73054

wzmocnienie następuje średnio co tizy minuty, jednak czas oddzielający dwa kolejne wzmocnienia może się waliać od 1 do 5 minut. Przy rozkładzie przedziału stałego częstość reakcji maleje bezpośrednio po każdym wzmocnieniu, a rośnie przed oczekiwanym momentem pojawienia się następnego. W rozkładzie przedziału zmiennego wzmocnienie ma mniej przewidywalny charakter, stąd też liczba reakcji jest tu mniejsza, choć bardziej stała. W rozkładzie proporcji stałej w^rzmociuenia są podawane po jakiejś ustalonej liczbie poprawnych reakcji, natomiast w rozkładzie proporcji zmiennej są one dostarczane po ich zmieniającej się liczbie. W wypadku proporcji 10:1 średnia liczba poprawnych reakcji zapewniająca wzmocnienie wynosi 10, choć konkretna liczba reakcji mijających między jednym a drugim wzmocnieniem może się losowo zmieniać. Rozkłady proporcji stałej lub zmiennej utrzymują wysoką częstość pojawiania się reakcji. W wypadku proporcji stałej organizm uczy się wykonania określonej liczby poprąwnycli reakcji, by otrzymać wzmocnienie.

KSZTAŁTOWANIE.

Metodą kształtowania, można nauczyć złożonych zachowań czyli wzmacniania kolejnych reakcji coraz to bardziej zbliżonych do właściwej. Np. Jeżeli nowicjusz uczy się jeździć samochodem, warto go chwalić za każde przełożenie biegu, nawet jeżeli samochodem niemiłosiernie rzuca. Jednakże w miarę postępów w treningu zaczyna się oczekiwać coraz więcej w zamian za nagrodę. W ten sposób następuje wzmacnianie reakcji stanowiącej stopniowe przybliżenia pożądanej

ZASTOSOWANIA WARUNKOWANIA SPRAWCZEGO

Warunkowanie sprawcze, nie jest jedynie tajemniczą procedurą laboratoryjną. Przeciwnie, wszyscy go na co dzień używamy, próbując wpłynąć na postępowanie innych ludzi. To właśnie poprzez nagrody i kary rodzice i rówieśnicy kształtują u dziecka zachow^fania „odpowiednie" dla jego pici. Warunkowanie sprawcze odgrywa też pewną rolę w kształtowaniu się postaw.

TRENING Z UŻYCIEM BIOLOGICZNEGO SPRZĘŻENIA ZWROTNEGO.

Technika ta umożliwia ludziom i zwierzętom wykształcenie kontroli nad funkcjami organizmu regulowanymi przez autonomiczny układ nerwowy. Dzieje się tak wtedy, gdy dowolne kontrolowanie tych funkcji umożliwia uzyskanie jakichś nagród. Trening ten jest ważną innowacją w leczeniu pewnych problemów zdrowotnych. Dzięki niemu można uzyskać kontrolę nad takimi funkcjami autonomicznymi, jak ilość krwi napływającej do palca, a także polepszyć kontrolę nad funkcjami dowolnymi, jak skurcze mięśni. W trakcie tego treningu wzmocnieniem jest informacja, na przykład określona wysokość dźwięku może człowieka informować o tym, czy zmiana jakiejś ftmkcji autonomicznej przebiega w pożądanym kierunku. Trening ten jest także używany w reliabilitacji osób, które wskutek wypadku utraciły kontrolę dowolną nad jakimiś obszarami ciała.

EKONOMIA ŻETONOWA.

Zasady warunkow^aiua sprawczego są także stosowane przez terapeutów' behawioralnych którzy pomagają pacjentom w wykształcaniu pożądanych reakcji, na przykład umiejętności społecznych, lub w usuwaniu reakcji niepożądanych, takich jak wycofywanie się z kontaktów społecznych. Teclmiki ekonomii żetonowej polegają na nagradzaniu pacjentów za pożądane zachowania żetonami, które spełniają swoją fimkcję dzięki temu, że pacjent może je wymieniać na różne wzmocnienia. Zasady warunkowania sprawczego umożliwiają też psychologom i pedagogom wprowadzanie wielu pożytecznych innowacji, takich jak