3784501540

Analiza koncentracji sektora bankowego w Polsce w latach 1994-2003    13

Rysunek 1. Krzywa ABC udziału banków w aktywach sektora bankowego

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z: Bank - 50 największych banków w Polsce, edycja VIII, marzec 2003.

W przypadku krzywej ABC (rysunek 1) można zobaczyć, że 17% zbiorowości sektora bankowego posiada 81,2% aktywów (nawet nieco mocniejsza zależność niż wg zasady Pareto), zatem w polskim sektorze bankowym mamy do czynienia ze swoistą hegemonią dużych banków, które dyktują ceny produktów bankowych, a szczególnie kredytu. Natomiast słabo rozwinięty rynek kapitałowy i rynek pożyczek udzielanych przez instytucje parabankowe powoduje brak substytutów wobec drogich produktów kredytowych banków komercyjnych, co sprzyja budowie ich pozycji monopolistycznej.

Praktyki monopolistyczne banków polskich widać doskonale w reakcji oprocentowania depozytów i kredytów wobec obniżek podstawowych stóp procentowych przez NBP Bodźcem dostosowawczym powinna być tu presja konkurencyjna na rynku, która jest jedną z determinant marży odsetkowej banków komercyjnych. Przykładowa obniżka stóp procentowych prowadzi do spadku oprocentowania depozytów i wzrostu marży banków. Następnie powinno dojść spadku oprocentowania kredytów, tak aby marża nie uległa znacznej zmianie. W praktyce jednak zbyt słaba konkurencja w sektorze bankowym może zakłócić tę zależność, czego przykładem był słaby związek oprocentowania depozytów i kredytów ze stopą rynku pieniężnego w Polsce w ostatnich latach.

Zatem obniżki stóp procentowych powodują wzrost marży banków i realnie wyższą cenę kredytów. Ze zjawiskiem tym mamy do czynienia, gdy jeden bank zajmuje bardzo silną pozycję na rynku depozytów, jak ma to miejsce w Pol-