0185

170

HENRYK; DOBRONEGA LUKARDA.

III. 18. 19.

dzający zarazem, iż książę Henryk już w owym czasie nie żył, i że zmarł w tym samym dniu, co i poprzednik Gedki, Mateusz biskup krakowski (dux Henricus sine herede defunctus est.. . Eodem eciam anno et eadem die Matheus beate memorie Kracouiensis episcopus in Christo obiit). Konsekracya Gedki odbyła się 19 czerwca 1167 r.¹), śmierć Mateusza zaś nastąpiła r. 1166 ²), i to dnia 18 października, jak podaje Kalend. Krak.³), skąd wynika, że data śmierci Henryka przypada również na dzień 18 października 1166 r.

W rocznikach, i to w dwu grupach niezależnych od siebie, a mianowicie w Rocz. Lubiń.¹), tudzież w Rocz. kap. krak.^{1 2}) i pochodnych od niego: Rocz. Krak.³), Rocz. Sędz.^{3 4 5}), Katal. bisk. krak.^s) zanotowaną jest śmierć Henryka pod r. 1167, z dodatkiem, iż zginął na wyprawie pruskiej. Data śmierci roczników nie zgadza się zatem z datą, jaką wyprowadziliśmy z przytoczonego poprzednio dokumentu. Omyłki cyfrowej przypuścić niepodobna, gdyż rok 1167, jak widzieliśmy, znajduje się w rocznikach zgoła od siebie niezależnych. Najłatwiejsze wytłomaezenie tej sprzeczności znajdzie się, jeśli przypuścimy, że wiadomość o śmierci Henryka, zaszłej późną jesienią r. 1166, doszła do Polski dopiero w roku następnym, skutkiem czego roczniki zanotowały ją dopiero pod r. 1167 ^!l). Wprawdzie zdaniem Kanteckiego ⁶) Henryk nie zginął w Prusiech, lecz umarł śmiercią naturalną w kraju; wszelako tezę tę, wysnutą z milczenia dwu źródeł, t. j. przytoczonego powyżej dokumentu i Kadłubka (inne źródła są pochodne:, uważam za zgoła nieudowodnioną, ile że dokument i Kadłubek nie znajdowali się w konieczności wyraźnego zaznaczenia, w jaki sposób zmarł Henryk ; nadto wyraźny przekaz dwu niezawisłych od siebie grup rocznikarskich nie pozwala wątpić, że wiadomość jest autentyczną; wreszcie w ten tylko sposób da się wytłomaczyć sprzeczność dat jego śmierci, zachodząca miedzy dokumentem a rocznikami.

Rez wartości są daty śmierci: 1161 r. w Rocz. Krak.⁷) (który zresztą ma także datę 1167) i w Rocz. Małop.¹²) który w kod. Król. ma zamiast niej datę 1162, a nadto w kod. Kurop. i Lubiń. ¹³) dotyka raz jeszcze sprawy zgonu Henryka i kładzie ją pod r. 1171 ^u).

Że Henryk zmarł sine prole, poświadcza wyraźnie Rocz. Sędz.¹⁵) i Rocz. Małop.^1,:), a ponad wszelką wątpliwość przytoczony poprzednio dokument: dnx Henricus sine herede defunctus est. Nic też niewiadomo o fem, iżby był żonaty.

19. Dobronega Lukarda.

Chroń. Mont. Ser.¹⁷) zapisała następującą wiadomość: Hic (Ty dery k czyli Dy tryk, syn Konrada margr. miśnijskicgo) ab urore sua, que soror erat Mesoconis ducis Polonie, Do^ergana nomine, que et Lucardis voca-batur, de qua jilios susceperat Conradum comitem et Gerdrudem Gerberstadensem monacham, longo tempore sepa-ratus, alkan Cuniyundam nomine, comitissarn. viduam Bernhardi de Plozke, quasi superduzerat. Zgodnie z powyższą wiadomością podaje także Geneal. Wettin.^1S): Tidericus orientalis marchio duxit- nrorem sororem Meseco-nis ducis Polonie, Dobernegam nomine, que eciam Lucardis dicta est, poczem w dalszym ciągu wymienia dzieci z tegoż małżeństwa, Konrada i Gertrudę.

Dytryk, mąż owej Piastówny, umarł r. 1185, a Konrad, syn jego z tego małżeństwa, zginął r. 1175 w turnieju, a więc conajmniej jako młodzieniec dorosły, urodzony zapewne nie później jak ok. 1155 r. Wspomniana w obu źródłach siostra Mieszka jest tedy niewątpliwie siostrą Mieszka Starego, a przeto córką Krzywoustego.

Imię jej słowiańskie w starszej formie (II. 11.) Dobronega (Dobernega) przekazała nam Geneal. Wettin ; imię Dobergami w Chroń. Mont. Ser. jest niewątpliwą omyłką zamiast Dobergaua, odpowiada zaś

1

1) Że nie 19 czerwca 11(16 r.. por. Kętrzyński, Stud. nad dokum. XII w. 39. 40. — 2) Ze nie r. 1165, por. Kę

2

trzyński ibid. 39. 40. — 3) Mon. Pol. II. 934. — 4) Ibid. II. 775; V. 870. — 3) Ibid. II. 798. — •>) Ibid. II. 834. —

3

Ibid. II. 875. — 8) Ibid. III. 352. — 9) Por. Kętrzyński. Stud. nad dokum. XII w. 39. 40. — 1°) Zgon Henryka ks.

4

sandom.. Przew. nauk. i liter. 1881. 57. — 11) Mon. Pol. II. 833. — 12) Ibid. III. 156. 157. — 13) Ibid. 111. I08. —

5

14) Datę śmierci 1167 r. przyjmuje Roepell. Gesch. Pol. 361. Do r. 1166 odnoszą ją Bielowski, Mon. Pol. II. 834; Griin-

6

hagen, Scliles. Reg. I. 43: Kętrzyński, Studya nad dokum. Xfl w. 39. 40. — ¹⁵) Mon. Pol. II. 875. — H>) Ibid. III I06.

7

157. — '<) Mon. Gorm. SS. XXIII. 159. — 18) Ibid. SS. XXIII. 229.