Trivium obejmowało gramatyko, co w owym czasie oznaczało biegłość w łacinie, dialoktyko. czyli logiko i retoryko, czyli sztukę układania mów. Trivium było na ogół wstępem do kolejnego etapu nauki.
Quadrlvium
Na średniowiecznych uniwersytetach quadrivium uważane było za przygotowanie do studiów filozofii i teologii. Obejmowało ono geometrio, arytmetyko, astronomio i muzyko. Quadrivium można traktować jako naukę o liczbach: czystych (arytmetyka), rozważanych w przestrzeni (geometria), w czasie (muzyka), ruchu i przestrzeni (astronomia).
Filozofia średniowiecza ma charakter na wskroś religijny - w przeważającej części była filozofią opracowującą dogmaty wiary. Koncentrowała się na wyjaśnianiu i systematyzacji prawd czerpiących swoją ostateczna prawomocność z Objawienia. Jedną z zasadniczych kwestii stało się określenie stosunku filozofii do teologii, sfery rozumu do sfery Objawienia i wiary. Spory wokół tej kwestii doprowadziły do rozwiązania, mówiącego o harmonii wiary i wiedzy, która najpełniej wyraziła się w metodzie scholastycznej.
Scholastyka zdominowała pod względem metody całe średniowiecze. Czas jej świetności rozpoczyna się w XII wieku. Obejmowała wiele nurtów filozoficznych, których wspólną cechą było podejmowanie problemu zgodności prawd wiary chrześcijańskiej z rozumem naturalnym. Powstała z potrzeby pełnego zrozumienia tego, w co się wierzy.
Metoda (scholastyczna) polegała na rozwiązywaniu problemów poprzez racjonalne badanie argumentów za i przeciw. Podstawowe jej założenia:
1. Dogmaty i prawdy wiary są niepodważalne, można je jednak uzasadnić za pomocą rozumu.
2. Metody rozumowego dowodzenia oparte były na pismach logicznych Arystotelesa i Boeciusza.
3. Problemy były sprawdzane racjonalnie przez podanie argumentacji za i przeciw, i w ten sposób dochodziło do ich rozwiązania
4. Podstawowa metoda uprawiania teologii
Pełna koncepcja filozofii uprawianej metodą scholastyczną uformowała się w XIII wieku. Najbardziej dojrzałą koncepcję zaproponował Tomasz z Akwinu. Pod koniec XIII wieku związki filozofii z teologią zaczęły się rozluźniać. Maksymalizm poznawczy, który inspirował myślicieli tego wieku, przestał być siłą napędową dociekań filozoficznych. Wiek XIV przebiegał pod znakiem krytyki dotychczasowych poglądów, burząc wręcz naukową tradycję średniowiecza. Badania ześrodkowane wcześniej wokół zagadnień teologicznych oraz refleksji nad bytem kierowały się coraz bardziej ku problematyce związanej z poznaniem, wikłając się w drobiazgowe nieraz, analizy logiczne. Jako odrębny przedmiot zainteresowań pojawiła się problematyka przyrodnicza, dając silny impuls do rozwoju nauk eksperymentalnych.
Periodyzacja filozofii scholastycznej
Wczesna - XII wiek |
Budowa metody, wpływ |
Hueon cxl św. Wiktora. |
Arabów |
kierownik szkoły w opactwie św. Wiktora, wiktorianów |