83187

o Pretor w nieformalny sposób przychodzi z pomocą

•    Wolność nie była uznana prawnie, właściciel mógł odwołać swoją decyzję

•    Od lex unia normana - osoby te uzyskiwały status prawny latynów; wyzwolenie nieformalnoprawne jest ważne le nie powoduje takich skutków prawnych jak formalnoprawne;

•    Mieli commercium z rzymianami,

•    Nie mogli sporządzać testamentu, ani dziedziczyć

Cesarz Justynian zrównał wyzwolenie nieformalne z formalnym, trzeba było 5 świadków Ograniczenia w wyzwalaniu niewolników:

❖    Oktawian ugust ogrnicz aproceder wyzwalania niewolników, Lex Aelia Sentia 4r. n.e., Lex Pufia caninia 2 r. n.e.

•> Aelia, wyzwalający 20 lat, wyzwalany 30, niewolnicy którzy byli poprzednio karani,

napiętnowani, tzn. że dopuścili się czynów niegodnych, uciekali oni po wyzwoleniu nie mogli dostąpić prawa obywatelstwa, byli peregrynami dedidici - obcokrajowców którzy walczyli z rzymem

❖    Pufia - ustawa rewolucyjna, dawała tylko i wyłącznie pewnie możliwości wyzwalania niewolników, z 3 nie więcej niż 2, z 4 nie więcej niż Gaius

❖    Majce na clu pokrzywdzenie wierzyciela lub patrona niemożliwe

Prawo patronatu:

Jeżeli wyzwoleniec sotał wyzwolony z zachowaniem przepisów cywilnoprawnych, pod względem publiczno prawnym stali niżej niż wolno urodzeni obywatele, nie miej biernego prawa wyborczego -brak ius honorum, mieli ius suffragi - głosowali w 4 tribus miejskich, ich głos mało znaczył, pod względem prywatnoprawnym na równi z obywatelami, le pewne ograniczenia, musieli okazywać patronowi posłuszeństwo i szacunek. Był obowiązek wykonywania przyrzeczonych usług na rzecz właściciela/patrona. Wyzwoleniec miał obowiązki alimentacyjne wobec patrona, patron dziedziczył po wyzwoleńcu. Obowiązki patrona były zagrożone utrata prawa patronatu. Dzieci wyzwoleńca rodziły się jako wolne. Dziedziczność patronatu - ze strony patrona, ale nie dziedziczny ze strony wyzwoleńca.

Można było zrównać uprawnienia wyzwoleńców z wolnymi mocą decyzji cesarza.

Naturalizacja

Restitucio natalum - restytucja, we wszystkich prawach wyzwoleniec był zrównany z wolnym obywatelem, nie maił zobowiązań wobec patrona; wymagano aby patron zrzekł się prawa patronatu

Ius aureolum anulorum - prawo do noszenia pierścienia rycerskiego, który w czasach cesarstwa mogli nosić wolni obywatele; dawało wyzwoleńcowi jedynie zrównanie, nadal uprawnienia z patronatu