99158

Pod względem wspomagania indywidualnego rozwoju ludzi dorosłych z pomocą środków edukacyjnych w centrum uwagi andragogów uwzględnia teorie rozwoju człowieka. Jedną z takich jest właśnie wymieniona wcześniej teoria rozwojowa Helen Bee. choć nie jest ona teorią andragogiczną to posiada ogromny wkład wiedzy w różne programy badawcze andragogów. Podkreśla rolę czynników podmiotowych, sam rozwój określa jako występujące po sobie zmiany autokreacyjne o cliarakterze moralnym. Stwarza to pewną drogę dla edukacji pod względem poszukiwali egzystencjalnych celów jak i sensów ludzkiego życia.

Helen Bee analizując treść istniejących teorii psychologicznych doszła do wniosku, iż można je uporządkować na dwóch krzyżujących się wymiarach:

•    ..rozwój - zmiana"

•    ..stadialność - ciągłość"

Konieczne jest zatem z uwagi na ich fragmentaryczność konstruowanie nowych, głębszych i bardziej uniwersalnych teorii. Owe właściwości zostały przedstawione w jej własnych założeniach przestawionych na rysunku.

Rozwój człowieka autorka określa jako calożyciowy proces, który przebieg w psyclucznie zdefiniowanej sferze społecznej. Jeden wymiar ustala proces rozwoju konstrukcji „ja”. w^r kierunku osobowościowej integralności (unity). Wymiar drugi związany jest z osiągnięciem przez człowieka okr eślonego poziomu decentracji. Helen Bee ujmuje rozwój człowieka jako sekwencję następujących po sobie etapów.

Pierwszym etapem jest niemowlęctwo, w którym ważną rolę odgrywają dwa pierwiastki:

•    indywidualność;

•    „ja" społeczne - składa się ono z wartości, nona aspiracji i wzorów postaw właściwych środowisku społeczno - kulturowemu, w którym dziecko dorasta i rozwija się.

Dane pierwiastki można zaliczyć do biegunów, pomiędzy którymi przebiega proces osiągania dorosłości.

W okresie dzieciństwa rozwój człowieka odbywa się poprzez „ja" społeczne. Uwewmętrznianie istotnych elementów systemu społeczno - kulturowego prowadzi tym samym do uwewnętrzniania oczckiw^rań społecznych związanych z jego istnieniem w^r społeczeństwie. Swoistą formą odreagowania tego procesu jest powrót indywidualizmu w okresie dorastania, wyrażając się poprzez egocentryczny bunt wobec norm, zasad, nakazów przedstawianych w^r społeczeństwie a także negacja ich racjonalności.

W kolejnym etapie rozwojowymdorastanie następuje integracja „ja" indywidualnego z zobowiązaniami społecznymi. Jednostka pozyskuje subiektywne poczucie wolności, w ramach wyznaczonej przestrzeni społecznej. Narzucone role oraz funkcje społeczne określa jako obszar pewnej samorealizacji i pewnego przedstawienia swojego indywidualnego „ja".