3. Druga połowa 1991: ZSRR ma problemy na własnym terytorium, początkowo nie angażuje się w sytuację na Bałkanach. Pozycja RFN: świeżo po zjednoczeniu, chce na nowo zbudować silną pozycję po zjednoczeniu.
4. RFN liczyła na łatwiejsze rozwinięcie współpracy gospodarczej z małymi państwami- łatwiej je zdominować gospodarczo, niż dużą Jugosławię.
Wpływ na ogłaszanie niepodległości z byłej Jugosławii poprzez rozpad ZSRR.
Zachowanie USA na początku rozpadu Jugosławii:
Początkowo bierna pozycja (stabilizowanie konfliktu w Zatoce Perskiej, Bilski Wschód), do tego w 1991 rokujesienią Konferencja Madrycka.
Potem: wojna serbsko-chorwacka. Przebieg- wkraczają wojska, EWG wynegocjowało zawieszenie broni na 3 miesiące, potem konferencja pokojowa w Hadze. ONZ również zaangażowała się w rozwiązanie konfliktu: wysyła mediatora Cyrusa Vance'a (ogłosił on swój program: utworzenie na terenie Chorwacji trzech zdemilitaryzowanych stref. Zakończenie konfliktu na następujących warunkach: przyjęcie planu styczeń 1993r. Zażegnanie konfliktu, przenosi się konflikt na Bośnię i Hercegowinę.
Chorwacja rozpoczyna kolejną ofensywą. Siły NATO: bombardowanie Serbów w Krajinie. Chorwację zajęła Krajinę: uważała, że jest to terytorium Wielkiej Chorwacji, do tego Krajinę zamieszkiwali Serbowie. I ci Serbowie ogłosili utworzenie: Republiki Serbskiej Krajiny- dlatego wojska chorwackie zajęły te terytoria: część Serbów zginęła, część została zmuszona do wyjazdu (koniec 1995r.: zakończenie konfliktu).
Jedni twierdzą, że była to prowokacja Serbów, drudzy, że Chorwacja dążyła do usunięcia Serbów ze swojej ziemi (Krajiina to ok. 1/3 terytorium chorwackiego)
Podczas II WŚ: antagonizmy serbsko-chorwackie, mordy z obu stron.
Bośnia i Hercegowina
Konflikt najbardziej krwawy. Trzy narodowości zajmujące te terytoria, zróżnicowanie religijne i narodowościowe. Trudno było podzielić je narodowościowo: przemieszenie narodowości na tym terytorium.
Społeczność międzynarodowa a wojna:
Angażują się ONZ i EWG
Najpierw list do Tadeusza Mazowieckiego- przedstawiciel Komisji Praw Człowieka.