Tre�� utworu Prologos: akcja toczy si� przed pa�acem kr�lewskim w Tebach. Antygona rozmawia z siostr�, Ismen� na temat rozkazu wydanego przez kr�la, Kreona. Postanowi� on mianowicie z honorami obej�� si� z cia�em Eteoklesa (obro�cy miasta), ale zakaza� pogrzebu drugiemu z braci - Polinejkesowi (naje�d�cy) (cytat). Antygona postanawia pochowa� brata i prosi o pomoc siostr�. Ismena odmawia. Wchodzi ch�r. Parados: na wezwanie Kreona zebra� si� Ch�r Starc�w Teba�skich. �piewa on radosn� pie�� ku czci niedawnego zwyci�stwa (cytat). Epejzodion I: Kreon og�asza oficjalnie sw� decyzj� (cytat). Nagle wchodzi stra�nik z wie�ci�, �e kto� pochowa� cia�o Polinejkesa. Przodownik widzi w tym ingerencj� bog�w, ale Kreon uwa�a, �e przest�pstwo pope�niono dla pieni�dzy i kategorycznie ��da schwytania winnego (cytat). Stasimon I: Ch�r �piewa pie�� pochwaln�, s�awi�c pa�stwo jako najwy�szy przejaw cywilizacji (cytat). W zwi�zku z tym z�amanie prawa uznaje za objaw zdrady ojczyzny. Stra�nik wprowadza schwytan� Antygon�. Epejzodion II: Dziewczyna zosta�a schwytana w chwili, gdy pr�bowa�a doko�czy� obrz�dy pogrzebowe (cytat). Kreon i Antygona tocz� dysput�, w trakcie kt�rej ka�de uzasadnia swe post�powanie. Kreon - w�adca uwa�a, �e dobro pa�stwa wymaga, aby zdrajca ojczyzny zosta� ukarany. Dlatego te� zabroni� poch�wku Polinejkesowi. Antygona natomiast, broni�c praw boskich, uwa�a, �e nikomu nie wolno �ama� praw nakazuj�cych grzeba� zmar�ego. �wi�te zasady s� dla niej wy�sze ni� prawo wyznaczane przez cz�owieka (cytat). Kreon podtrzymuje sw� decyzj� ukarania siostrzenicy, podejrzewa r�wnie� Ismen� o wsp�udzia� w przest�pstwie. Ismena gotowa jest wzi�� na siebie wsp�odpowiedzialno��, ale Antygona z pogard� odrzuca jej pomoc (cytat). Stasimon II: Ch�r wyra�a wsp�czucie dla Antygony. Uznaje jej win�, ale widzi j� w perspektywie cierpie� i grzech�w przekl�tego rodu Labdakid�w (cytat). Pojawia si� Haimon, syn Kreona. Epejzodion III: Haimon kocha Antygon� i wyst�puje w jej obronie. Zarzuca ojcu up�r i tyrani�, bowiem lud, na kt�ry si� powo�uje Kreon, stoi po stronie dziewczyny. Ojciec w roz�aleniu oskar�a go o s�abo�� i postanawia ukara� Antygon� przez zamurowanie �ywcem (cytat). Stasimon III: Ch�r �piewa o pot�dze bogini mi�o�ci, Afrodyty, za kt�rej przyczyna powstaj� spory w rodzinach. Stra� wprowadza Antygon� (cytat). Epejzodion IV: Bohaterka �egna si� z �yciem. �al jej wszystkiego, czego nie zd��y�a zazna�: mi�o�ci, ma��e�stwa, macierzy�stwa. Ch�r jej wsp�czuje, przypominaj�c jednak o kl�twie ci���cej nad rodem (cytat). Kreon przerywa lament, rozkazuj�c przyspieszy� wyrok. Stasimon IV: Ch�r wspomina Danae, Likurga, syn�w Fineusa, kt�rzy podobnie jak Antygona �ywcem zostali zamkni�ci w grobowcu - w ten spos�b podkre�laj�c, �e nikt nie umknie przeznaczeniu (cytat). Wchodzi niewidomy wr�bita, Tejrezjasz. Epejzodion V: Tejrezjasz rozg�asza, i� ptaki i psy, kt�re �ywi�y si� porzuconym cia�em Polinejkesa, skala�y �wi�tynie. Rozgniewani bogowie nie chc� s�ucha� mod��w i przyjmowa� sk�adanych ofiar. Radzi wi�c kr�lowi, aby odwo�a� swoje decyzje (cytat). Kreon odmawia, bowiem jest przekonany, �e wr�bita zosta� przekupiony przez wrog�w. Rozgniewany Tejrezjasz zapowiada �mier� Haimona (cytat). To dopiero przekona�o kr�la i za rad� Przodownika Ch�ru nakazuje uwolni� Antygon� i pochowa� Polinejkesa. Stasimon V: Ch�r �piewa hymn ku czci patrona Teb, Dionizosa, prosz�c boga o pomoc (cytat). Eksodos: Pos�aniec przynosi wie�� o �mierci Haimona. Na pro�b� kr�lowej, Eurydyki, opowiada, �e Kreon po pochowaniu Polinejkesa nakaza� otwarcie grobowca Antygony, a tam zasta� syna tul�cego cia�o ukochanej, kt�ra powiesi�a si�. Na widok ojca m�odzian rzuci� si� na� z mieczem, a gdy chybi�, pope�ni� samob�jstwo (cytat). Zrozpaczona Eurydyka wybiega. Kreon wnosi cia�o syna, a Pos�aniec powraca, by oznajmi� mu, �e �ona r�wnie� pope�ni�a samob�jstwo, pchn�a si� no�em. Kreon rozpacza nad bezmiarem swoich win (cytat). Ch�r �piewa o bogach, kt�rzy zsy�aj� kar� za pych� i przez cierpienie ucz� rozumu i miary (cytat). Problematyka Antyczna tragedia Pocz�tek tragedii zwi�zany jest z kultem Dionizosa, boga winnej latoro�li. Co roku odbywa�y si� uroczysto�ci, w trakcie kt�rych wykonywano ch�raln� pie�� zwan� dytyrambem. Pocz�tkowo j� improwizowano, ale pomi�dzy VII a VI wiekiem p.n.e., odziani w sk�ry ko�le pasterze �piewali ju� utwory specjalnie na ten cel uk�adane przez poet�w. W�wczas to zapewne powsta�o okre�lenie �tragedia� (�tragos� - kozio� i �oide� - pie��) i z ch�ru wydzieli� si� przewodnik. Tespos z Ikarii w VI wieku p.n.e. przeciwstawi� ch�rowi �odpowiadacza� - pierwszego aktora, za� Ajschylos, pierwszy wielki tragediopisarz grecki, - drugiego. Obecno�� na scenie trzeciego aktora zawdzi�czamy Sofoklesowi, tw�rcy wieku V p.n.e. Konkurs dramatyczny sta� si� wa�nym elementem marcowych �Wielkich Dionizj�w�, kt�re trwa�y trzy dni. Ka�dego dnia jeden poeta prezentowa� tetralogi� (cykl czterech sztuk) z�o�on� z trzech tragedii i dramatu satyrycznego. Spektakle odbywa�y si� na okr�g�ym placu - orchestrze (taneczni), w g��bi kt�rej sta� budynek, z kt�rego wychodzili aktorzy. Nazywano go skene (barak) i on da� pocz�tek wyrazowi �scena�. Aktorzy wyst�powali w maskach i butach na koturnach. �Antygona� przyk�adem tragedii klasycznej �r�d�em fabu�y - mitologia; Istot� utworu: konflikt tragiczny (pomi�dzy ustanowionym przez cz�owieka prawem pa�stwowym, reprezentowanym przez Kreona a prawem boskim, na kt�re powo�uje si� Antygona), fatum jako si�a, kt�ra sprawia, �e bohaterowie musz� si� znale�� w sytuacji tragicznej; Wina tragiczna: Antygony - narusza kr�lewski nakaz, ale pragnie uszanowa� prawa boskie, Kreona - wydaje bezwzgl�dny rozkaz, ale jest przekonany, �e ma obowi�zek ukara� zdrajc� ojczyzny i �e zgodne jest to z wol� bog�w; Ironia tragiczna - dzia�ania Kreona przynosz� skutki sprzeczne z jego zamiarami, im bardziej stara si� wykonywa� obowi�zki w�adcy, tym szybciej zmierza ku nieuchronnej katastrofie; Bohaterowie: pochodz� z najszlachetniejszych rod�w, zajmuj� wysok� pozycj� spo�eczn� (Kreon, Antygona, Ismena, Haimon, Eurdyka to rodzina kr�lewska), s� szlachetni: Kreon my�li przede wszystkim o interesie pa�stwa, jest sprawiedliwy (cytat 1, cytat 2, cytat 3), Antygon� cechuje wielka odwaga i determinacja w obronie wyznawanych warto�ci (cytat), nieobce s� im wady i s�abo�ci czyni�ce postacie dramatu bliskimi cz�owiekowi Kreon w swym za�lepieniu nie bierze pod uwag� zdania najbli�szych, Antygona jest okrutna wobec siostry, brutalnie j� odrzuca (cytat 1, cytat 2), skazana na �mier� �a�uje, �e musi umrze� (cytat 1, cytat 2); Ch�r: stale obecny na scenie, pe�ni funkcje informuj�c o wcze�niejszych wydarzeniach (parados), wyja�nia sens tego, co dzieje si� na scenie (stasimon I, eksodos), ocenia post�powanie bohater�w (stasimon II), bierze udzia� w akcji (epejzodion V) Ograniczona liczba aktor�w na scenie (opr�cz Ch�ru najwy�ej trzech); Jedno�� nastroju (powaga i wznios�o��); Jedno�� stylu (brak indywidualizacji j�zykowej - styl retoryczny); Budowa akcji: ci�g wydarze� po��czonych �cis�ymi zwi�zkami przyczynowo-skutkowymi uk�adaj�cych si� w kolejne fazy: wprowadzenie (prologos), zawi�zanie (epejzodion I), rozwini�cie (epejzodion II, III, IV), perypetia (epejzodion V wydaje si�, �e wszystko sko�czy si� dobrze), katastrofa i rozwi�zanie (eksodos); Trzy jedno�ci: akcji (jeden w�tek, brak scen epizodycznych), miejsca (przed pa�acem kr�lewskim), czasu (brak luk czasowych; akcja dramatu trwa tyle czasu, ile spektakl). Konstrukcja utworu i jej styl �Antygona� jest tragedi� - powa�nym utworem scenicznym, kt�rego motyw przewodni stanowi nieprzezwyci�ony konflikt pomi�dzy d��eniami wybitnej jednostki a si�ami wy�szymi (losem, prawami historii, interesem spo�ecznym, prawami natury). Zatem podstawow� kategori� estetyczn� stanowi tu tragizm po��czony z wznios�o�ci�. Bohaterowie wyrastaj� ponad przeci�tno��, ale ich losami kieruje przeznaczenie (fatum). Budow� akcji charakteryzuje zasada trzech jedno�ci: miejsca, czasu (czas fabu�y nie przekracza 24 godzin), fabu�y (jeden w�tek pozbawiony scen epizodycznych, z bohaterami, kt�rych pojawienie si� przybli�a rozwi�zanie konfliktu) Bohaterowie Antygona - osoba pe�na dumy rodowej, g��boko religijna i kochaj�ca jednakowo obu braci, prawa boskie uznaje za wa�niejsze od praw dyktowanych przez w�adc� ziemskiego; porywcza i �atwo wybuchaj�ca, zdecydowana i wytrwa�a; wra�liwa. Prze�ywa za�amanie id�c na stracenie (p�acze nad losem swoim i najbli�szych). Symbolizuje: walk� z przemoc� i tyrani�, walk� o godno�� ludzk�, wolno�� walk� w obronie tradycji i praw boskich. Ismena - s�aba, boi si� w�adcy, wi�c podporz�dkowuje mu swe osobiste d��enia. Brak jej odwagi, by poprze� dzia�ania siostry. Ceni sobie �ycie i jest gotowa zrobi� wszystko, aby je zachowa�. Kreon - pochopny, gwa�towny, nerwowy; wydaj�c zakaz pochowania Polinejkesa, kieruje si� dobrem spo�ecznym, interesem pa�stwa i ch�ci� utrzymania silnej w�adzy. D��y do przestrzegania prawa, nie chce robi� dla nikogo wyj�tku; jest podejrzliwy, nie s�ucha niczyich rad, dumny, ��dny w�adzy absolutnej, tyran, pogardza ludem i jego wol�. Ustala w�asne prawa, �ami�c inne. Hajmon - wyst�puje w obronie Antygony, dba r�wnie� o dobro ojca, kt�rego w gniewie nazywa tyranem; broni demokracji w pa�stwie i demokratycznej w�adzy. Gor�co kocha Antygon�. Zagadnienia do om�wienia Charakterystyka por�wnawcza Antygony i Ismeny. Budowa i funkcja dramatu greckiego. Tragizm Kreona i Antygony. Kreon jako reprezentant pa�stwa. Zagadnienia pa�stwa i w�adzy przedstawione w utworze.