56071

Około roku 362 przyjął święcenia kapłańskie i został doradcą biskupa Euzebiusza w rodzinnej Cezarei. Sam Euzebiusz ponoć, jako jeszcze katechumen, mimo nieprzychylności cesarza i okolicznych biskupów, został przez lud i żołnierzy siłą zaprowadzony do katediy, ochrzczony i konsekrowany na biskupa. Bazyłemu nie łatwo było podporządkować się biskupowi, który a propos zdradził sobór Nicejski. Dochodzi miedzy nimi do spięć. Dotyczą one prawdopodobnie niesłychanej gorliwości prezbitera, który nie patrząc na polityczną poprawność w stosunku do nieprzychylnego chrześcijaństwu cesarza Juliana, z całą mocą naucza i broni ortodoksji. Raz nawet by uniknąć skandalu powraca do swej pustelni w Annisach. Ale jest z obu stron dobra wola pojednania. Jako koadiutor zarządza diecezją. Stają przed nim nie tylko problemy natury dogmatycznej, ale też pastoralnej: brak sumiennych i pomocnych duchownych, kupczenie godnościami, przekupstwa, problem z żonatymi duchownymi, którzy nie chcieli się oddzielić od swych żon, były stronnictwa, plotki, oszczerstwa. W 368 r. zasłyną wielką akcją charytatywną zwalczając skutki głodu w Kapadocji. Środki czerpał między innymi z rodzinnych posiadłości. Bazyli stał się pierwszym wielkim przedstawicielem zakonnego ideału kapłana i biskupa. Po śmierci Euzebiusza w 370 r. został wybrany jego następcą i tym samym nie tylko metropolitą Kapadocji, lecz także egzarchą politycznej diecezji Pontu.

Szczególnie doniosłą była skuteczna walka, którą prowadził przeciw arianizmowi, tak potężnemu za cesarza Walensa. Chcąc na trwale zabezpieczyć zagrożoną na Wschodzie ortodoksję, starał się Bazyli za pośrednictwem Atanazego i dzięki nawiązaniu bezpośrednich kontaktów z papieżem Damazym polepszyć stosunki między biskupami Zachodu i Wschodu oraz wytyczyć wspólną linię postępowania. Zabiegał o jedność Kościoła na Wschodzie zagrożoną przez schizmę antiocheńską, jednak jego próby uznania na Zachodzie b-pa Melecjusza zakończyły się niepowodzeniem.

Na przedmieściu Cezarei Kapadockiej zbudował osiedle (Bazyliada), złożone ze szpitali dla chorych, trędowatych i ofiar epidemii. Znajdowały się tam też domy dla pielgrzymów, podróżnych i cudzoziemców. W czasie wielkiej klęski głodu w 368 r. okazał się Bazyli wnikliwym kaznodzieją pokuty, występując przeciwko lichwiarzom i obojętnym bogaczom. Sam organizował dożywianie ludności, które obejmowało również pogan, jak i Żydów. Zmarł 1 stycznia 379 r. Bazyli jest uważany za prawodawcę i twórcę życia monastycznego na Wschodzie oraz jednego z głównych obrońców symbolu wiary Soboru Nicejskiego. Jest pokornym teologiem, który pragnie „prostej, zdrowej wiary”. Wie, że mania dyskutowania i polemizowania zaprowadziły Kościół na skraj przepaści. Bazyli żąda od każdego biskupa postawy „ekumenicznej”, będącej ponad partykularyzmem. Dzięki niemu obok dawnych potęg ortodoksji, Rzymu i Aleksandrii, powstało nowe centrum kościelne, w którym realizowano własną linię kościelno-polityczną.

Dzieła:

1.    Dogmatyczne

•    Przeciw Eunomiuszowi (3 księgi) - przeciwstawia się anomejczykom

•    O Duchu Świętym

•    Filokalia

2.    Ascetyczne

•    Reguły moralne

•    Dwie reguły monastyczne

3.    Pedagogiczne

•    Mowa do młodzieńców

•    Na cześć męczenników