98825

•    piękno nie jest samo dla siebie, gdyby nie było wzorów natury i życia, nie byłoby fantazji

•    piękno nie jest tylko dla przyjemności, pożytek jedynie je uszlachetnia

•    estetycy sobie zaprzeczają - mówią, że piękno nie może być ograniczane więzami realności, a zarazem ograniczają jego zasięg do rzeczy ładnych i przyjemnych

•    Kraszewski zaczął ukazywać nędzę, niedolę i pracę - nie można bawić się w bańki mydlane

•    literatura ma badać i rozbierać życie, wyciągać wnioski, uczyć i kształcić

Charakter utworów literackich:

•    w utworach musi być widoczny charakter rzeczywistości

•    celem powinna być prawda i realno pojmowanie życia, ze wszystkimi jego cieniami

•    realizm ma działać w imię pożytku społecznego i dobra ogólnego

•    nie trzeba dokładnie kopiować formy zewa, a jedynie treść, charakter faktu - trzeba odłożyć sceny i fakty poboczne, a skupić się na streszczeniu wybitniejszych odcieni pojedynczego lub społecznego życia

•    wszystko powinno być systematyczne* zwięzłe i analogiczne <fo życia stycznego

•    pisarz powinien być wszechstronnie wykształcony, znać nauki społeczne, ludzi, cliaraktery, umieć obserwować, być bystrym, dowcipnym i twórczym = talent

•    można stworzyć ideał rzeczywistości na podstawie obserwacji ku pożytkowi społecznemu geniusz, który to zrobi wyprzedza czas, tworzy nową epokę i jej ideały tagmaliu idealizm

•    potępiane są ideały niedościgłe, istniejące dla samych siebie

•    bohaterem ma być rzeczywisty człowiek o jasno i prawdopodobnie określonej działalności, charakterze i stosunku do życia i społeczeństwa -> mają być wskazówką, jak walczyć z przeciwnościami, wyciągać z nich możliwe korzyści

•    poglądy autora powinny być pozytywne, wolne od przesądów religijnych, konwencjonalny: h, koteryjnych i stronniczych, oparte na zdrowym rozumowaniu i sprawiedliwym sądzie

•    autor powinien patrzeć na życie z miłością bliźniego i racjonalna pobłażliwością

•    a więc: rzeczywistość za tło, sumienie w osądzie, rozum i logika za podst. nauki w powieści

Największych grzechem obecnej literatury jest pogląd, że nie wypada ukazywać tego, co

nieestetyczne, niemoralne, niepiękne, niewesołe i bolące.

Niemoralność w literaturze to sprzeczność między smutnymi faktami życia a jej milczeniem.

Prawda jest jedyną drogą do podniesienia moralności społecznej.