59221

-w związku z tym możliwa jest sytuacja, gdy uchylony zostanie wyrok, ale treść precedensu zostanie wiążąca oraz sytuacja odwrotna -precedens można uchylić poprzez:

a)    overruling - odejście od precedensu wprost, explicite

-tak uchylić precedens może ustawa, sąd który wydał precedens, oraz sąd wyższego rzędu

b)    distinguishing - tzw. „odróżnienie", gdy sąd niższego rzędu, nie mogąc uchylić precedensu stwierdza, iż sprawa w której rozstrzyga w jakimś stopniu różni się od tej precedensowej, co pozwala mu na orzeczenie inne, niż precedensowe

-w praktyce ten typ uchylania precedensu jest nadużywany przez sądy niższych instancji;

c)    per incuriam- jest to uchylenie nieświadome, gdy sąd nie wie, że w danej sprawie jest związany jakimś precedensem i orzeka inaczej

-tego typu uchylenie precedensu nie ma mocy wiążącej, a tak wydane orzeczenie jest orzeczeniem nieważnym

Ustawa zawsze może uchylić precedens. Precedens nigdy nie może uchylić ustawy.

2) Precedens w systemie civillaw ojczyzną precedensu w takim ujęciu jest Francja

-doktryna zakłada koncepcję, która będzie w jak największym stopniu przyświecała trójpodziałowi władzy

-ideą przyświecającą temu modelowi jest, aby prawo było wyrazem woli ludu, a nie woli sądu

-stąd doktryna francuska opracowała szereg rygorystycznych zasad odnośnie precedensu:

>    sądom nie wolno ani tworzyć prawa ani nawet formułować ogólnych dyrektyw prawnych

i wskazań dla innych sądów

>    sądom nie wolno cytować poglądów doktrynalnych ani powoływać się na orzecznictwo

>    sądom nie wolno interpretować tekstów prawnych

-zasady miały w maksymalny sposób ograniczyć arbitralność postępowań sądowych i skrępować władzę sędziowską, co okazało się całkowicie niemożliwe do zrealizowania

-w 1991r. francuski ustawodawca zezwolił sądom niższego rzędu na zwracanie się do Court of Cassation o udzielanie ogólnych wskazówek jak interpretować i stosować przepisy prawne -obecnie mówi się o zjawisku konwergencji

-jest to wzajemne przenikanie się systemów common law i civil law na tym

polu

Argumenty przeciwko konwergencji	Argumenty za konwergencją
❖ Argument z demokracji > prawo jest wyrazem woli ludu, który w wolnych i	❖ Argument z efektywności > ewentualna prawotwórcza rola sądów przyczyniłaby się do ujednolicenia

-w systemach common law rośnie rola prawa pisanego (ustawowego), zaś w krajach ciyil law systematycznie rośnie pozycja sądów i ich orzeczeń_