77857

Dr. Tomasz Miziołek światowe rynki towarowe

Wykład IV- Wybrane międzynarodowe rynki towarowe 2. Czynniki wpływające na ceny surowców i towarów:

Najważniejszymi determinantami cen surowców i towarów jest wielkość ich podaży i popytu

Istotne znaczenie dla kształtowania się cen surowców i towarów ma sytuacja na rynku walutowym. Ponieważ notowane są one w dolarach amerykańskich, deprecjacja tej waluty powoduje wzrost ich cen, gdyż stają się one w ten sposób tańsze dla inwestorów dysponujących innymi walutami. W przeciwnej sytuacji można oczekiwać spadku cen surowców, gdyż w ten stają się one droższe dla inwestorów spoza Stanów Zjednoczonych.

Niejednoznaczny wpływ na ceny surowców ma sytuacja na rynku pieniężnym. Z jednej strony obniżki stóp procentowych powodują wzrost zainteresowania inwestycjami alternatywnymi, z drugiej zaś decyzje dotyczące obniżenia kosztu pieniądza mogą wywoływać obawy inwestorów, co do stanu koniunktury gospodarczej, a w związku z tym zmniejszyć zapotrzebowanie na surowce energetyczne i metale przemysłowe

Istotną rolę, jeśli chodzi o podaż części surowców, odgrywają względy polityczne. W wielu krajach będących czołowymi producentami surowców energetycznych (zwłaszcza ropy naftowej), czy też metali przemysłowych, firmy zajmujące się ich wydobyciem znajdują się bowiem pod kontrolą państwa.

Poza czynnikami ekonomicznymi i politycznymi, negatywny wpływ na podaż surowców i towarów, a tym samym na ich ceny, mogą mieć również niekorzystne zjawiska klimatyczne, które powodują bądź okresowy spadek wydobycia danego surowca, bądź zmniejszenie plonów.

Z drugiej strony określenie zjawiska klimatyczne mogą też przyczynić się do okresowego wzrostu popytu na dany surowiec (np. na surowce energetyczne w okresie silnych mrozów). Wzrost cen części towarów rolnych może być też spowodowany coraz powszechniejszym wykorzystywaniem niektórych z nich nie tylko w celach konsumpcyjnych, ale także w celach przemysłowych.

3. Rynek ropy naftowej:

Ropa naftowa jest źródłem ok 37% energii dostarczanej na rynek światowy.

Ropa poddana odpowiedniej przeróbce w rafineriach znajduje bardzo szerokie zastosowanie jako element niezbędny do produkcji wielu produktów gotowych o kluczowym znaczeniu dla gospodarki.

Procesy poszukiwania i wydobycia ropy to upstram, zaś przerób tego surowca i późniejszy marketing wraz ze sprzedażą jego pochodnych to downstream.

Powszechnie stosowaną miarą objętości na rynku ropy naftowej jest baryłka - ok.159 litrów.

Ceny ropy utrzymywały się na stosunkowo niskim poziomie do początku lat 70-tych XX wieku. Ograniczenie podaży przez kraje OPEC spowodowało wzrost jej ceny do 12 dolarów za baryłkę w roku 1973, kiedy rozpoczęła się kolejna wojna izraelsko-arabska, co doprowadziło do pierwszego kryzysu energetycznego.

W wyniku kolejnej gwałtownej zwyżki ceny ropy w latach 1979-80, spowodowanej ograniczeniem dostaw ropy z Iranu i Iraku, cena baryłki ropy wzrosła do 35 dolarów.

W drugiej połowic lat 80-tych i w latach 90-tych cena ropy spadła do kilkunastu dolarów za baryłkę wskutek zwiększenia wydobycia w innych regionach świata, zmniejszenia popytu w wyniku zastosowania bardziej energooszczędnych technologii oraz rozwoju energetyki jądrowej. Przejściowy wzrost ceny ropy nastąpił jedynie w roku 1990, po zajęciu Kuwejtu przez Irak w okresie przygotowań do pierwszej wojny w Zatoce Perskiej.

Ponowny wzrost cen - trwający prawie nieprzerwanie do 2008 r. - został zapoczątkowany w roku 1999.

W minionej dekadzie największe wzrosty cen ropy miały miejsce od II kwartału 2003r. do połowy 2006r. (cena baryłki wzrosła z ok. 30 dolarów do ponad 70 dolarów) oraz w latach 2007-2008 (cena baryłki wzrosła z nieco ponad 50 dolarów na początku 2007r. do ponad 140 dolarów w lipcu 2008r.)

2