3784497750

Interdyscyplinarność nauk o jakości 19

Trzeci podstawowy moduł kwalitologii obiektów użytkowych generują transfery naukowe od ekonomii jako kolejnej dyscypliny nauk ekonomicznych. Transfery te ujawniają się głównie w ramach tzw. ekonomiki jakości, wykorzystaniu bogatego dorobku teorii użyteczności, w której miary użyteczności towaru jako funkcje konsumpcji, gustów, preferencji i naśladownictwa, wiązane są zazwyczaj z dochodami nabywcy oraz z teorią popytu i równowagi, a także z coraz szerszym i coraz bardziej pogłębionym wykorzystaniem kategorii efektywności w ocenach zewnętrznych i samoocenach systemów zarządzania jakością [Lisiecka, 1999; Skrzypek,2000; Haffer, 2011],

Zakończenie

Czy dostatecznie rozpoznany jest ogólny sens jakości jako kategorii przeciwstawnej ilości i jako podstawy interdyscyplinarności nauk o jakości? - to pierwsze ważne pytanie, na które należy - w świetle przeprowadzonych rozważań - odpowiedzieć twierdząco. Ukazany w tym artykule wymiar uniwersalny kategorii jakości jest logiczną podstawą eksplikacji dziedzinowych jakości, a zwłaszcza w naukach ekonomicznych (towaroznawstwie, naukach o zarządzaniu i ekonomii), naukach technicznych, socjologii czy psychologii.

Wnioski płynące z aktualnego stanu kwalimetrii i dotyczące kryterium przeciwstawiania sobie ilości i jakości są dla niektórych nauk od wielu lat trudne do przyjęcia. Przykładem takiej nauki jest statystyka, szanująca na ogół słusznie tradycją uświęcone podziały i konwencje terminologiczne. Tymczasem w kwalimetrii wyraźnie podkreśla się, że cechy jakościowe, np. „niezawodność", „płeć", „barwa", „ koszty eksploatacji", mogą być zarówno opisowe, jak i liczbowe, mierzalne lub niemierzalne, wartości tych cech mogą pochodzić zarówno ze skal pomiarowych słabych, jak i mocnych, mogą być stałe lub zmienne skokowo lub ciągle, mogą być jedno- lub wielowymiarowe. Wynika stąd wniosek, że praktycznie wszystkie cechy, którymi się statystyka zajmuje, są to cechy jakościowe, a cechy ilościowe są nadal ukryte w statystyce pod kategorią mocy zbiorów i nie występują w tym sensie w żadnej oficjalnie uznanej przez statystykę klasyfikacji cech.

Czy wszystkie dziedziny nauk wyraźnie ujawniają aspekty jakościowe swoich przedmiotów badań? - na to drugie postawione w tym artykule pytanie odpowiedź nie jest twierdząca. Nie wszystkie dziedziny wiedzy wyraźnie ujawniają jakościową naturę swoich obiektów badań. Nie ma więk-