76094

zapewnia ono przewidywalność zachowań państwa a także jego mieszkańców. Prawo daje także poczucie bezpieczeństwa, tym którzy postępują zgodnie z jego wymaganiami. Państwo nie może dobrowolnie tworzyć prawa, które jest uwarunkowane społecznie i historycznie, zależy ono bowiem od panującego w danym kraju ustroju, interesów grup społecznych, a także sytuacji w społeczności międzynarodowej. Nie są to jednak wszystkie czynniki.^{1 2}

Prawo jest wyrazem polityki państwa, jest także ważnym środkiem realizacji tej polityki . Nie sprowadza się ono jednak do samej polityki. Polityka państwa jest zmienna, natomiast prawo ma cechy stabilności, jest bardziej sztywne. Dlatego nie każda zmiana w polityce, wymaga zmian w prawie.³

1.3. Filozoficzne definicje prawa

Spośród współczesnych koncepcji prawa przede wszystkim należy wyróżnić: 1) pozytywizm prawniczy, 2.) normatywizm, 3) funkcjonalizm, 4) realizm prawniczy, 5) psychologizm, 6) koncepcje prawa naturalnego, 7) koncepcja marksistowska, 8) koncepcje kulturowe.⁴

1.3.1. Pozytywizm prawniczy

Powstał on w pierwszej połowie XIX w. Teoria ta rozwinęła się jako przeciwstawna do szkoły liistorycznej i filozofii prawa naturalnego. Założeniem koncepcji pozytywistycznych jest koncepcja prawa jako zespołu norm ustanowionych przez władze państwowe przy zachowaniu odpowiedniej procedury. Drugorzędną w tej regule jest fakt czy normy te odpowiadają normom moralnym, religijnym czy obyczajowym. Bezpieczeństwo prawne, czyli stabilność, jasność i pewność prawa, jest uważane za podstawowy postulat w tej koncepcji. Pozytywizm rozwiną się w dwóch wersjach: pozytywizm anglosaski i kontynentalny. ⁵

1

   tamże. s. 105.

2

   tamże. s. 105; R Tokarczyk. Polityka i prawo we współczesnej francuskiej myśli politycznej. Zagadnierua wybrane,

w: http://www.prawoipolityka.pl/images/PIP/pip_2_l_2010_tokarczyk.pdf. s. 96.

3

   tamże. s. 106.

4

   J. Krukowski, Wstęp do nauki o państwie i prawie. Wydawnictwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, wydatne II. Lublin 2004, s. 71.

5

   tamże. s. 72; Za twórcę pozytywizmu anglosaskiego uważany jest John Austin Twierdził on. że należy odróżnić normy stanowione przez Boga dla ludzi, a także normy stanowione przez łudzi dla ludzi. Prawo, według jego poglądów, jest to zespół nakazów czy zakazów, które obowiązują w określonej grupie terytorialnej, dlatego że ustanowione zostały przez suwerena pod zagrożeniem zastosowania sankcji karnej. Normy prawne w tej koncepcji mają być normami generalnymi i abstrakcyjnymi, nie mogą natomiast być normami indywidualnymi i konkretnymi. Pozytywizm kontynentalny przede wszystkim znalazł zwolenników w Niemczech po stronie tych prawników, którzy wykazują służalczość wobec władzy państwowej, najpierw wobec cesarstwa niemieckiego a następnie dyktatury nazistowskiej. Typowym przedstawicielem tek koncepcji jest Karl Bergbohm, który poddał krytyce wszystkie koncepcje prawa naturalnego, i uzasadnienie norm prawnych poprzez odwołanie się do ocen etycznych. Pozytywistą był także Georg Jellinek. którego zdaniem normy prawne charakteryzują się tym, że dotyczą zewnętrznego zachowania się ludzi względem siebie, ustanowione zostały przez autorytet uznany, i w formie uzewnętrznionej, których przestrzeganie jest