bezpośrednio:
Przy pomocy podatków i transferów zabiera część dochodów jednym i przekazuje je
innym.
pośrednio:
Przez podatki zawarte w cenach, oraz przez subsydia, które są ujemnymi podatkami. Np. opodatkowuje papierosy i ogranicza wielkość jego produkcji.
Np. subsydiuje dobro takie jak mleko - wzrost jego produkcji.
Co powinno robić państwo?
Dlaczego powinno ingerować w gospodarkę rynkowa? Podstawowym argumentem zawodność rynku.
$ POWODÓW INGERENCJI - rodzajów zawodności.
1.1CYKLE KONIUKTURALNE
Podniesienie podatków i ograniczenie wydatków z reguły zmniejsza PNB i podnosi ceny.
Polityka państwa może albo pogłębić cykl koniunkturalny albo przeciwnie.
Państwo nie może kontrolować sytuacji gospodarczej w sposób doskonały.
Dobro prywatne - dobro, które konsumowane przez jedna osobę nie może być jednocześnie konsumowane dla kogoś innego.(Np. ubranie, lody).
Dobro publiczne - dobro, które będąc konsumowane przez jedna osobę może być jednocześnie konsumowane przez innych ludzi.(Np. czyste powietrze, złoża mineralne).
Problem „gapowicza"
Gapowicz to ktoś, kto bezpłatnie konsumuje dobro, którego wytwarzanie wymaga ponoszenia kosztów. Dot. dóbr publicznych, ponieważ jeśliby ktokolwiek nabył takie dobro, byłoby ono dostępne dla każdego. Dlatego dobra publiczne w większości nie są dostarczane prze prywatnych producentów.
Np.ktoś inny kupi obronę narodową, to nie będzie jej w ogóle.
Przezwyciężenie problemu gapowicza polega na ustalenia sposobu podejmowania wspólnej decyzji, jaką ilość środków należy przeznaczyć na obronę. I to państwo jest powołane dla tego, żeby podejmować takie właśnie decyzje.
Państwo musi zapewnić niezbędne rozmiary produkcji dóbr publicznych.
Zdarza się ze ceny rynkowe nie odzwierciedlają w pełni kosztów i korzyści.
Efekt zewnętrzny występuje wtedy, kiedy produkcja lub konsumpcja dobra bezpośrednio oddziałuje na przedsiębiorstwa lub konsumentów, którzy nie kupują i nie sprzedają tego dobra oraz kiedy ten wpływ nie znajduje pełnego odzwierciedlenia w cenach rynkowych.
Ale nie wszystkie efekty zewnętrzne są szkodliwe.
Np. właścicielka domu. która pomalowała swój dom, dostarcza korzyści sąsiadom, nie musza oni dłużej patrzeć na odrapane ściany.
4, )KŁOPOTY Z INFORMACIA
Jeśli decyzje przedsiębiorstw i konsumentów nie są oparte na pełnej informacji, rynki nie będą działać prawidłowo.
Np. przedsiębiorstwom nie opłaca się informować o zagrożeniach zdrowia dla ich pracowników! Jeśli nie ma kar za oszustwo.
Państwo powinno dostarczać pewnych niezbędnych informacji na użytek swoich obywateli.
Np. wydając przepisy związane z bezpieczeństwem konsumpcyjnych, dbając żeby podstawowe produkty miały etykietki z niezbędnymi informacjami.