98912

Większość zdarzeń takich jak rozboje czy też wypadki samochodowe realizuje się w całości na terytorium jednego tylko państwa. Nie ma zatem żadnych wątpliwości co do tego, że prawo stanowione przez to właśnie państwo znajduje zastosowanie dla potrzeb kwalifikacji prawnej danego zdarzenia. Pewne problemy ze stosowaniem jurysdykcji terytorialnej na terytoriach różnych państw albo gdy zdarzenie, które w całości nastąpiło na terytorium jednego lub kilku państw wywołuje szkodliwy skutek na terytorium innego państwa.

Spraw a katastrofy nad Lockerbie (1988)

Dnia 21 grudnia 1988 roku samolot Boeing 747-121 linii lotniczych Pan American (lot nr 103 z Londynu do Nowego Jorku) został wysadzony w powietrze w chwili, gdy znajdował się nad terytorium Szkocji. W rezultacie katastrofy zginęło 259 pasażerów i członków załogi, a także 11 mieszkańców Lockerbie, w pobliżu której spadł wrak statku powietrznego.

W toku postępowania kaniego, które wszczęte zostało po katastrofie uprawdopodobniono, że walizka z ładunkiem wybuchowym nadana została w porcie lotniczym na terytorium Malty przez osobę, która wykupiła bilet lotniczy na trasie: Malta (Luqa Airport) - Frankfurt -Londyn Nowy Jork).

Powstaje zatem pytanie: czy na zasadzie jurysdykcji terytorialnej sprawców na podstawie swego prawa mogły osądzić właściwe organy brytyjskie (na terytorium Wielkiej Brytanii wystąpił finalny element przestępstwa), maltańskie (czyn przestępny został zainicjowany na terytorium Malty), czy amerykańskie (statek powietrzny, na pokładzie którego doszło do eksplozji zarejestrowany był w Stanach Zjednoczonych)?

Zasada jurysdykcji terytorialnej występuje w trzech współistniejących

a)    Jako subiektywna jurysdykcja terytorialna.

b)    Jako obiektywną jurysdykcja terytorialna.

c)    Jako doktryna skutku.

W praktyce oznacza to, że na podstawie zasady jurysdykcji terytorialnej prawa dwóch albo większej ilości państw mogą być stosowane do oceny jednego zdarzenia.

Ad. a) Wykonywana jest przez państwo na terytorium którego pewne zdarzenie zostało zainicjowane, chociaż niektóre elementy tego zdarzenia wystąpiły poza tym terytorium (na tak rozumianej zasadzie w sprawie Lockerby jurysdykcję miała Malta).

Ad. b) Wykorzystywana jest przez państwo na terytorium którego wystąpiły pewne elementy zdarzenia zainicjowanego poza tym terytorium (Lockerby - jurysdykcja dla WB). Zauważyć należy, że a zasadzie jurysdykcji terytorialnej jedno zdarzenie, np. przestępstwo może podlegać ustawom różnych państw, których sądy są jednakowo kompetentne do wykonywania swojej jurysdykcji.

Art. 114 Kodeksu karnego

„§ 1. Orzeczenie zapadłe za granicą nie stanowi przeszkody do postępowania kaniego o to samo przestępstwo przed sądem polskim.

§ 2. Sąd zalicza na poczet orzeczonej kary okres rzeczywistego pozbawienia wolności za granicą oraz wykonywaną tam karę, uwzględniając różnice zachodzące między tymi karami”.

Wydaje się, że powyższe tradycyjne zasady nie mogą być jednak prosto stosowane w odniesieniu do niektórych zjawisk współczesnego świata takich jak np. internet, którego aktywność nie poddaje się ograniczeniom terytorialnym.

Sprawa Yahoo! (LICRA vs. Yahoo!, Tribunal de Grandę Instance, 2000)