1. Jakie relacje powinny zachodzić miedzy jednostką a społeczeństwem?
Trzy teorie na temat stosunku jednostki do społeczeństwa.
- Organistyczna (Platon, Spencer) - społeczeństwo jest pierwotne w stosunku do człowieka, jest organizmem i decyduje o naturze, o istocie swej części, jaką jest człowieka. Społeczeństwo uznali za rzeczywistość pierwotną, a jednostkę ludzką za część i wytwór społeczeństwa. Osoba ludzka spełnia jedynie funkcje względem organizmu. Prowadziło do totalitarnych teorii.
- Mechanicystyczna. atomistyczna czy też nominalistyczna umowy społecznej (Demokryt, Spencer, Hobbes, Locke, Rousseau) - istnieją jedynie rzeczy jednostkowe, zaś całości systemy są jedynie tworami umysłu ludzkiego. Społeczność jest tworem myśli ludzkiej, jest to nazwa, której nie odpowiada żaden desygnat w świecie rzeczywistości. Społeczność oznacza wykonywanie przez ludzi zgodnie z zawartą umową pewnych czynności podobnych lub uzupełniających się. Dobro powszechne jest sumą dóbr największej liczby jednostek.
- Funkcjonalna (Sorokin, św. Tomasz i Augustyn) - społeczeństwo nie jest bytem substancjalnym, ale są nim jedynie osoby ludzkie, które społeczeństwo czy społeczeństwa tworzą. Społeczności ludzkie istnieją realnie, są całościami odrębnymi od osób które je tworzą. Społeczność jest bytem przypadłościowym, realnym i polega na powiązaniu uzależnieniu się zespołem stosunków podporządkowania i współpracy przez osoby daną społeczność tworzące. Owo połączenie dokonuje się dla osiągnięcia określonego dobra. Społeczeństwo ma charakter więzi duchowej. Jej zadaniem jest osiąganie dobra wspólnego dla wszystkich. Realizacja dóbr jednostkowych następuje za pośrednictwem dobra wspólnego. Osoba ludzka jest autonomiczna i wyrasta ponad zbiorowość, z drugiej zaś strony jest w pewnym zakresie podporządkowana społeczności.
2. Jakie są i co stanowi granicę relacji?
chodzi o hasło niejakiego Bergera, że "Społeczeństwo to mury naszego więzienia" Tymi murami są: - instytucje społeczne - kontrola społeczna - imperatyw instytucjonalny ( nakazy i zakazy co do naszego zachowania w danej sytuacji) - system rang i uwarstwienie - etyka zawodowa Co więcej, to my sami jesteśmy strażnikami owych murów Co do granic relacji jednostka-społeczeństwo, to społeczeństwo wobec jednostki musi przestrzegać: - Prawa do bytu - Prawa do rozwoju - Prawa do godności - Prawa do wolności - Prawa do wyboru zawodu Jeżeli pod uwagę wziąć jednostkę i granice jej relacji względem społeczeństwa, to jednostka musi respektować - Dobro wspólne -Dobra duchowe