77432

•    IUS CIVILE - PRAWO CYWILNE - nazwa wywodzi sie od "civis" - obywatel. Jest to zatem prawo obywatelskie, stworzone przez obywateli dla nich samych. Zakres podmiotowy tego prawa ograniczał sie tylko do obywateli rzymskich. Nieobywatele rzymscy nie mogli z niego korzystać.

Ograniczenie to wynikało z tego, _e w antyku powszechnie obowiązywała ZASADA PERSONALNOSCI PRAWA - polega na tym, _e ka_dy wolny człowiek posługuje sie swoim prawem rodzimym. Obywatel rzymski posługuje sie ius civile, Grek posługuje sie greckim prawem swojej polis, Pers prawem perskim itd.

Wraz z rozwojem terytorialnym państwa okazało sie, _e hermetyczne ius civile nie wystarcza. Na terenie państwa rzymskiego pojawiali sie ludzie niebedacy obywatelami, a rozsadek nakazywał wchodzie z nimi w relacje handlowe itp. Powołano urząd pretora peregrynów (miał rozpatrywać spory, w których jedna lub obie strony były cudzoziemcami (peregrynami)). Stosował normy prawne niemajace charakteru ściśle narodowego, oparte na prawach obowiązujących w basenie Morza Śródziemnego. Tak powstał wielki, elastyczny i uniwersalny system prawny ius gentium. Termin ten jest u_ywany do dzisiaj, szczególnie w prawie międzynarodowym publicznym.

•    IUS GENTIUM - wielki, elastyczny i uniwersalny system prawny wzorowany na normach prawa cywilnego i oparty na normach czerpanych z systemów praw obowiązujących w basenie Morza Śródziemnego. System ten był dostępny dla wszystkich. Znajdował zastosowanie zarówno w stosunku do obywateli rzymskich, jak i do cudzoziemców.

Źródłem ius gentium jest przede wszystkim prawotwórcza działalność urzędników, ale tak_e zwyczaj jest jego /.rodłem.

Jest to prawo, którym posługuje sie rodzaj ludzki (w przeciwieństwie do ius naturale, które jest wspólne dla wszystkich stworzeń).

W ramach ius gentium i ius civile mo_na wyodrębnić IUS HONORARIUM - normy tworzone przez urzędników.

•    IUS NATURALE - prawo naturalne - prawo, którego nauczyła natura wszystkie stworzenia. Jest właściwe nie tylko rodzajowi ludzkiemu, ale wszystkim stworzeniom.

Prawo rzymskie ewoluowało. Ustrój ma wpływ na kształt porządku prawnego. Nie jest jednak jedyna okolicznością, która o jego kształcie decyduje.

HISTORIA PAŃSTWA RZYMSKIEGO Królestwo

Od 753r.p.n.e - zało_enie Rzymu Do 509r.p.n.e - obalenie Tarkwiniusza Pysznego Republika Od 509 r.p.n.e

Do 27r.p.n.e - początek panowania Oktawiana Augusta

Pryncypat

Od 27r.p.n.e

Do 284r.n.e - początek panowania Dioklecjana

Dominat

Od 284r.n.e

Do 476r.n.e - upadek zachodniej części Rzymu

Do 565r.n.e - śmierć Justyniana (koniec dominatu na wschodzie)

HISTORIA PRAWA RZYMSKIEGO

Formalnym kryterium podziału prawa jest charakter źródeł prawa.

Prawo archaiczne (stare)

Od 753r.p.n.e

Do 241 r.p.n.e - koniec pierwszej wojny punickiej Prawo przedklasyczne