3784495014

Komórki wierzycielskie w urzędach skarbowych a poprawa skuteczności poboru podatków 13

Nie może więc dziwić fakt, że mimo nieustannych zmian (łączenie, dzielenie) polska administracja podatkowa jest wciąż nieskuteczna. Wynika to nie tylko z przyczyn wyżej wskazanych, lecz także ze złych sposobów zarządzania oraz dublowania się kompetencji (np. pokrywają się kompetencje dyrektorów urzędów kontroli skarbowej i naczelników urzędów skarbowych dotyczące kontroli podatników).

Konieczność zmian zauważa Ministerstwo Finansów. Nieefektywna administracja podatkowa, szczególnie w zakresie poboru podatków, narusza jedną z podstawowych zasad podatkowych, a mianowicie zasadę sprawiedliwości (część podatników realizuje premię dochodową w związku z niesprawnie działającą administracją)⁹. Prawo w ogóle, a prawo podatkowe w szczególności, powinno być przede wszystkim sprawiedliwe¹⁰. Niesprawiedliwe prawo podatkowe nie pozwala bowiem osiągnąć celu opodatkowania. Nieefektywna administracja powoduje ponadto zwiększenie kosztów poboru podatków^{1 2}. Już w 2004 roku Ministerstwo Finansów podnosiło, że modernizacja administracji podatkowej powinna się zarówno opierać na doświadczeniach polskich urzędów skarbowych, jak i korzystać z rozwiązań wdrożonych przez inne administracje podatkowe¹². Ostatnie dziesięć lat pokazało jednak, że Ministerstwo Finansów jak zawsze ograniczyło się do słów, ponieważ żadnej modernizacji pozwalającej poprawić skuteczność administracji jak nie było, tak nie ma. Co więcej, jej skuteczność jest coraz mniejsza. Na przykład mimo podniesienia stawek podatkowych i wzrostu gospodarczego wpływy z tytułu podatków pośrednich (głównie w podatku od towarów i usług) spadły ze 181,8 mld zł w 2012 roku do 175,3 mld zl w 2013 roku.

Zmiany są zatem konieczne, ponieważ obecne regulacje prawne ani nie gwarantują wystarczającej ochrony uczciwym podatnikom, ani nie pozwalają organom podatkowym skutecznie walczyć z szarą strefą.

Należy zatem tak przebudować administrację podatkową, aby była pomocna podatnikom rzetelnie wykonującym swoje obowiązki, a jednocześnie potrafiła skutecznie walczyć z przestępczością podatkową. W związku z tym przeciętny

1

⁹    Zob. S. Owsiak, Finanse publiczne. Teoria i praktyka, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2002, s. 299.

¹⁰    Zob. A. Gomułowicz, Zasada sprawiedliwości podatkowej, Dom Wydawniczy ABC, Warszawa 2001, s. 10.

2

   Szerzej: W. Matuszewski, Koszty zapłaty podatku, w: Regulacje prawno-podatkowe i rozwiązania finansowe Pro publico bono, Księga jubileuszowa Profesora Jana Głuchowskiego, Dom Organizatora, Toruń 2002, s. 165-173.

¹²    Zob. „Biuletyn Informacyjny” 2004 Ministerstwa Finansów.... s. 39.