kpiup0069

1,10. Technologiczność konstrukcji elementów z proszków spiekanych 53

obrabiać tylko szlifowaniem. W celu skrócenia czasu obróbki i podwyższenia trwałości tarczy szlifierskiej, obrabiane powierzchnie powinny być jak najmniejsze, a miejsca szlifowane powinny wystawać.

Wykonywanie gwintów na wyprasce jest trudne. Jeśli jest konieczne wykonanie gwintu wewnętrznego, powinien być on bardzo krótki (najwyżej od 2 do 3 zwojów). Najłatwiej jest wykonać gwint okrągły (o zarysie kołowym) o dużym skoku (np. skok h ^ 3 mm). Niedokładności wykonania skoku dodają się i gwint dłuższy może być niezdatny do użytku.

W wypraskach nie można zaprasowywać części metalowych z powodu wysokiej temperatury wypalania. Ponieważ wykonywanie gwintów w wyprasce jest trudne i można wykonywać tylko gwinty o dużym skoku i niedokładnie, dlatego części metalowe najczęściej przykręca się nakrętkami i wkrętami, przy czym nakrętki umieszcza się w zagłębieniach w kształcie sześciokątnym. Jeśli nakrętki muszą być umieszczone na zewnątrz wypraski, wówczas stosuje się wkręty z łbami sześciokątnymi umieszczane w sześciokątnych zagłębieniach wypraski. W ten sposób zabezpiecza się je przed obrotem podczas dokręcania. Nie można przynitować części metalowych nitami do wypraski, gdyż spowodowałoby to jej pęknięcie. Dopuszczalne jest przynitowanie jedynie za pomocą nitu rurkowego, ale w tym przypadku też istnieje niebezpieczeństwo pęknięcia wypraski. Stosuje się także przytwierdzanie części metalowych do wypraski przez zakitowanie w zagłębieniu lub otworze, a także przez przyklejenie. Części metalowe przewodzące prąd można przylutować do metalizowanej powierzchni wypraski.

1.10. Technologiczność konstrukcji elementów z proszków spiekanych [4,8]

1.10.1. Wiadomości wstępne

Przez dobór odpowiedniej ziarnistości proszków (ziarna proszków gruboziarnistych od powyżej 300 pm, a proszków drobnoziarnistych do 0,2 pm), nacisku podczas prasowania oraz procesu spiekania można otrzymać elementy o różnej porowatości. Elementy urządzeń precyzyjnych, które przenoszą obciążenia, wykonuje się z proszków żelaza (o zawartości węgla mniejszej niż 0,1% C) lub ze stali spiekanej miedzią o porowatości rzędu 8 h- 12%. Ich wytrzymałość jest mniejsza niż elementów z materiału litego (rzędu 200 ^ 400 MPa). Panewki łożyskowe nasycane olejem mają dużą porowatość (rzędu 25-^28%) i są wykonywane jako spieki z proszku żelaza lub brązu. Ponadto do celów specjalnych wykonuje się elementy spiekane z różnych odpowiednio dobranych do tego materiałów. Należą do nich np.:

-    materiały o wysokiej temperaturze topnienia (wolfram, molibden, tantal — na elementy pracujące w wysokich temperaturach);

-    materiały z metalu i grafitu (szczotki silników elektrycznych) lub metali o wysokiej temperaturze topnienia i dobrej przewodności elektrycznej (nowoczesne elementy stykowe);

-    materiały ferromagnetyczne miękkie (obwody magnetyczne, rdzenie w technice wysokich częstotliwości) lub magnetycznie twarde (magnesy trwale).

Elementom z proszków spiekanych nadaje się kształt przez prasowanie w formach stalowych (rys. 1.50). Wypraski o małej wysokości (części walcowe h/d < 1, gdzie