80751

Wręczenie formułki przez magistraturę powodowi i przyjęcie jej odeń przez pozwanego kończyło postępowanie in iure.

Litis contestatio powodowało konsumpcje procesową stosunku prawnego, skierowanego do iudicium. Pozwany był zobowiązany na podstawie swego dobrowolnego poddania się rozstrzygnięciu sprawy in iudicio: tę zmianę podstawy zobowiązania dłużnika określa się mianem nowacji procesowej, (wcześniej był zobowiązany na podst. stos. praw. wiążącego go z powodem).Od tej chwili powód me mógł więcej podjąć działań w odniesieniu do tego samego stosunku prawnego (cudem res)_% który został już skonsumowany.

Postępowanie in iudicio (apud iudiceni)

Postępowanie apud iudiceni rozpoczynało się po upływie określonego terminu przed sędzią lub kolegiirm sędziów prywatnycli, wybranych przez strony przy udziale magistratury w prerwszej fazie postępowania. Sędzia po relacji świadków o tym, co miało miejsce in iure przeprowadzał nieformalne postępowanie dow^rodowe i wydawał wyrok: sententia. Zgodnie z etymologią tego terminu wyrażał w nim swoją opiruę osobistą (sentire). W razie niestawiennictwa jednej ze stron sędzia wydawał wyrok po południu na korzyść strony obecnej (Ustaw^ra XII Tablic). Według opinii niektórych romanistów\ wyrok sędziego obywatelskiego nie obligował pierwotnie strony przegrywającej do przymusowego przestrzegania, lecz rodził nieokreśloną bliżej odpowiedzialność ręczycieli (praedes). Dla zwycięskiego powoda otwierał w każdym pole dalszych działań, w szczególności zaś do zastosowania legis actio per manus iniectionem.

Strony procesowe — pojęcie zdolności sądowej, zdolności procesowej i legitymacji procesowej

W każdym sporze sądowym występują dwie strony: ta która proces inicjuje - powód, oraz ta od której domaga się określonego zachowania - pozwany.

W fazie in iure stawić się musiały obie strony procesowe. W fazie apud iudicem, w razie niestawienia się jednej ze stron procesowych do południa, sędzia wydawał wyrok na korzyść strony obecnej. W procesie legisakcyjnym strony posługiwały się zastępcami. Zastępca ustanowiony w sposób uroczysty nosił miano kognitora, zaś w sposób nieformalny -prokuratora.

Proces mógł się toczyć tylko wówczas, gdy obie strony miały tzw. zdolność sądową. Oznacza to, iż powodowi przysługuje prawo dochodzenia roszczeń na drodze procesu w^robec pozwanego, przeciw' któremu może zapaść wyrok zasądzający.

Zdobrość procesowa - zdolność do czyrmości (skladarua lub nie skladarua oświadczeń woli), które w procesie wywołują określony skutek prawny. Ta zdolność łączy się na ogól ze zdolnością do czyrmości prawnych.