3784496453

16 Teresa Słaby

dla osób niezamożnych. T. Kasser stwierdził, że „pogoń za dobrami materialnymi jest najsilniejszym wskaźnikiem ogólnej jakości życia”¹⁰. Badania Centrum Badania Opinii Społecznej (CBOS) z 2011 roku wskazują na wciąż utrzymujący się trend szaleństwa zakupów u Polaków. Z. Bauman stwierdził, że „spotkanie towaru z konsumentem” jest dla państwa kapitalistycznego warunkiem istnienia, a pomysł ustanowienia „limitu wzrostu konsumpcji wydaje się księżycowy” nawet w imię ratowania równowagi ekologicznej^{1 2}. Stwierdził dalej, że „konsumpcjonizm (...) nie znosi samoograniczeń”, ale uważa też za absolutnie niezbędne przebudzenie społeczeństw w skali globalnej, aby odzyskać „pełnię człowieczeństwa wraz z ludzką godnością i dobrostanem”¹².

Powstawały różne teorie źródeł szczęścia, co oznacza, że uczeni ciągle tej definicji poszukują. Poczucie szczęścia zostało uznane za przyczynę rewolucji w ekonomii oraz redefinicji głównego miernika osiągnięć gospodarczych¹³.

Pionierem badań nad szczęściem był Ed Diener, który jest uważany za autorytet tej w dziedzinie. Jest pomysłodawcą narodowego wskaźnika szczęścia brutto, który zaproponował do pomiaru zamożności społeczeństw (obok PKB). Ciągłe poszukiwania definicji szczęścia zaowocowały nowym pojęciem jego autorstwa, a mianowicie definicją bogactwa psychicznego, utożsamianego z dobrostanem i wysoką jakością życia, które obejmuje: zadowolenie z życia (poczucie, że życie ma sens) i poczucie szczęścia; duchowość i poczucie sensu życia; pozytywne postawy i emocje; serdeczne relacje społeczne; interesującą pracę; wartości i cele życiowe, zdrowie oraz zasoby materialne wystarczające do zaspokojenia potrzeb. Jeżeli którykolwiek z wymienionych aspektów nie jest spełniony, jakość życia nie będzie oceniona wysoko¹⁴. Kamieniem węgielnym tak zdefiniowanego bogactwa psychicznego jest szczęście, które przyczynia się do lepszego funkcjonowania w życiu, a więc szczęście może sprzyjać pomnażaniu zasobów fizycznych, intelektualnych i społecznych, wpływać na stan zdrowia, relacje oraz osiągnięcia zawodowe i osobiste. Może być stanem sprzyjającym refleksjom nad ładem ekologicznym i zmianą stylu życia.

Trudno ponadto nie wskazać, że kojarzenie jakości życia wyłącznie z poczuciem szczęścia, co jest głównym hasłem ekonomii szczęścia, wywołuje liczne - przynajmniej polemiczne, jeżeli nie krytyczne - komentarze. I tak na przykład T.J. DiLorenzo przestrzega przed euforią odkrycia, że nieograniczony interwencjonizm państwa spowoduje, że społeczeństwa będą szczęśliwe¹⁵. Powołuje on się również na rozmowy z B. Freyem, uważanym za lidera badań

1

¹⁰    T. Kasser, Dobre życie czy życie dobrami? Psychologia pozy tywna i poczucie dobrostanu w kulturze konsumpcji, w: Psychologia pozytywna, red. P.A. Linley, S. Joseph, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2007, s. 42-59.

2

   Z. Bauman, To nie jest dziennik, Polity Press. Cambridge - Wydawnictwo Literackie, Kraków 2012, s. 193.

¹²    Ibidem, s. 196.

¹³    B.S. Frey, Happiness: A revolution in economics, MIT Press, Cambridge 2008.

¹⁴    E. Diener, R. Biswas-Diener, Szczęście. Odkrywanie bogactwa psychicznego, Smak Słowa, Sopot 2010, s. 20.

¹⁵    http://mises.org/journals/scholar/DiLorenzo.PDF