3784497762

Interdyscyplinarność nauk o jakości 15

2.2. Kwalitologia obiektów użytkowych

Rozwój badań związanych z jakością wyrobów - to klasyczna teoria jakości, czyli dziedzina zajmująca się niemal wyłącznie obiektami użytkowymi, głównie efektami procesu produkcyjnego (wyrobami, towarami) i usługami. Ta dominacja kwalitologii obiektów użytkowych jest cechą charakterystyczną wielu prowadzonych badań jakościowych. Przed laty zwracał na to uwagę Romuald Kolman, pisząc, „Na ogół utarło się przekonanie, że badaniom jakości podlegają tylko różne wyroby stanowiące produkty ludzkiej wytwórczości. Tymczasem wymagania lub warunki formułuje się we wszystkich przejawach życia" [Ilościowe, 1973, s. 45].

Kwalitologia obiektów użytkowych wykorzystuje dorobek wielu dziedzin i dyscyplin nauki. Dotyczy to zwłaszcza nauk ekonomicznych, a w szczególności trzech dyscyplin: towaroznawstwa, nauk o zarządzaniu oraz ekonomii i w mniejszym stopniu, nauk o finansach (por. rysunek 3). Wszystkie te dyscypliny mają bardzo bogatą literaturę przedmiotu i duże tradycje badań naukowych w odniesieniu do kategorii jakości. Kwalitologia ta opiera się przede wszystkim na dostosowaniu uniwersalnej definicji jakości do specyfiki swojego przedmiotu badań - obiektów użytkowych (towarów, wyrobów). Ilustruje to tablica 2.

Tablica 2. Konkretyzacja uniwersalnego sensu jakości z uwzględnieniem specyfiki przedmiotu badań kwalitologii obiektów użytkowych_

Jakość
definicje niewartościujące (opisowe)	definicje wartościujące (oceniające)
Definicje uniwersalne
to zbiór cech opisujących naturę względnie jednorodnego zbioru obiektów	to stopień osiąganej przez obiekt (przedmiot) doskonałości.
Definicje kwalitologii obiektów	użytkowych - wybrane przykłady
to ogół właściwości obiektu wiążących się z jego zdolnością do zaspokojenia potrzeb stwierdzonych i oczekiwanych (wg normy ISO 8420) to zbiorcza charakterystyka produktu i serwisu, z uwzględnieniem marketingu, projektu, wykonania i utrzymania, która powoduje, że dany produkt i serwis spełniają oczekiwania użytkownika (A. Feigenbaum)	to stopień, w jakim zbiór inherentnych właściwości spełnia wymagania (wg normy PN-EN ISO 900:2006) to stopień, w jakim zestaw naturalnych właściwości wyrobu, usługi, systemu lub procesu spełnia wymagania klienta lub innych stron zainteresowanych (P. Gradowski)

Źródło: Opracowanie własne [por. też Hamrol, 2005, s. 20; Gradowski, 2003, s. 9].