95304

Czang Kaj-szek był zdecydowany za wszelką cenę rozprawie się z komunistami, pomimo zagrożenia ze strony Japonii, która w 1932 roku zajęła Mandżurię. W końcu jednak rozszerzająca się agresja Japończyków (zdobycie Pekinu i Nankinu, bombardowania innych miast i zbrodnie popełniane na zajętych terenach) doprowadziła do porozumienia Kuomintangu z KPCh i utworzenia wspólnego frontu antyjapońskiego. Pomimo sojuszu Giińczycy nie byli w stanie oprzeć się potędze Japończyków, którzy objęli okupacją wschodtue terytoria Chin.

Okupanci nie byli jednak w stanie kontrolować olbrzymich obszarów w głębi kontynentu, a ich atak na Perl Harbor całkowicie zmienił symację, włączając w konflikt japońsko-chiński w strefę działali drugiej wojny światowej. Po ostatecznej klęsce Japończyków w 1945 roku Czang Kaj-szek wyłonił się jako niekwestionowany zwycięzca - jego armia była duża. silna i dobrze wyposażona. Sprawowała ona kontrolę w miastach i otrzymała wysoką pomoc finansową od Amerykanów. Po nieudanej próbie utworzenia rządu koalicyjnego wybuchła kolejna wojna domowa, a poparcie, jakim KPCh cieszyła się na obszarach wiejskich, skuteczna taktyka i wyższe morale oddziałów Mao szybko zaczęły przechylać szalę zwycięstwa na stronę komuiustów.

Chińska Republika Ludowa

Walki trwały od 1949 roku. kiedy to Kuomintang podniósł ostateczną klęskę. Czang Kaj-szek schronił się na wyspie Tajwan. 1 października 1949 roku na placu Tiananmen w Pekinie Mao proreklamował utworzenie Glińskiej Republiki Ludowej.

Po przejęciu władzy w zniszczonym przez walki kraju. KPGi przystąpiła do rekonstrukcji gospodaiki. Pomimo wrogiego nastawienia do wszelkiego rodzaju w^rłasności prywatnej, reformy komunistów w początkowej fazie ich rządów były umiarkowane. Obiecywano udział w życiu gospodarczym kraju niemal wszystkim warstwom społecznym. Najbardziej radykalna była reforma robią (1950-1952). Pozbawiono własności wielkich posiadaczy ziemskich i podzielono ich ziemie pomiędzy chłopów. W pozostałych działach gospodarki znacjonalizowano przedsiębiorstwa zagranicznych towarzystw i biurokracji kuomintangowskiej, pozostawiając nietkniętą własność chińskiej burżuazji. Pomimo wyniszczającego udziału w konflikcie koreańskim (1950-1953), był to okres rzeczywistego postępu i wzrosm gospodarczego. W roku 1950 Mao Tse-tung doprowadził do podpisania umowy o wzajemnej pomocy i przyjaźni ZSRR. co zapewniło Glinom dostępu do nowoczesnych teduiologii i dostawy sprzęm.

W tym samym roku Glińska Armia Ludowo-Wyzwoleńcza wkroczyła do Tybetu. Giińczycy motywowali swój krok historyczną zależnością Tybem od cesarskich Glin, jak również tym, że przybywają w cehi wyzwolenia Tybetańczyków spod absolutnej władzy lokalnych feudałów. W praktyce nowi władcy rozpoczęli kampanię wymierzoną przeciwko unikalnej kulturze tybetańskiej, wywołując opór całej społeczności Tybetu W 1959 roku doszło tam do antychińskiego powstania, które zostało krwawo stłumione. W efekcie tysiące Tybetańczyków udało się. śladem swojego duchowego przywódcy. Dalajlamy, na wygnanie.

Tymczasem osiągnięcia gospodarcze zachęciły Mao Tse-tunga do przyspieszenia procesu przejścia do gospodarki socjalistycznej. Od 1954 roku zaczęto przeprowadzać nacjonalizację przemysłu i liandhi oraz kolektywizację rolnictwa. Podobnie jak wcześniej w ZSRR spotkało się to z niezadowoleniem ze strony ciiłopów, którzy dopiero co uzyskali na własność ziemię.

Pomimo to Mao czuł się na tyle sibiy, że w 1956 roku postanowił wprowadzić w życie politykę swobody i wolności słowa. Krytyka, z jaką wtedy spotkały się jego poczynania, spowodowała nagły zwrot i rozpoczęcie ostrej kampanii "antyprawicowej". Wielu dysydentów trafiło do więzień lub zostało zesłanych do odległych prowincji. Histeria, z jaką zareagowała kotmmistyczna propaganda, niekończące się masowe demonstracje poparcia oraz publiczne upokarzanie "wrogów ludu", niejednokroniie kończące się samosądami stały się modelem dla przyszłych kampanii tego typu.

Sprzeciw tylko umocnił Mao Tse-tunga w przekonaniu o konieczności szybkiego przekształcenia chińskiego społeczeństwa i wykorzenienie z niego wszelkich "reliktów btirżuazyjnej przeszłości". Dopatrywał się on ich również w łome samej partii, którą chciał uchronić przed pójściem za przykładem KPZR która, jego zdaniem, po śmierci Stalina wyraźiue odeszła od ideałów rewolucyjnych zamieniła się w zbiurokratyzowaną organizację