94819

Po czwarte, popieranie eksportu Jak juź mówiliśmy, dla gospodarki z niepełnym zatrudnieniem korzystny jest dodatni bilans handlu zagranicznego. Zwiększenie eksportu uruchamia mnożnik w kraju, zwiększenie importu zaś przyczynia się do wzrostu- zatrudniana za granicą. Nadwyżka eksportu nad importem tworzy dodatkowy popyt i ożywia gospodarkę Odgrywa więc tę samą rolę co autonomiczne inwestycje. Z punktu widzenia aktywności gospodarczej nie ma istotnego znaczona źródło finansowania tego eksportu Jeśli odbiorcy nie mają czym płacić, należy udzielać im pożyczek, które następnie można umorzyć. Dodatkowy dochód z tego ożywienia posłuży do sfinansowania opisanego przedsięwzięcia. Nie można jednak zapominać, że pochopne umarzanie długów ma negatywny wpływ na rynek i na morale jego uczestników Przykładem omawianej tu działalności był Plan Marshalla, w ramach którego Stany Zjednoczone pomogły ludności Europy Zachodniej cierpiącej po dnigiej wojnie światowej na ostry brak dóbr konsumpcyjnych i inwestycyjnych, pomogły też w odbudowie gospodarki tych krajów. Równocześnie, i tym samym, pomogły własnej gospodarce. Podtrzymały bowiem aktywność gospodarczą, która w innym wypadku niewątpliwie by się zmniejszyła (wobec cofnięcia zamówiai na cele wojenne). Niestety w systemie komunistycznym Polsce nie pozwolono skorzystać z Planu Marshalla.

Na koniec tego punktu parę słów o polskiej polityce gospodarczej zmierzającej do zmniejszenia bezrobocia.

W okresie międzywojennym państwo polskie było bardzo aktywne w gospodarce. Pomińmy tu działania nie związane ściśle z naszym tematem, takie jak repolonizacja gospodarki (co najczęściej oznaczało rozbudowę sektora państwowego) czy popieranie kartcłizacji (bardzo kontrowersyjne przedsięwzięcie!). W latach między wielkim kryzysem a drugą wojną światową w działaniu państwu mającym na celu ożywienie gospodarki i zwiększenie obronności kraju realizowano szereg postulatów'wynikających z omawianej przez nas teorii niepełnego zatrudniana. Takie znaczenie miał wieloletni plan inwestycji państwowych oraz plan rozbudowy sił zbrojnych, z czym wiązały się inwestycje w przemysł zbrojeniowy. Znaczne naldady ze środków państwowych były główną przyczyną dynamicznego wzrostu (około 10% wzrostu produkcji prżanysłowej rocznie w ostatnich pięciu łatach przed wojną). W większości były to jednak inwestycje w sektor państwowy, a efekty mnożnikowe w gospodarce prywatnej były raczej mienie. W tym samym czasie niektóre inne kraje znacznie aiergiczniej i swobodniej realizowały omawianą politykę. Mowa tu szczególnie o tzw. New DcaPu prezydenta Rooscvclla w Stanach Zjednoczonych i o przygotowującej wojnę polityce Hitla a i Schachta. Z gospodarczego punktu widzaiia oba rodzaje polityki okazały się bardzo skuteczne