Do kategorii pozawerbalnych sposobów komunikowania się należy:
> ton, brzmienie, modulacja, intonacja głosu, akcent świadczą o stanie emocjonalnym, o pochodzeniu, wykształceniu człowieka
> wyraz twarzy, mimika - informuje o stanach emocjonalnych i postawach
> postawa i ruchy ciała (rękami, głową, tułowiem) - służą podkreśleniu wypowiedzi słownej i ujawniają zaangażowanie osoby w rozmowę, a także własne samopoczucie i stosunek do rozmówcy
> kontakt wzrokowy, np. wpatrywanie się pomagają w skupianiu uwagi na drugiej osobie
> przestrzeń między osobami, odległość świadczy o sympatii lub niechęci, dystansie społecznym między rozmówcami
> kontakt dotykowy regulowany normami społecznymi wyraża bliskość partnerów
> powierzchowność, ubiór, fryzura niosą informacje o statusie, atrakcyjności, postawie wobec ludzi
Przez cały czas wysyłamy i odbieramy wiadomości niewerbalne i mają one olbrzymi wpływ na powodzenie skuteczności w komunikowaniu się. Mając odruchowy charakter przynoszą pewniejsze informacje niż nasze słowa. Możemy lepiej kontrolować to co mówimy niż to jak to mówimy i towarzyszącą temu „mowę ciała".
Wypowiedzi słowne pojawiają się jako:
> nieformalne, okazjonalne pogawędki, plotki, które pomagają ustanowić relacje społeczne
> formalności społeczne w postaci standardowych zachowań witania się, dziękowania, przepraszania
> wypowiedzi skłaniające np. instruowanie, perswadowanie, ocenianie
> wypowiedzi wyrażające emocje i postawy interpersonalne
> pytania lub odpowiedzi ukierunkowane na uzyskanie informacji
> wypowiedzi o sobie samym
> wypowiedzi ukryte, w których właściwe znaczenie jest na drugim planie np. „Jak mówiłem prezydentowi..."
W podstawowym modelu komunikowania się wyróżnia się:
Nadawcę, który jest inicjatorem komunikowania się i ma do przekazania intencję (zamiar, myśli, uczucia).
Kodowanie. Nadawca przekłada informację na ciąg symboli, słów i gestów, bowiem nie można inaczej przekazać informacji do drugiej osoby. Komunikat jest fizyczną formą, w której zakodowana jest informacja (np. mowa, tekst, gesty). Informacja przekazana jest w postaci zachowań werbalnych lub niewerbalnych.
Kanał jest środkiem przekazu (np. papier dla listów, telefon, bezpośrednia rozmowa). Często kanał i komunikat są nierozłączne.
Odbiorca to osoba, której zmysły odbierają i analizują komunikat nadawcy.