3784495480

Konrad Marciniak

oraz Załącznik I Protokołu I)⁵⁴. Do ich implementacji zachęca Podręcznik z San Remo w Zasadzie 172. Z uwagi na fakt, że właściwa identyfikacja statków szpitalnych jest kluczowa dla zapewnienia im ochrony, MKCK w 1990 r. wydało specjalny podręcznik temu poświęcony⁵⁵. Wreszcie, obowiązkiem stron konfliktu, także w celu ułatwienia innej stronie konfliktu identyfikacji statków szpitalnych, jest zakomunikowanie nazwy i cech charakterystycznych statku szpitalnego na co najmniej 10 dni przed użyciem tych statków.

Do podstawowych uprawnień statku szpitalnego należy zaliczyć (poza tym, że jest on wyłączony z możliwości atakowania go):

—    Nie mogą być zajęte⁵⁶;

—    Statek szpitalny, znajdujący się w porcie, który wpadł w ręce nieprzyjaciela, ma prawo port ten opuścić⁵⁷;

—    Nie są one traktowane na równi z okrętami wojennymi co do ich pobytu w porcie neutralnym⁵⁸;

—    Zabronione jest stosowanie wobec nich środków odwetowych⁵⁹.

Jak wskazano powyżej, statki szpitalne tracą ochronę im przyznaną, jeśli angażują się w działalność o charakterze militarnym. Tym niemniej, w Podręczniku z San Remo dla tej kategorii statków przewidziano specjalną procedurę notyfikacji, która wynika z brzmienia art. 34 II Konwencji genewskiej. Zgodnie z tym przepisem:

Ochrona, należna statkom szpitalnym i lazaretom wojskowym, może ustać tylko wówczas, gdy wbrew ich zadaniom humanitarnym używane są one do działań szkodliwych dla nieprzyjaciela. Jednak ochrona ustanie dopiero wtedy, gdy ostrzeżenie, udzielone we wszystkich odpowiednich przypadkach z podaniem słusznego terminu, pozostanie bez skutku...

Powyższy wymóg udzielenia ostrzeżenia nie dotyczy utraty przywilejów przez inne kategorie okrętów, które nie mogą być - co do zasady - atakowane.

⁵⁴    Zob. M. Antoine A. Bouvier, op. cit., s. 762 i n.

⁵⁵    Manuał for the use of technical means of identification by hospital ships, Coastal rescue craft, other protected craft and medical aircraft. Zob: http://www.icrc.ch/web/eng/siteeng0.nsphtml/p0474.

⁵⁶    Art. 22 II Konwencji genewskiej, Zasada 136 Podręcznika z San Remo; W. H. von Hei-negg, The Law ofArmed Conflict at Sea..., s. 558.

⁵⁷    Art. 29 II Konwencji genewskiej.

⁵⁸    Art. 32 II Konwencji genewskiej.

⁵⁹    Art. 47 II Konwencji genewskiej.

548