kpiup0053

37

L8„ Technologiczność konstrukcji elementów odlewanych z metali

Jak już wspomniano dla wykrojów wycinanych na wykrojnikach wielotaktowych jest wymagane zastosowanie zwykłego prostowania. Prostowanie przez uderzenie (np. na prasie ciernej) między płytami jest zwykle niedostateczne, gdyż blacha, zwłaszcza twarda, odsprężynowuje. Jeżeli zależy nam na uzyskaniu dokładnej płaskości części, stosuje się ich prostowanie punktowe, tzn. ryfiowanie (rys. 1.22). Pozostawia ono na prostowanej powierzchni ślady w kształcie regularnie rozmieszczonych zagłębień z wystającymi brzegami (rys. l.22c — przekrój A-A). Z tego względu, gdy jest wymagane utrzymanie dokładnej grubości blachy (np. pakietowanie blach przy montażu), nie można stosować ryflowania. Jeśli powierzchnię blachy ograniczają krawędzie robocze, nie można przy nich ryflować, gdyż wgłębienia mogłyby je osłabić (np. powierzchnie zębów wykonanych z blachy w kołach zębatych). W tych przypadkach należy zaznaczyć na rysunku miejsca, których nie należy ryflować.

A-A

Rys. 1.22. Prostowanie przez ryfiowanie: a) ryfiowanie, b) ryflownik (widok z góry), c) ślady ryflowania

Dokładność elementów giętych zależy od dokładności wykroju, z którego je wykonano, a ponadto od sposobu gięcia.

Wymiary liniowe zgodnie z kierunkiem zginania przy gięciu swobodnym (tzn. gdy element zginany jest swobodnie kładziony na wyginaku) mogą być utrzymane w granicach tolerancji nie mniejszych niż około 0,3 mm. Natomiast przy zastosowaniu dociskaczy można tę wartość zmniejszyć nawet do 0,1 mm.

Kąt zginania wykazuje duże odchyłki od wartości nominalnej a (odsprężynowanie) i znaczny ich rozrzut (rys. 1.11). Orientacyjne jego wartości wynoszą:

-    dla stali miękkiej, mosiądzu miękkiego, cynku, aluminium przy grubości y < 1 mm kąt x = 3ó-6°, a przy g > 2 mm a = 1 +2°,

-    dla stali twardej przy grubości g < 1 mm kąt a = 7-h12°, a przy g > 2 mm a = 2-5°.

Stosując odpowiednie środki (dobijanie, doginanie, specjalne ukształtowanie stempla i matrycy) można te wartości zmniejszyć, ale to powoduje wzrost kosztów wykonania.

1.8. Technologiczność konstrukcji elementów odlewanych z metali

1.8.1. Odlewy z form piaskowych [4,8]

ł.8.1.1. Wiadomości wstępne

Odlewy żeliwne i staliwne elementów przyrządów wykonuje się z reguły w piasku, a staliwne, które powinny charakteryzować się dużą dokładnością, metodą wytapianych