie oddechu, śmierć.

j) kurara

Działa porażająco n zakończenia nerwów ruchowych powodując zwiotczenie wszystkich mięśni szkieletowych, międzyżebrowych i przepony, śmierć przez uduszenie.

Antagonistami są prostygmina i fizostygmina.

k) taksyna

Występuje w szpilkach i nasionach cisu. Występują zawroty głowy kołatanie serca, szum w uszach, pieczenie na całym ciele, bóle żołądka i jelit, biegunki, zapaść, śmierć.

l) arekolina

Główny alkaloid owoców palmy Areca catechu, wywołuje ślinotok, wzmaga ruchy robaczkowe jelit.

ł) pilokaroina

Alkaloid wyodrębniony z liści Pilocarpus jaborandi. Powoduje rumień, obfite poty, łzawienie ślinotok, zwężenie źrenic, nudności, wymioty, zwolnienie akcji serca, porażenie ośrodka oddechowego, śmierć.

m) fizostygmina

Alkaloid z nasion Physostygma venenosum, daje objawy zatrucia acetylocholiną: lęk porażenie mięśni, zapaść, porażenie ośrodka oddechowego. Śmierć następuje przy zachowaniu pełnej świadomości.

n) cykutotksyna

Występuje w Szaleju jadowitym, działa pobudzająco na ośrodkowy układ nerwowy, powoduje napady drgawek, utratę przytomności.

  1. Glikozydy

Występują w naparstnicy, strofantusie, miłku wiosennym, konwalii majowej. Znajdują szerokie zastosowanie w lecznictwie - kardiologii - leki wkłuwające na pracę serca zwalniają akcję, czynią ją bardziej efektywną. Zatrucia najczęściej występują jako błędy w dawkowaniu, podawaniu glikozydów nasercowych lub przy zwiększonej wrażliwości.

Objawy : bóle, zawroty głowy, zaburzenia rytmu, szum w uszach, senność, oszołomienie, nerwobóle, upośledzenie łaknienia, ślinotok, nudności, wymioty, biegunka, duszność, sinica, zapaść, śmierć.

Postępowanie : odstawienie leków glikozydowych, podawanie małych dawek atropiny.

  1. Olejki lotne

Wiele roślin wytwarza olejki lotne, które wywierają silne i często toksyczne działanie. Wprowadzone doustnie wywierają działa nie silnie drazniące na błony śluzowe powodując przekrwienie i stany zapalne. W większych dawkach mogą być przyczyną: zapalenia i zwyrodnienia tłuszczowego wątroby i nerek, poronień, zwiotczenia mięśni gładkich, ślinotoku, bolesnych biegunek i parcia na stolec.

Spośród wielu olejków, jakie znajdują zastosowanie w życiu człowieka najczęściej spotykane bywają zatrucia następującymi roślinami olejkowymi:

  1. Jałowiec sawina

Działa poronnie, wywołuje ciężkie zapalenie nerek, żołądka i jelit, silne parcie na mocz, potem krwiomocz, skąpomocz, bezmocz, drgawki, śpiączka, porażenie ośrodka oddechowego. Dawka śmiertelna-0,1-0,2 g olejku, lub 10-20 g szyszkojagód

  1. olejek terpentynowy

Otrzymywany z żywic drzew szpilkowych. Powoduje zaburzenia żołądkowo jelitowe, zapalenia nerek z krwiomoczem, potem skąpomocz, śpiączka, porażenie ośrodka oddechowego, śmierć. Dawka śmiertelna 100 ml, olejek stary, częściowo utleniony jest jeszcze bardziej toksyczny, mocz po przyjęciu tego olejku ma zapach podobny do fiołków.

  1. bagno zwyczajne

Wywołuje: bóle, zawroty głowy, biegunkę, działa porażająco na ośrodkowy układ nerwowy

  1. tuja wschodnia

Hodowana do celów dekoracyjnych. Zaburzenia żołądkowo jelitowe, utrata [przytomności, drgawki toniczno-kloniczne, uszkodzenia nerek, mocznica.

  1. Piołun

Substancje czynne to absyntol i tujon. Zatrucia występują po nadmiernym piciu absyntu-napoju alkoholowego, w którym oba te związki występują. Zaburzenia nerwowe, psychiczne, omamy, napady padaczkowe.

  1. apiol

Główny składnik olejku z pietruszki. Działa przeciwgorączkowo i poronnie, powoduje silne przekrwienie oraz procesy martwicze w wątrobie i nerkach.

Postępowanie : płukanie żołądka, węgiel, uzupełnianie elektrolitów luminal leczenie przeciwwstrząsowe.

  1. Substancje o innej lub nie ustalonej budowie

W niektórych roślinach znajdują się tzw. Fitotoksyny powodujące aglutynację krwinek, hemolizę krwi oraz zwiększenie jej krzepliwości, ciężkie schorzenia nerek.

    1. Rycyna

Fitotoksyny otrzymywana z nasion Rącznika, dawka śmiertelna 30 mg przy podaniu per os. Olej rycynowy jest jej pozbawiony gdyż w czasie procesu produkcji pozostaje ona w wytłokach.

    1. Abryna

Znajduje się w nasionach Modligroszka, dawka śmiertelna 1 mg/kg mc.

Oprócz omówionych grup związków toksycznych rośliny wytwarzają jeszcze szereg innych substancji, często o nie ustalonej jak dotąd budowie chemicznej, ale o silnym działaniu farmakodynamicznym, które wywołują silne działanie drażniące na skórę i błony śluzowe. Odczyny i uszkodzenia organizmu wywoływane przez te rośliny mogą być nieraz bardzo przykre i niebezpieczne, ale na ogół nie powodują one zatruć śmiertelnych. Do roślin tych zaliczamy: Jaskry, pierwiosnki, Ruta, Wilczomlecz i inne.

4



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
cw 5 - trucizny poch.roslinnego, Toksykologia, toksyki na 2 kolo
lab1wyklad Zastosowanie bakterii mlekowych w technologii produkcji żywności pochodzenia roślinnego
Toxykologia tekst, L4, Ołów
Toxykologia, Tekst o marihuanie, Tekst o marihuanie z książki Michaela Gossopa: Narkomania - mity i
Toxykologia, Tekst o marihuanie, Tekst o marihuanie z książki Michaela Gossopa: Narkomania - mity i
magazynowaniu, przetwórstwie zbóż i produkcji pasz pochodzenia roślinnego
Związki aktywne pochodzenia roślinnego stosowane w kosmetykach
1, Kryteria podziału surowców przemysłu spożywczego : a) źródło pochodzenia * roślinne( zboże, rośli
skrobia 4, POLITECHNIKA ŁÓDZKA, Technologia Żywności i Żywienia Człowieka, semestr 6, Technologia Ży
1 Środki pochodzenia roślin uprawnych opracował, sem. 4, Hodowla roślin
Substancje toksyczne pochodzenia roślinnego i glikozydy
TRUCIZNY POCHODZENIA ZWIERZECEGO ppt
substancje lecznicze pochodzenia roslinnego, egzamin
Pochodzenie roślin telomowych i mszaki
Pochodzenie roślin doniczkowych, Florystyka
Metody badań surowców pochodzenia roślinnego, Szkoła

więcej podobnych podstron