83755

o separacja prawa i moralności nie jest bezwzględna (instytucje o różnych wartościach działają) prawo realizuje różne standardy moralne

•    koncepcje realistyczne

o law in action - analiza prawa, prawo w działaniu o prawo - zespół zjawisk I faktów, nie norm. o Jego funkcjonowanie w społeczeństwie i o pobudki do przestrzegania prawa.

o Istota prawa - przeżycia 1 emocje, które są rzeczywistymi pobudkami do przestrzegania prawa.

0 Petrażycki: Prawo: 1. Intuicyjne (indywidualne przynależne jednostce, nie wynika z woli ustawodawcy, (realizacją są sondaże i badania empiryczne)

2. Pozytywne: dotyczy wszystkich, reguluje stosunki społeczne.

o Funkcjonalizm prawniczy amerykański - upatruje źródeł prawa w zachowaniach ludzkich

0 Polityka prawa - znalezienie empirycznie sprawdzonych i

skutecznych środków osiągania zamierzonych celów etycznych lub politycznych.

§ IV Inne koncepcje - punkt wyjścia: proces ustalania znaczenia tekstów. Nie jest ważne, co chciał powiedzieć ustawodawca, tylko jak rozumieją prawo ludzie, (prawo trzeba odnieść' do rzeczywistości)

•    Koncepcje hermeneutyczne

o Przed wykładnią nie ma prawa - Prawo nabiera ostatecznego sensu, gdy sędzia czyta przepisy prawne, zastanawia się, jak je rozumieć i wydać wyrok na ich podstawie.

o Tekst interpretuje się w kontekście różnych istotnych okoliczności o Proces rozumienia nie Jest liniowy - koło hermeneutyczne. (interpretacja przepisu w wielu kontekstach, częste powroty). Przepis, artykuł, ustawa, przepis,... o Interpretacja przepisu na bazie doświadczenia, przesądów, uprzedzeń, reguł.

•    Teoria argumentacyjna

o Prawo w sytuacjach spornych

o Sąd musi uargumentować wyrok - przekonanie adresatów decyzji o Nacisk na proces stosowania prawa:

■    Prezentacja różnych argumentów (racji). Wyrok zgodny z prawem, gdy odpowiada przeważającym argumentom

■    Topiki prawnicze - miejsca wspólne dla prawników, Zasady kultury prawnej, np. prawo nie działa wstecz.

• Decyzja kierowana do określonego audytorium.

•    Teoria komunikacyjna

o Normy kształtują się w procesie dyskursu - dialog pomiędzy oficjalnym autorem tekstu, fachowymi wykonawcami (sędziowie), ostatecznymi użytkownikami prawa (adresaci), przedstawicielami nauk. Rozstrzygnięcie = konsensus, porozumienie. Dyskurs swobodny, wolność przedstawienia stanowisk.