64485

. Wynagrodzenie agenta 9Podstawowym systemem wynagradzania agenta jest system prowizyjny (art. 7581 § 1 k.c.). Prowizja jest to wynagrodzenie, którego wysokość zależy od liczby lub wartości zawartych umów. Można zatem powiedzieć, że jest to pewien „udział” procentowy w wartości umów zawieranych przez agenta w imieniu i na rzecz dającego zlecenie lub w wartości umów zawieranych przez dającego zlecenie wskutek działań faktycznych agenta. Strony umowy agencyjnej same powinny określić wysokość prowizji należnej agentowi. Jeżeli tego nie uczynią, agentowi przysługuje prowizja, której wysokość określa się według dwóch mierników: w wysokości zwyczajowo przyjętej w stosunkach danego rodzaju w miejscu działalności prowadzonej przez agenta albo w odpowiedniej wysokości, uwzględniającej wszystkie okoliczności bezpośrednio związane z wykonaniem zleconych mu czynności (art. 7581 § 3 k.c.).

9Co do zasady, agent nabywa prawo do prowizji w trakcie trwania umowy agencyjnej, jeżeli do ich zawarcia doszło w wyniku jego działalności lub jeżeli zostały one zawarte z klientami pozyskanymi przez agenta poprzednio dla umów tego samego rodzaju (art. 761 § 1 k.c.).

W przypadku agenta wyłącznego ma on ponadto prawo do prowizji od umów zawieranych bez jego udziału, jeżeli umowa taka została zawarta przez dającego zlecenie z osobą należącą do grupy wyłącznych klientów danego agenta lub z podmiotem z obszaru, na którym agent ma wyłączność działania. Ponieważ jest to przepis niekorzystny dla dającego zlecenie, w praktyce często zdarza się, że agent wyłączny w przypadku umów zawieranych bez jego udziału otrzymuje prowizję niższą niż zwykle.

W pewnych sytuacjach agent jest uprawniony do otrzymania prowizji również w sytuacji, gdy nie łączy go już z dającym zlecenie umowa agencyjna. Po pierwsze w sytuacji, gdy dający zlecenie albo agent otrzymał propozycję zawarcia umowy przez klienta jeszcze przed rozwiązaniem umowy agencyjnej, a samo zawarcie umowy z klientem nastąpiło już po rozwiązaniu umowy agencyjnej. Po drugie zaś w przypadku, gdy do zawarcia umowy z klientem doszło w przeważającej mierze w wyniku działalności agenta w okresie trwania umowy agencyjnej, ale jednocześnie w rozsądnym czasie od jej rozwiązania.

9Agent traci prawo do prowizji, a gdy ją już pobrał, to zobowiązany jest do jej zwrotu w przypadku, gdy oczywiste jest, że umowa z klientem nie zostanie wykonana na skutek okoliczności, za które dający zlecenie nie ponosi odpowiedzialności (np. z winy klienta lub z powodu siły wyższej). Za ową „oczywistość” należy uznać niemożność świadczenia, która ma charakter następczy - ujawniony dopiero w trakcie wykonywania zobowiązania. Nie będzie nią zatem np. bezwzględna nieważność zawartej umowy.

Innym możliwym sposobem wynagrodzenia agenta jest wynagrodzenie ryczałtowe. Nie jest ono jednak dla agenta na ogół tak atrakcyjne jak wynagrodzenie prowizyjne, aczkolwiek zapewnia mu dochody na stałym poziomie nawet wtedy, gdy wskutek jego działań nie zostają zawarte żadne umowy z klientami. Przepisy Kodeksu cywilnego regulują jedynie wynagrodzenie prowizyjne, wobec czego każdy inny system wynagradzania agenta musi być dokładnie określony w umowie agencyjnej.