77556

Dr. hab. Maria Bijak - Kaszuba Międzynarodowa stosunki gospodarcze Wykład V - Teorie handlu międzynarodowego

Neo klasyczna teoria obfitości zasobów (teorią proporcji w zasobach):

Autorzy podstaw teorii obfitości zasobów to szwedcy ekonomiści Eli Hecksher i Bertil Ohlin. W teorii Heckshera - Ohlina (H-

O) źródłem przewag komparatywnych i związanych z nimi kierunków specjalizacji poszczególnych krajów są różnice w

wyposażeniu poszczególnych krajów w zasoby czynników produkcji.

Założenia standardowego modelu H-O:

-    dwa kraje, dwa czynniki produkcji (np. kapitał, praca), dwa towary. Stąd określenie modelu jako 2x2x2.

-    kraje są różnie wyposażone w czynniki produkcji, przy czym nie jest istotna bezwzględna wielkość tych zasobów lecz wzajemne proporcje w jakich zasoby te występują w poszczególnych krajach. Jeżeli relacja kapitału do pracy jest większa w kraju A niż w kraju B to powiemy że kraj A jest względnie obficie wyposażony w kapitał, a B w pracę.

-    do produkcji towarów wykorzystuje się różne proporcje kapitału i pracy. Jeżeli relacja nakładów kapitału do nakładów pracy jest większa w przypadku pierwszego dobra niż do drugiego, to powiemy, że dobro pierwsze jest względnie kapitałochłonne a dobro drugie - pracochłonne.

Podstawowe twierdzenie H-0 w następujący sposób określa strukturę handlu międzynarodowego:

dany kraj będzie eksportował te towary, do wytworzenia których zużywa się relatywnie dużo czynnika produkcji względnie obfitego w tym kraju, a będzie importował towary, których produkcja wymaga relatywnie dużo czynnika produkcji względnie rzadkiego w tym kraju.

-    z twierdzenia H-0 wynika, że struktura towarowa eksportu danego kraju będzie inna niż struktura towarowa importu. Zakładając, że poszczególne branże produkcji charakteryzują się różnymi proporcjami wykorzystania czynników produkcji, powiemy, że dany kraj wymienia produkty określonych branż wytwórczości w zamian za komplementarne produkty pochodzące z innych branż. Taką strukturę handlu międzynarodowego określamy mianem wymiany międzygalęziowej.

-    wymiana międzygałęziowa jest zjawiskiem charakterystycznym dla handlu między krajami różniącymi się strukturą posiadanych zasobów, struktury kosztów wytwarzania, i mającymi w związku z tym wyraźne przewagi komparatywne.

3.    Cenowe skutki specjalizacji i wymiany międzynarodowej:

-    Specjalizacja, zgodnie z którą zużywa się przede wszystkim ten czynnik produkcji, który obficie występuje w danym kraju ( a więc jest względnie tani), a w mniejszym stopniu - czynnik względnie rzadki (a więc jest względnie drogi) może mieć wpływ na strukturę cen czynników produkcji, co wyjaśnia twierdzenie Heckschera - Ohlina -Samuebona:

>    Zgodnie z tym twierdzeniem wymiana międzynarodowa w warunkach wolnego handlu prowadzi do wyrównywania się relacji cen czynników produkcji między krajami.

>    Powyższe twierdzenie oznacza, że czynnik względnie tani w danym kraju - będzie drożał, a czynnik względnie drogi będzie taniał. W efekcie relacji stopy procentowej (ceny kapitału) do przeciętnej płacy (ceny pracy) w kraju A będzie się stawała podobna do analogicznej relacji w kraju B.

4.    Dochodowe skutki specjalizacji i wymiany międzynarodowej:

-    Jeżeli w rezultacie handlu międzynarodowego zmienia się struktura cen czynników produkcji, to może to mieć wpływ na redystrybucję dochodów w poszczególnych krajach. Problemu tego dotyczy twierdzenie Stopera-Samuebona:

>    Zgodnie z tym twierdzeniem zmiany cen czynników produkcji (polegające na wzroście ceny czynnika w danym kraju obfitego i spadku cen czynnika w danym kraju rzadkiego) prowadzą do wzrostu realnych dochodów właścicieli czynnika obfitego raz spadku realnych dochodów właścicieli czynnika produkcji w danym kraju rzadkiego.