86846

-odrobkowa (pańszczyzna)

-czynszowa (dzierżawa)

Cechy feudalizmu: -dominacja gospodarki naturalnej -decentralizacja rynków towarowych

-system stanowy (podległość społeczno-gospodarcza jednych grup innym=drabina społecznych zależności)

Senior i wasale: -związani lennem (senior broni wasali, wasale płacą lenna, służą w armii i wykupują seniora)

5.    Gospodarka europejska we yyczesnym średniowleczuL.V_-_.X_w. J

a) regres gospodarki (V-Vllw. patrz wyżej)

b) ożywienie gospodarcze(VIII-Xw. )

-renesans karoliński - zreformowany system pieniężny, procesy osadnicze, rozwój handlu, dwupolówka

-zakony - rozwój życia umysłowego i gospodarczego

6.    Ekspansja gospodarcza Europy Xl-Xlllw. (rolnictwo, osadnictwo, rola krucjat)

a) rolnictwo i jego intensyfikacja -zagospodarowywanie puszcz i nieużytków, nowa technika(ciężki pług, zaprzęg z chomontem, nawożenie obornikiem), trójpolówka(wzrost o 1/6 w stosunku do dwupolówki)

-dzięki Maurom młyny, wiatraki, ulepszono sukiennictwo i obróbkę

żelaza, kamienia, drewna

b) osadnictwo (głównie niemieckie) - na nowe tereny(karczowanie) i na wschód (Polska, Bałkany), aktywizacja niemieckich zakonów rycerskich i kupców - postęp w Europie środkowo-wschodniej

c) kruciatv-przvczvnv: -rozwój kultury, gospodarki=ekspansja polityczna(reconqiusta, powstanie Cesarstwa Łacińskiego): rozbicie feudalne (rycerze bez ziemi); odwołanie się od altruistycznych i materialistycznych postaw społeczeństwa (zbawienie=obrona miejsc św. i bogactwa wschodu)

-skutki: -straty ludzkie, wzmocnienie roli papiestwa, zetknięcie się z kulturami wschódu(arabską i bizantyjską)-rolnictwo (nawadnianie, jedwab, morele, brzoskwinie, pomarańcze) -technika (wiatraki, młyny, stal, papier, proch, szkło witrażowe)

-nauka(astronomia, medycyna, alchemia, geografia, starożytna literatura)

-handel lewantyński miast włoskich ze wschodem. Instytucje spółki, maklerów, pieniądz złoty, kredytów=przyspieszenie rozwoju miast zachodnioeuropejskich

7s .Rozwój miast europejskich w okresie średniowiecza

Rozwój miast, handlu i rzemiosła - XII do pocz. XIVw.

Miasto: -handel(lokalny, dalszy, tranzyt), obrona, produkcja -początek przejść od feudalizmu do kapitalizmu -wolność dla chłopa, własne sądownictwo Tworzenie się miast: -na miejscu dawnych rzymskich

-ośrodek władzy feudalnej bądź kościelnej potem możliwość wykupu(1077 -Cambraa)

-na drodze powstań o prawa miejskie i samorząd(Flandria, Lombardia) z wójtem na czele -osadnictwo terenów niezasiedlonych

Osadnictwo na prawie: -magdeburskim (niemieckim) kodyfikacja, renta czynszowa -I ubeckim

-chełmińskim (polskim) odmiana lubeckiego 1257r. - prawa miejskie Krakowa

9« Organizacja i rozwój rzemiosła średniowiecznego

Rzemiosło średniowieczne odsuwane przez bogatych patrycjuszy zorganizowało się w przymusowe zrzeszenia jednej specjalności zwane cechami.

Funkcje cechu: -produkcyjna(kontrola ilości i jakości, pozyskanie i rozdział surowca, zbyt) -szkoleniowe(kontrola kształcenia, egzaminy dla czeladników)

-religijne(udział w ceremoniach)

-militarne(obrona wyznaczonych części obwarowań miasta) -towarzysko-kulturalne(wspólne imprezy)

-samopomocowe(pomoc dla wdów i sierot, akcje filantropijne)

Cech zwalczał niezrzeszonych(partaczy, fuszerów, sturarzy) i pilnował tajemnicy produkcji. Statuty cechowe określały przynależność, funkcjonowanie i warunki mistrzostwa(nauka, majsterszyk, wędrówka, majątek i urodzenie)

Od XIVw. pojawia się nakład(chałupnictwo) we Włoszech i we Flandrii. Nakładca skupywał surowiec, dawał do przerobu rzemieślnikom, płacąc za pracę, na następnie sam sprzedawał produkt(sukno, jedwab). Od XVw. we Florencji pojawia się manufaktura - podział pracy.

9. Handel średniowieczny - organizacja, drogi handlowe

Handel: -lokalny