zabiegi lecznicze i nie lecznicze
Czynności lecznicze - wszelka działalność mająca na celu leczenie chorego, a więc diagnostykę, terapię i profilaktykę.
Podstawowymi warunkami legalności zabiegów leczniczych są :
— działanie w celu leczniczym;
— wykonanie zabiegu zgodnie ze wskazaniami wiedzy i sztuki lekarskiej ( lege artis)
— wykonanie zabiegu przez osobę uprawnioną - w zasadzie lekarz, a w wypadku zabiegów prostych - także inna uprawniona osoba z personelu służby zdrowia ;
należyte poinformowanie pacjenta o istocie zabiegów leczniczych oraz uzyskanie zgody na poddanie się zabiegowi.
Czynności przez osobę nieuprawnioną - odpowiedzialność karna.
Czynności bez zgody pacjenta - przestępstwo z art. 192 KK.
Uchylenie bezprawności zabiegu operacyjnego następuje pod dalszymi warunkami:
— wymaga pisemnej zgody chorego
— w wypadku małoletnich lub chorych psychicznie - zgoda opiekuna faktycznego lub przedstawiciela ustawowego;
— gdy brak w/w i chory jest nieprzytomny lub nie wyraża zgody na zabieg - zgoda właściwego sądu opiekuńczego ;
— gdy narażenie życia - obowiązek zasięgnięcia opinii drugiego lekarza ;
gdy i to jest niemożliwe - lekarz może dokonać zabiegu sam, czyniąc odpowiednią wzmiankę w karcie operacyjnej.
Lekarz może dokonać zabiegu w zarejestrowanym zakładzie leczniczym. Wyjątki :zabiegi proste i wypadki.
Inne odstępstwa dotyczą osób skazanych na karę pozbawienia wolności, na których
— w określonych sytuacjach - można dokonać zabiegu nawet wbrew ich woli, co dotyczy w szczególności zagrożenia życia. W wypadku sprzeciwu skazanego, zgodę wyraża sąd penitencjarny, a gdy zagrożenie życia - decyduje lekarz.
Błąd w sztuce lekarskiej - rozstrzygnięcie musi opierać się na opiniach biegłych w danej dziedzinie. Błąd taki traktowany jest w prawie cywilnym jako obiektywny element winy, który nie przesądza odpowiedzialności bez ustalenia subiektywnej winy lekarza.
Podobnie jak zabiegi lecznicze zwykło się w prawie karnym traktować zabiegi kosmetyczne, z tym że formułuje się ponadto wymóg nieszkodliwości zabiegu dla zdrowia oraz małego prawdopodobieństwa ujemnych następstw.
Eksperymenty leczniczy opiera się na określonych wyżej warunkach, w których szczególny akcent kładzie się na dobrowolną zgodę i należyte informowanie pacjenta o ryzyku zabiegu.
Eksperymentów takich nie dotyczą ograniczenia i zakazy, które formułuje się w związku z medycznym eksperymentem poznawczym ( nieleczniczym).
Czynność lecznicza, niezależnie od jej wyniku, wyłącza przestępczość czynu przeciwko życiu i zdrowiu, jeżeli była dokonana zgodnie ze współczesnym stanem wiedzy i nauki lekarskiej oraz podjęto ją w celu zapobieżenia chorobie, rozpoznania choroby lub jej zwalczania. Czynność ta powinna być podjęta za zgodą osoby zainteresowanej. Ustawa o zawodzie lekarza z 1997 roku mówi, że dla pobrania organu z organizmu żywego człowieka konieczna jest droga sądowa za wyjątkiem pobrania tkanek, które się regenerują, mówi też że organy ludzkie nie mogą być przedmiotem handlu.