77552

Dr. hab. Maria Bijak - Kaszuba

Międzynarodowa stosunki gospodarcze

Wykład XII - Międzynarodowy przepływ czynników produkcji

Zagraniczne inwestycje bezpośrednie - przepływy finansowe z tytułu inwestycji w kapitał zakładowy zagranicznych przedsiębiorstw (nowo tworzonych lub przejmowanych) prowadzące do uzyskania przez inwestora kontroli nad przedsiębiorstwem zlokalizowanym w innym kraju.

Uzyskanie takiej kontroli może nastąpić w wyniku;

-    Przejęcie (acquisition) przedsiębiorstwa zagranicznego przez nabycie zgodnie z definicją OECD, co najmniej 10% udziałów w tym przedsiębiorstwie

-    Ustanowienie od podstaw (estblishment) przedsiębiorstwa w innym kraju, co określa się mianem greenfield inyestment

-    Przejęcie połączone z całkowitym zrestrukturyzowaniem przedsiębiorstwa, co określa się mianem brownfieid inyestment

-    Do inwestowania (reinvestment) czy rozszerzenia potencjału przeciętnego lub ustanowionego przedsiębiorstwa

Motywy inwestowania bezpośredniego przez przedsiębiorstwa międzynarodowe- interpretacja J.H. Dunninga (teoria produkcji międzynarodowej). Przedsiębiorstwo ma do wyboru różne formy ekspansji na rynek zagraniczny eksport dóbr wyprodukowanych w kraju, sprzedaż ze granicą technologii potrzebnej do produkcji inwestycje bezpośrednie.

O wyborze przez przedsiębiorstwo zagranicznej inwestycji bezpośredniej przesądzają 3 rodzaje przewag, tworzących tzw.

Ęklękfyęzną Tęęrią pręęfykęji międzynąrpęłgwęj f. Dynningą;

Dunning w swym paradygmacie OU, wyodrębnia 3 współzależnie występujące rodzaje przewag, które musi mieć przedsiębiorstwo aby podjąć działalność poza granicami kraju. BIZ opłaca się gdy:

1)    Firma osiąga korzyści z posiadania praw własności ( O - Ownership). Wiedza o produkcie i jego wytwarzaniu, patenty certyfikaty, które dają firmie przewagę nad zagranicznymi konkurentami nawet na obcym rynku.

2)    Lokalizacja firmy (L - Location) jest najlepsza z możliwych. Lokalizacja musi przewyższać pod względem atrakcyjności potencjalną lokalizację gdziekolwiek indziej na świecie.

3)    Internacjonalizacja (I - Intemalization), bardziej opłaca się prowadzić działalność w ramach firmy w innym kraju niż zawierać transakcje z kontrahentami zagranicznymi, (dla przedsiębiorstwa musi być bardziej opłacalne transferowanie przewag własnościowych za granicę wewnątrz własnej organizacji aniżeli sprzedaż lub wydzierżawienie ich firmom zagranicznym).

4.    Skutki bezpośrednich inwestycji zagranicznych dla gospodarki kraju wysyłającego:

Skutki dla bilansu płatniczego niejednoznaczne. Wpływ na saldo bilansu płatniczego mają: odpływ kapitału z kraju pochodzenia, dochody wprowadzone w inwestycji zagranicznej, obroty handlowe między krajem pochodzenia a krajem inwestycji

Skutki dla rynku pracy - raczej niekorzystne, ponieważ inwestycje zagraniczne oznaczają przeniesienie produkcji (i miejsc pracy) za granicę. Korzystnie działa ewentualny eksport inwestycyjny i zaopatrzeniowy dla zagranicznej filii Jeżeli przedsiębiorstwo inwestuje za granicą zwiększy swój zasób technologii o nowe doświadczenia i umiejętności, to może na tym skorzystać gospodarka kraju wpływającego.

5.    Skutki bezpośrednich inwestycji zagranicznych dla gospodarki kraju przyjmującego:

-    Napływ zasobów kluczowych dla rozwoju gospodarczego - kapitału technologii, wzrost inwestycji, restrukturyzacja gospodarki

-    Zmiana struktury rynku (w niektórych branżach lub w całej gospodarce) wskutek wzrostu konkurencji. Jest to erozja struktur monopolistycznych, bodziec do poprawy efektywności.

-    Wpływ na rynek pracy - raczej korzystny. W przypadku inwestycji greenfield- pozytywny, a przypadku przejęć -zależy od strategii inwestora. Zawsze zależy od ewentualnych skutków wzmożonej konkurencji dla lokalnych przedsiębiorstw.

Wpływ na bilans płatniczy - niejednoznaczny. Należy uwzględnić jednorazowy napływ kapitału, transfer zysku, zmiany w obrotach handlowych (import do filii i jej eksport).