2808185407

Monarchia patrymnnialna

Typ monarchii gdzie władca traktował państwo jako swoją własność ( patrymonium to ojcowizna. ) Władca dysponował państwem jako swoim prywatnym majątkiem - przykłady. Traktat w Verdun 843 r czy testament Krzywoustego. Najstarszym państwem patrymonialnym jest państwo franków już za panowania Chlodwiga (najstarszy typ). Tytułował on się królem Franków a ziemie swego królestwa traktował jako osobista własność. Dzielił je według swojego uznania pomiędzy synów oraz przekazywał w użytkowanie tym, których pragnął wyróżnić czy wynagrodzić. Jego dwór składał się z dostojników świeckich i duchownych, a na ich czele stał major domus. Ponieważ państwo patrymonialne nie znało urzędów państwowych (były tylko urzędy dworskie) dostojnicy dworscy pełnili funkcje publiczne na mocy każdorazowego zlecenia władcy. Monarcha zapewniał im środki utrzymania w drodze nadawania dóbr.

Skarb państwa był traktowany przez króla jako jego osobistą własność - nie było podziału na pieniądze króla i pieniądze państwa. Władca był również najwyższym sędzią i wydawał wszystkie prawa. Rozkwit monarchii patrymonialnej to czasy Karola Wielkiego. Karol sprawował rządy osobiście i z nimi się nie dzielił władzą, otaczał go liczny' dwór. Zniknął urząd major Domusa. Nastąpiło ustalenie obowiązku głównych ostojników dworskich:

a.    stolnik - zarząd stcHu królewskiego

b.    cześnik - opieka nad piwnicą

c.    komornik - dysponował komorą i szatnią

d.    koniuszy - opieka nad stajniami

e.    kanclerz - zarząd kaplicy dworskiej i kancelarii

f.    palatyn - zastępca monarchy w sądzie dworskim

Nadal byli to urzędnicy obsługujący monarchę i jego dwór, a nie urzędnicy typowo państwowi. Przy trudniejszych sprawa Karol zasięgał zdania Rady Królewskiej, powołanej wedle uznania monarchy.

Nastąpiło też nasilenie procesów feudalizacyjnych w wyniku nadań królewskich. Król nadawał ziemię w lenno w zamian za obowiązek służby wojskowej (liczne wojny Karola Wielkiego - potrzeba rycerzy do walk)

Filarem państwa był tez kościół, jednak kościół był poddany monarszej kontroli i król faktycznie decydował o nominacjach biskupów i opatów. Dygnitarzy duchownych i świeckich zbierano na zjazdach, ale za Karola Wielkiego zjazdy takie były okazją wywierania monarszej presji na wielmożów.

W państwie polskim monarcha patrymonialna powstała za Mieszka I i trwała do dzielnicowego rozbicia - okres Polski wczesnopiastowskiej.

Przykładem traktowania państwa przez władcę jako prywatnej własności jest Status Krzywoustego 1138, kiedy to podzielił Polskę pomiędzy swoich synów.