3784495019

18 Mieczysław Staniszewski

rozliczać jedynie z rezultatów, natomiast prawidłowe funkcjonowanie odnosić się może do maszyn i urządzeń¹⁴.

Uprawnienia przyznane organom podatkowym czynią je z jednej strony organami bardzo surowymi i rygorystycznymi, a z drugiej - dla wybranych - bardzo łagodnymi. Znane są powszechnie przypadki podatników, którym wymierza się na podstaw ie wątpliwej podstaw y prawnej podatek (np. sprawa Romana Kluski) oraz z drugiej strony wyjątkowo łagodnego traktowania innych podatników (np. umorzenie milionowych kwot zaległości podatkowych znanemu senatorowi).

Dzieje się tak dlatego, że w polskim systemie podatkowym brak regulacji prawnych umożliwiających (w ramach związania administracyjnego, a nie swobodnego uznania) ochronę źródła opodatkowania (np. postępowania układowego¹⁵, w ramach którego łagodzone byłyby ciężary podatkowe). Ustawodawca nie może bowiem zakładać, że każda zaległość podatkowa jest ściągalna, a tylko nieudolna administracja podatkow a nie potrafi jej wyegzekwować (np. z uwagi na brak odpowiedniego nadzoru, co leży u podstaw wprowadzenia komórek wie-rzycielskich).

Prawidłowość działania administracji skarbowej wymaga ponadto jasnych i precyzyjnych przepisów, a w przypadku nieuniknionych wątpliwości interpretacyjnych - jasnych i stałych interpretacji udzielanych przez Ministerstwo Finansów. W dotychczasowej praktyce urzędy bądź unikają jednoznacznych odpowiedzi, bądź przezornie nie zgadzają się ze stanowiskiem podatnika¹⁶. W konsekwencji może to prowadzić do nietrafnych decyzji gospodarczych i niepotrzebnych bankructw, a tym samym do likwidacji źródła opodatkowania.

Wadliwa, a w zasadzie szkodliwa dla państwa i podatnika jest również regulacja prawna dotycząca przymusowego dochodzenia zaległości podatkowych. Przepisy obowiązujące w tym zakresie pozwalają bowiem w dniu wystawienia tytułu wykonawczego zastosować wszystkie możliwe środki egzekucyjne, przy czym mogą być one zastosowane jednocześnie. Dotyczyć to może również tych podatników, którzy nie uchylają się od opodatkowania, ale nie płacą podatków, ponieważ uzyskali przychód jedynie na papierze, tzn. nie otrzymali należności wynikającej z wystawionej faktury. W praktyce podatnicy tacy są nieustannie nękani przez poborców, którzy żądają cyklicznych wpłat nakwitariusz. Dzieje się

¹⁴    S. Kowalewski, Nauka administracji, Uniwersytet Łódzki. Łódź 1971, s. 30.

¹⁵    Szerzej: M. Staniszewski, Zasada efektywności...

¹⁶    Zob. Teoretyczne podstawy reformy podatków w Polsce, red. J. Ostaszewski, Z. Fedorowicz, T. Kierczyński, Difin, Warszawa 2004, s. 327.