TRUCIZNY

TRUCIZNY

POCHODZENIA

POCHODZENIA

ZWIERZĘCEGO

ZWIERZĘCEGO

TRUCIZNY OWADÓW

TRUCIZNY OWADÓW



Jad pszczeli zawiera dwa główne składniki

Jad pszczeli zawiera dwa główne składniki

toksyczne: melitynę, apaminę

toksyczne: melitynę, apaminę



Melityna działa silnie drażniąco w miejscu

Melityna działa silnie drażniąco w miejscu

użądlenia

użądlenia



Mechanizm działania toksycznego: działa

Mechanizm działania toksycznego: działa

bezpośrednio hemolizująco, zwiększa

bezpośrednio hemolizująco, zwiększa

przepuszczalność naczyń krwionośnych,

przepuszczalność naczyń krwionośnych,

powoduje skurcz mięśni szkieletowych

powoduje skurcz mięśni szkieletowych

serca i żołądka oraz wyzwala histaminę

serca i żołądka oraz wyzwala histaminę



Mechanizm działania apaminy: działa na

Mechanizm działania apaminy: działa na

o.u.n. częściowo go pobudzając, czasami

o.u.n. częściowo go pobudzając, czasami

częściowo porażając.

częściowo porażając.



Jad pszczół zawiera ponadto enzymy-

Jad pszczół zawiera ponadto enzymy-

fosfolipazę A1 i A2 – rozkładają fosfolipidy

fosfolipazę A1 i A2 – rozkładają fosfolipidy

w tym lecytynę do izolecytyny, mają

w tym lecytynę do izolecytyny, mają

działanie obniżające ciśnienie krwi

działanie obniżające ciśnienie krwi



Innym enzymem jest hialuronidaza

Innym enzymem jest hialuronidaza

powodująca szybkie rozprzestrzenienie

powodująca szybkie rozprzestrzenienie

się jadu oraz histamina, przekaźnik

się jadu oraz histamina, przekaźnik

procesów zapalnych.

procesów zapalnych.

OBJAWY ZATRUCIA

OBJAWY ZATRUCIA



Ból w miejscu użądlenia

Ból w miejscu użądlenia



Szybko rozprzestrzeniający się

Szybko rozprzestrzeniający się

obrzęk

obrzęk



Stan zapalny

Stan zapalny



Podrażnienie i skurcz mięśni

Podrażnienie i skurcz mięśni



Hemoliza krwinek

Hemoliza krwinek



Krwawienie z dziąseł i z nosa

Krwawienie z dziąseł i z nosa



W przypadku użądlenia przez

W przypadku użądlenia przez

kilkanaście do kilkudziesięciu pszczól

kilkanaście do kilkudziesięciu pszczól

lub os występuje nasilenie wszystkich

lub os występuje nasilenie wszystkich

wymienionych objawów, z obrzękiem

wymienionych objawów, z obrzękiem

ciała, duża hemoliza krwinek,

ciała, duża hemoliza krwinek,

prowadząca do zablokowania nerek i

prowadząca do zablokowania nerek i

wystąpienia ostrej ich niewydolności

wystąpienia ostrej ich niewydolności



Zgon może również nastąpić z

Zgon może również nastąpić z

powodu porażenia mięśnia sercowego

powodu porażenia mięśnia sercowego

TRUCIZNY WĘŻY

TRUCIZNY WĘŻY



wśród węży jadowitych wyróżnia się

wśród węży jadowitych wyróżnia się

dwie podstawowe grupy: żmijowate i

dwie podstawowe grupy: żmijowate i

kobrowate.

kobrowate.



Do grupy pierwszej należą żmije

Do grupy pierwszej należą żmije

grzechotniki, do drugiej kobry i

grzechotniki, do drugiej kobry i

okularniki.

okularniki.



Jad okularników zawiera enzymy:

Jad okularników zawiera enzymy:

fosfolipazę oraz neurotoksyny i

fosfolipazę oraz neurotoksyny i

kardiotoksyny

kardiotoksyny



Jad grzechotnika oprócz fosfolipazy

Jad grzechotnika oprócz fosfolipazy

zawiera również neurotoksyczna

zawiera również neurotoksyczna

krotoaktynę oraz hialuronidazy

krotoaktynę oraz hialuronidazy



W jadzie prawie wszystkich

W jadzie prawie wszystkich

gatunków węży znajduje się

gatunków węży znajduje się

ATPeaza często NADaza oraz

ATPeaza często NADaza oraz

proteazy.

proteazy.



Mechanizm działania toksycznego:

Mechanizm działania toksycznego:



Hialuronidaza zwiększa szybkość

Hialuronidaza zwiększa szybkość

wchłaniania się jadu oraz jego

wchłaniania się jadu oraz jego

rozprzestrzenianie się w organizmie.

rozprzestrzenianie się w organizmie.



ATPaza, NADaza oraz proteazy powodują

ATPaza, NADaza oraz proteazy powodują

powstanie miejscowych stanów zapalnych

powstanie miejscowych stanów zapalnych

i martwicy tkanki

i martwicy tkanki



Jady węży mogą hamować krzepniecie

Jady węży mogą hamować krzepniecie

krwi

krwi



Jady żmii i kobry uszkodzają miesień

Jady żmii i kobry uszkodzają miesień

sercowy i zaburzają kraążenie.

sercowy i zaburzają kraążenie.



Jad okularnika działa kuraryzująco

Jad okularnika działa kuraryzująco

blokując przewodnictwo nerwowo

blokując przewodnictwo nerwowo

mięśniowo

mięśniowo



Jad kobry może spowodować

Jad kobry może spowodować

porażenie mięśni

porażenie mięśni

OBJAWY ZATRUCIA

OBJAWY ZATRUCIA



Rozpoznanie ukąszenia węża opiera się

Rozpoznanie ukąszenia węża opiera się

na stwierdzeniu jednej lub kilku ran

na stwierdzeniu jednej lub kilku ran

klutych lub śladów zębów na ciele.

klutych lub śladów zębów na ciele.



Zatrucie lekkie: miejscowy obrzęk,

Zatrucie lekkie: miejscowy obrzęk,

wybroczyny, zab. widzenia, osłabienie

wybroczyny, zab. widzenia, osłabienie

mięśniowe, senność, nudności,

mięśniowe, senność, nudności,

wymioty, ślinienie lub nadmierne

wymioty, ślinienie lub nadmierne

pocenie

pocenie



Zatrucie jadem żmijowatych:

Zatrucie jadem żmijowatych:

krwawienie z rany oraz z dziąseł,

krwawienie z rany oraz z dziąseł,

krzepniecie krwi może być

krzepniecie krwi może być

całkowicie zniesione, powiększenie

całkowicie zniesione, powiększenie

miejscowych wężów chłonnych,

miejscowych wężów chłonnych,

lekki obrzęk twarzy, rozszerzenie

lekki obrzęk twarzy, rozszerzenie

źrenic, spadek ciśnienia krwi

źrenic, spadek ciśnienia krwi



Zatrucie jadem grzechotnikowatych:

Zatrucie jadem grzechotnikowatych:

obrzęk i ból w prawym pośladku

obrzęk i ból w prawym pośladku

występuje w około 10 min po

występuje w około 10 min po

ukąszeniu, krwawe wybroczyny

ukąszeniu, krwawe wybroczyny

przechodzą w pęcherze o treści

przechodzą w pęcherze o treści

krwistej, często występuje

krwistej, często występuje

drętwienie języka, ust lub skory

drętwienie języka, ust lub skory

głowy

głowy



Zatrucie jadem zdradnicowatych i

Zatrucie jadem zdradnicowatych i

okularnika: ciśnienie tętnicze krwi

okularnika: ciśnienie tętnicze krwi

spada, oddech staje się utrudniony,

spada, oddech staje się utrudniony,

występuje również opadanie powiek,

występuje również opadanie powiek,

zab widzenia.

zab widzenia.



Leczenie ukąszenia przez węża

Leczenie ukąszenia przez węża

wymaga szybkiej identyfikacji gatunku

wymaga szybkiej identyfikacji gatunku

oraz podania właściwej surowicy.

oraz podania właściwej surowicy.

TRUCIZNY SKORPIONOW

TRUCIZNY SKORPIONOW



Toksyczność jadów niektórych

Toksyczność jadów niektórych

skorpionów wydaje się większa od

skorpionów wydaje się większa od

większości jadów węży jednak

większości jadów węży jednak

skorpion wydziela znacznie mniejsza

skorpion wydziela znacznie mniejsza

ilość jadu.

ilość jadu.



Jad skorpionów zawiera fosfolipazę

Jad skorpionów zawiera fosfolipazę

A1 i A2, neurotoksynę - skorpaminę

A1 i A2, neurotoksynę - skorpaminę



Mechanizm działania toksycznego:

Mechanizm działania toksycznego:

spontaniczny skurcz jest wynikiem

spontaniczny skurcz jest wynikiem

bezpośredniego działania jadu na

bezpośredniego działania jadu na

błony włókien mięśniowych.

błony włókien mięśniowych.



Małe ilości jadu powodują

Małe ilości jadu powodują

przedłużenie potencjału

przedłużenie potencjału

czynnościowego, depolaryzacje i

czynnościowego, depolaryzacje i

aktywność spontaniczna

aktywność spontaniczna



Objawy zatrucia: lekkie pieczenie i

Objawy zatrucia: lekkie pieczenie i

pokłuwanie w miejscu ukąszenia, które

pokłuwanie w miejscu ukąszenia, które

mogą stopniowo rozszerzać się na cała

mogą stopniowo rozszerzać się na cała

kończynę. W ciężkich przypadkach

kończynę. W ciężkich przypadkach

pojawiają się skurcze mięśni gardła, uczucie

pojawiają się skurcze mięśni gardła, uczucie

powiększenia języka, niepokój, drżenie,

powiększenia języka, niepokój, drżenie,

drgawki, nie trzymanie moczu i kału oraz

drgawki, nie trzymanie moczu i kału oraz

niewydolność oddechowa. Odczyn trwa 24-

niewydolność oddechowa. Odczyn trwa 24-

48h, jednak zab neurologiczne utrzymują

48h, jednak zab neurologiczne utrzymują

się do tygodnia. U dzieci notuje się

się do tygodnia. U dzieci notuje się

największą śmiertelność.

największą śmiertelność.



Leczenie wymaga szybkiego

Leczenie wymaga szybkiego

zastosowania swoistej surowicy.

zastosowania swoistej surowicy.

Ważne jest zapobieganie, które

Ważne jest zapobieganie, które

wymaga stałej kontroli

wymaga stałej kontroli

pomieszczeń, odzieży, oraz

pomieszczeń, odzieży, oraz

stosowanie środków owadobójczych

stosowanie środków owadobójczych