Formy motywowania pracowników i ich zastosowanie we współczesnych ...
Do motywowania pracowników przedsiębiorstwa wykorzystuje się wiele instrumentów. Instrumenty te stanowią między innymi zbiór metod, reguł, sposobów i form postępowania. Bardzo ważny jest odpowiedni dobór tych czynników, który będzie dopasowany do rodzaju zadań i systemów wartości każdego z pracowników, jak również zapewnienie spójności i wzajemnego wzmacniania się różnych instrumentów motywowania. Odpowiednio spójny zestaw z punktu widzenia jednostki organizacyjnej stanowi system motywowania [9].
Najczęściej spotykany w literaturze podział instrumentów motywowania przedstawiony został na rysunku 2. Trzy główne grupy to: instrumenty przymusu, zachęty i perswazji, które menedżerowie muszą odpowiednio przyporządkować do oczekiwań i hierarchii wartości pracowników. Instrumenty przymusu głównie działają dzięki odczuciu strachu, który im towarzyszy, kojarzą się z motywacją negatywną. Pracownicy wykonują swoje zadania pod groźbą kary lub zwolnienia z pracy. Taka motywacja jest krótkotrwała lub ma bardzo małą moc, gdyż nie zwraca się uwagi na potrzeby pracow nika, a jedynie stara się go podporządkować przełożonemu. Natomiast środki zachęty działają
0 wiele dłużej na pracownika, ponieważ pobudzają w nim wewnętrzną motywację, zaangażowanie w wykonywaną pracę. Jeżeli pracownik jest zadowolony ze swojej pracy, lepiej i wydajniej wykonuje swoje obowiązki, zyskuje na tym organizacja. Bodźce te możemy podzielić na ekonomiczne
1 pozaekonomiczne. Do pierwszej kategorii zaliczamy zarówno formy płacowe (premia, podwyżka), jak i pozapłacowe ( akcję, nagrody rzeczowe, świadczenia socjalne). Do drugiej zaś kategorii pozaekonomicznych czynników zaliczamy różnego rodzaju szkolenia, awans, szeroko rozumianą samorealizację. Trzecia kategoria to instrumenty’ perswazji, w których skład wchodzą konsultację i negocjacje.
3. Analiza badań własnych
Ankieta została przeprowadzona na grupie osób pracujących w różnych przedsiębiorstwach. Firmy te nie należały do jednego sektora gospodarki, były to branże usługowe, ale także produkcyjne. Ankietowani zostali scharakteryzowani na podstawie trzech kryteriów, a mianowicie pleć, wiek i wykształcenie. W badaniu w zięło udział 80 osób, czego 40% mężczyzn i 60% kobiet. 40% badanych respondentów’ to osoby znajdujące się w przedziale wiekowym od 18 do 29 lat, aż 50% od 30 do 50 lat i tylko 10% miały więcej niż 50 lat. Wbrew powszechnej opinii, respondenci posiadali wysokie wykształcenie, ponieważ aż 40% to osoby z wykształceniem wyższym, 49% ankietowanych miało wykształcenie średnie. Natomiast szkoły zawodowe ukończyło tylko 11% badanych. Wśród ankietowanych nie było, ani jednej osoby z wykształceniem podstawowym, co znaczy, że Polacy zdają sobie sprawę wagi wykształcenia na rynku pracy. Odpow iedź na pierwsze zadane pytanie doskonale obrazuje wykres 1.
10