potrzeba wykładni prawa - wynika według koncepcji semantycznej z: naturalnych niejednoznaczności języka naturalnego i prawnego, w których sporządza się akty normatywne; błędów popełnionych przez ustawodawcę; zamierzonych nieostrości i niejednoznaczności wypowiedzi normatywnych umieszczonych przez prawodawcę w akcie prawnym; ze starzenia się regulacji normatywnych
koncepcja fazowa - wykładnia składa się z dwóch faz: walidacyjnej i derywacyjnej; autor: L Leszczyński
topiki prawnicze - prawnicze maksymy, paremie, reguły rozumowania i postępowania przyjęte przez kulturę prawniczą, pomocne przy wykładni prawa
Przykłady topików prawniczych:
in dubio pro reo - wszelkie wątpliwości należy rozstrzygać na korzyść oskarżonego rubrica legis non est lex - tytuł (przepis) prawa nie jest tekstem prawa sensum, non verba spectamus - patrzymy na sens, a nie na słowa absurda sunt yitanda - należy unikać niedorzeczności
8. WYKŁADNIA STATYCZNA I DYNAMICZNA
koncepcja statyczna wykładni - znaczenie norm prawnych powinno być stałe, nie ulegać zmianom, być niezależne od innych czynników, tak długo jak obowiązuje przepis, obowiązuje jego znaczenie, ustala się, „co miał na myśli" prawodawca - dlatego jest to wykładnia subiektywna
koncepcja dynamiczna wykładni - ma charakter adaptacyjny (dostosowana musi być do aktualnego systemu kulturowego); znaczenie normy należy ustalać na podstawie szeroko rozumianego aksjologicznego kontekstu jej funkcjonowania, sens normy się zmienia wraz ze zmianami wżyciu społecznym
koncepcja wykładni „aktualnego ustawodawcy" - to modyfikacja teorii wykładni dynamicznej, łagodzi jej niedogodności, interpretując prawo należy mieć wzgląd na preferencje aksjologiczne i wiedzę o rzeczywistości, cele polityczne ustawodawcy 9. INTERPRETACJA PRAWA MIĘDZYNARODOWEGO I WSPÓLNOTOWEGO
wykładnia umów międzynarodowych - znaczenie decydujące ma wykładnia językowa, znaczenie posiłkowe: systemowa i funkcjonalna
wykładnia prawa unijnego - podstawowe zasady to zasady językowe, jeśli termin może być rozumiany rozbieżnie w różnych językach państw członkowskich, to przyjmuje się wersję która najmniej obciąża podmioty indywidualne, a wystarcza do osiągnięcia zamierzonego celu, wykładnia systemowa nakazuje interpretować prawo wtórne tak, by niebyło sprzeczne z pierwotnym, podstawowa rola interpretatora przypada ETS