5020057306

l.Sens ideowy pojęcia komunizm

Jako projekt ideologiczny komuznim miał w historii wiele odmian,lecz tylko jedna z nich -zwana od głównego projektodawcy Karola Marksa „marksizmem", a w wersji rozwiniętej przez Lenina „Marksizmem-Leninizmem", którego 'szczytową' postacią był 'stalinizm'. W okresie tyranii Stalina stała się wskutek splotu różnorodnych okoliczności 'utopią władzy', zyskującą brzemienny w tragiczne skutki wpływ na losy ludzkości w XXw. Porównywalne znaczenie zyskały jedynie 'mutacje' lub 'inwarianty' tej samej, marksistowsko-leninowskiej wersji k. zwanej od imienia twórców trockizmem, maoizmem, polpotyzmem itd. Datą narodzin ideologii ruchu k. w tej postaci jest utworzenie 1847r. przez Marksa i Engelsa Związku Komunistów oraz opublikowanie 1848 Manifestu Komunistycznego ich autorstwa, zaś datą narodzin systemu komunistycznego - rewolucja bolszewicka 7 XI 1917 w Rosji, (zwana październikową) oraz formalne powołanie 'pierwszego państwa robotników i chłopów' - ZSRR. Znaczące etapy rozwoju zorganizowanych struktur komunizmu stanowią także kolejne 'Międzynarodówki' (tj. międzynarodowe stowarzyszenia robotników) i utworzenia W Londynie 1864 i rozwiązana 1876 oraz II - utworzona w Paryżu 1889, w których komuniści-marksiści nie mieli zdecydowanej przewagi, a w drugiej stanowili znikomą mniejszość, wreszcie III zw. w skrócie Komintemem - utworzona w 1919 z inicjatywy Lenina i stanowiąca zdyscyplinowane narzędzie sowieckiej partii bolszewików, rozwiązana formalnie 1943, lecz istniejąca faktycznie nadal pod nazwą Biura Informacyjnego Partii Komunistycznych i Robotniczych (Kominform) do 1956. Dla odłamu trockistowskiego komunizmu, analogiczną rolę spełniała IV Międzynarodówka, utworzona po ucieczce 1929 z Rosji Lwa Trockiego. W fazę schyłku system komunistyczny wszedł począwszy od 'destalinizacji' proklamowanej na XX (1956) i XXII (1961) zjeździe Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego (KPZR) przez Nikitę Chruszczowa, a jego rozkład w Europie Środkowo-Wschodniej i w Rosji, przygotowany 'pieriestrojką' Michaiła Gorbaczowa i przypieczętowany formalną likwidacją ZSRR, nastąpił 1989/91.

Ideologiczną osnową komunizmu jest pogląd, iż całe dotychczasowe dzieje ludzkości można sprowadzić do toczącej się nieustannie walki klasowej w której naprzeciw siebie stają zawsze dwie antagonistyczne klasy: jedna - właścicieli środków produkcji, druga - pozbawionych własności i wyzyskiwanych przez pierwszą, wskutek przywłaszczenia sobie przez nią 'wartości dodatkowej'. W walce tej zmieniają się jedynie w zależności od 'formacji' społeczno-ekonomicznej - 'aktorzy⁷, czyli właściciele niewolników i 'niewolnicy⁷ w epoce niewolnictwa, feudałowie i chłopi w epoce feudalizmu oraz burżuazja i proletariat w epoce kapitalizmu. U podłoża powyższego przeświadczenia leży tzw. materialistyczna interpretacja historii, czyli teza, że czynnikiem warunkującym wszystkie ludzkie działania oraz procesy społeczne jest sfera materialno-gospodarcza ('stosunki produkcji' i odpowiadające im 'siły wytwórcze'). Siła duchowa (religia, kultura, polityka) wedle tego założenia stanowi 'wtórną' w stosunku do owej 'bazy⁷ (i będącą jej odbiciem, bo tak naprawdę jest też nieco subtelniejszą materią) tzw. Nadbudowę. W mniemaniu marksistów wszystko, co należy do 'nadbudowy⁷, spełnia także zawsze i bezpośrednio (tyle, że z reguły w sposób zamaskowany) ideologiczną funkcję