Twierdzenie 4.12 (Lemat Fermata)
Niech funkcja f :< a.b >—» TZ osiąga w punkcie c € (a.b) ekstremum lokalne oraz istnieje pochodna f'(c). Wtedy f'(c) = 0.
Dowód:
Niech f(c) będzie maksimum lokalnym funkcji f. Wtedy istnieje taki przedział (e — 6, c + (5), 6 > 0, że dla każdego (c — 5, c -f 6), f(c) > /(x).
W punkcie c funkcja ma jx)chodną. więc
Dla x > c mamy ^ 0 . Stąd lim — f+(c) < 0.
Analogicznie, dla x < c otrzymujemy pochodną lewostronną f'_(c) ^ 0.
To jest możliwe jedynie, gdy f'{c) = 0.
Dowód dla minimum lokalnego jest podobny.
Uwaga 4.8
Punkty w których zeruje się pierwsza jtochodna nazywamy punktami stacjonarnymi. Zbiór punktów w których funkcja może osiągać ekstrema składa się z punktów stacjonarnych i tych, te których pierwsza pochodna nie istnieje.
Twierdzenie 4.13 ( I warunek dostateczny istnienia ekstremum lokalnego)
Jeżeli funkcja f jest ciągła na przedziale (a.b), ma pochodną w (a,xo)U (xo.6) i istnieje peumc otoczenie punktu x0 , w którym f(x) <0 dla x < x0 i f'(x) > 0 dla x > xq , to funkcja f osiąga w Xq minimum lokalne.
Jeżeli f{x) > 0 dla x < xo , a f'(x) < 0 dla x > xo , to funkcja f osiąga w xq maximum lokalne.
Dowód: wynika z Definicji ekstremum Ą.10 i Wniosku Ą.3.
Ekstrema właściwe są osiągane wtedy, gdy nierówności (3), (Ą) są ostre.
Przykład 4.24 Zbadać istnienie extremów lokalnych funkcji:
f(x) = |lnx|, 0(x) = e"|x|
Twierdzenie 4.14 ( II warunek wystarczający istnienia ekstremum lokalnego)
Jeżeli f € C2((a,6)), xq € (a.b) i J'(xq) = 0 oraz f"(xo) / 0. to funkcja f osiąga w punkcje Xq
• minimum lokalne właściwe, gdy f"(xo) > 0,
• maksimum lokalne właściwe, gdy f"(xo) < 0.
Dowód:
Niech fn(x0) > 0. Na mocy Tmerrlzenia3.8 o lokalnym zachowaniu znaku istnieje 6 > 0, takie, że dla x € (xo — 6, xo + <$) f"(x) > 0 .
Na mocy Twierdzenia Taylora Ą.9 dla n = 1, mamy
f(x) = f(x0) + - x0) + “ *o)2> gdzie c € (x0 - <$,x0 + <5). (5)
Wykorzystując warunek f'(xo) = 0, otrzymujemy f(x) - f(xo) = A^(x-Xq)2.
Z założenia f"(ć) > 0, więc f(x) — f(xo) > 0 dla x € (xo — S,xo + 6), x £ xo.
Oznacza to, że w punkcie xo funkcja f osiąga minimum lokalne właściwe.
Dowód dla maksimum jest analogiczny.
28