segmenty (fragmentacja produkcji), które są lokowane w różnych miejscach świata (delokalizacja produkcji), o czym decyduje kryterium efektywności.
Delokalizacja (offshoring) - przenoszenie działalności gospodarczej za granicę. Delokalizacja może być realizowana na dwa sposoby:
- wewnętrznie, przez przeniesienie określonej działalności produkcyjne za granicę, ale w ramach przedsiębiorstwa, do istniejących lub tworzonych od nowa zagranicznych filii tego przedsiębiorstwa (offshoring wewnątrzkorporacyjny)
- zewnętrznie, przez przeniesienie określonej działalności produkcyjnej za granicę, do przedsiębiorstwa niepowiązanego kapitałowo (outsourcing zagraniczny)
Offshoring wewnątrzkorporacyjny - dotyczy wyłącznie przedsiębiorstw międzynarodowych, przy spełnieniu trzech warunków:
następuje całkowite lub częściowe zaprzestanie działalności produkcyjnej przedsiębiorstwa w kraju, czemu towarzyszy redukcja zatrudnienia
- zagraniczne filie, do których działalność została przeniesiona, wytwarzają identyczne dobra lub usługi
- przedsiębiorstwo importuje te dobra lub usługi z zagranicznych filii do kraju, przy czym importowi towarzyszy spadek eksportu kraju
Outsourcing zagraniczny - odnosi się do korzystania przez przedsiębiorstwo z podwykonawstwa zagranicznego podmiotu, niepowiązanego kapitałowo z tym przedsiębiorstwem, przy spełnieniu trzech warunków:
następuje całkowite lub częściowe zaprzestanie działalności gospodarczej w kraju, powiązane z redukcją zatrudnienia identyczna działalność jest regularnie zlecana podwykonawcy zagranicznemu przedsiębiorstwo zlecające importuje do kraju zamówione dobra lub usługi
Delokalizacja różnorodnie oddziałuje na gospodarkę kraju pochodzenia i kraju delokalizacji, a oddziaływanie to obejmuje m. in. zmiany w:
- zatrudnieniu, w sektorze objętym delokalizacją oraz w innych sektorach.
- realnych dochodach oraz realnych wynagrodzeniach konkurencyjności przedsiębiorstw.
- dochodach fiskalnych państwa, wielkość eksportu i importu tempie wzrostu gospodarczego
Delokalizacja działalności produkcyjnej pogłębia proces dezindustrializacji w krajach rozwiniętych gospodarczo.
Dezindustrializacja - polega na zmniejszaniu się udziału sektora przemysłu w gospodarce, zarówno w krajowej wartości dodanej, jak i w zatrudnieniu. Główną przyczyną dezindustrializacji jest relatywnie szybki rozwój sektora usługowego w krajach rozwiniętych gospodarczo. Delokalizacja działalności produkcyjnej może przyśpieszać dezindustrializację.
Specjalizacja międzygałęziowa, do której nawiązują tradycyjne teorie wymiany międzynarodowej, opisujące handle między krajami różniącymi się kosztami produkcji i posiadającymi w związku z tym kosztowe przewagi absolutne i/lub komparatywne
- Specjalizacja wewnątrzgałęziowa, do której nawiązują współczesne teorie wymiany międzynarodowej, opisujące handel między krajami nie różniącymi się zasadniczo kosztami produkcji i nie posiadającymi w stosunku do siebie wyraźnie zaznaczonych przewag absolutnych i/ lub komparatywnych.