Komórki wierzycielskie w urzędach skarbowych a poprawa skuteczności poboru podatków 9
składa naczelnik lub upoważniony pracownik. Przy takim zakresie obowiązków i kompetencji nikt nie czuje się odpowiedzialny za wydaną decyzję.
Przedstawione zmiany nie są jedynymi, jakie powinny być podjęte, aby poprawiły się skuteczność administracji skarbowej oraz przestrzeganie przepisów prawa podatkowego w Polsce, a tego wymaga Rada Unii Europejskiej od Polski. Wszystkie konieczne zmiany zostaną omówione szczegółowo w dalszej części artykułu.
1. Optymalna struktura organizacyjna administracji podatkowej
Administracja finansów publicznych (administracja skarbowa) określana jest przez doktrynę jako zespół organów, osób i jednostek organizacyjnych, których głównym zadaniem jest realizacja funkcji administracji w sferze finansów publicznych1. Podkreśla się przy tym, że „zadaniem administracji skarbowej jest obliczanie środków materialnych, rozporządżalnych i niezbędnych dla zaspakajania potrzeb publicznych, zebranie tych środków, czuwanie nad ich całością i obrotem, nad prawidłowym podziałem i zużyciem”2. Administracja skarbowa jest również definiowana jako ogół instytucji i organów zajmujących się tworzeniem prawa podatkowego, kontrolą, wymiarem, poborem, w tym poprzez stosowanie środków egzekucyjnych itd.3 Mówiąc o administracji skarbowej, można mieć na myśli zarówno organy finansowe, które zarządzają władczo finansami publicznymi (np. wymierzając i pobierając podatki), jak i służby pomocnicze (np. służby przygotowujące projekty decyzji)4. Należy jednocześnie podkreślić, że zakres pojęcia administracji skarbowej jest szerszy niż administracji podatkowej, ponieważ obejmuje organy administracji zajmującej się nie tylko gromadzeniem publicznych środków pieniężnych, lecz także ich rozdysponowywaniem. W niniejszym opracowaniu mowa jest zatem tylko o wycinku administracji skarbowej, a mianowicie o administracji podatkowej.
Administracja podatkowa powołana jest do wykonywania szczególnego rodzaju czynności, ponieważ bez nich nie mogłyby działać inne służby, np. wojsko, policja. To uzasadnia jej istnienie od zarania państwowości. W okresie tysiąclecia
Zob. E. Chojna-Duch, Polskie prawo finansowe. Finanse publiczne, Wydawnictwo Lexis-Nexis, Warszawa 2004, s. 47.
B. Markowski, Administracja skarbowa w Polsce, Wyższa Szkoła Handlowa w Kielcach, Kielce 2001, s. 3.
Zob. J. Kulicki, Kontrola skarbowa, Dom Wydawniczy ABC, Warszawa 2000, s. 13.
Zob. E. Chojna-Duch, Polskie prawo finansowe..., s. 47.