Przydatność technologiczna a cechy stawiane szczepom przemysłowym:
• stabilność cech technologicznych (genetycznych, enzymatycznych),
• wzrost i aktywność w warunkach technologicznych (temperatura, kwasowość, stopień natlenienia itp.)
• produkcja użytecznych metabolitów (m. in. kwasów organicznych)
• długotrwała zdolność utrzymywania aktywności i czystości kultur,
• brak wzajemnego antagonistycznego oddziaływania w przypadku kultur mieszanych.
Szczepionki dzielimy na:
• starterowe - zapoczątkowanie procesu, wykorzystywana do produkcji pasz, np. mlekowy lub octowy, obniża pH
• ochronne - prawie nigdy nie mają zadania obniżenia pH
Po dobraniu monokultury lub kultury mieszanej dochodzi do doboru odpowiednich metod utrwalania (mrożenie lub suszenie) i dobrania substancji ochronnych (krioprotektantów).
Produkty otrzymywane z udziałem bakterii fermentacji mlekowej
Mleczne napoje fermentowane, sery twarogowe, masło, kiszonki warzywne, zakwas buraczany, kiełbasy fermentowane i
suszone, zakwasy piekarskie, sery dojrzewające Rozwój bakterii fermentacji mlekowej sprzyja utrwalaniu surowców
I
Nadaje im specyficzne cechy sensoryczne (smak, aromat, konsystencję)
i
A także zwiększa wartość odżywczą i przyswajanie związków mineralnych
• otrzymuje się w warunkach domowych zazwyczaj w wyniku samorzutnej fermentacji mleka niepasteryzowanego wywołanej przez paciorkowce mlekowe, z którymi występują bakterie grupy coli, bakterie przetrwalnikujące, drożdże i pleśnie
• prawidłowy skrzep uzyskuje się przy temperaturze 20-25 °C
• mleko zsiadłe może być zakażone bakteriami chorobotwórczymi. Niektóre (np. Salmonella) mogą przetrwać nawet przy pH 4,5
• jeżeli chcemy uzyskać mleko zsiadłe z mleka pasteryzowanego, należy zaszczepić ją zakwaszonym mlekiem lub śmietaną
Fermentacja mlekowa
• homofermentacja
Proces przemiany glukozy w szlaku EMP -> 2 cząsteczki kwasu pirogronowego, który pod wpływem dehydrogenazy mleczanowej (LDH) w obecności NADH podlega redukcji do kwasu mlekowego stanowiącego co najmniej 85% metabolitów oraz niewielką ilość produktów ubocznych:
-kwas octowy
-C02
-czasem acetoina
Bakterie homofermentatywne:
- Lactococcus lactis ssp. lactis
- Lactococcus lactis ssp. cremoris
- Lactococcus lactis ssp. lactis var. diacetylactis
- Streptococcus thermophilus
- Pediococcus pentosaceus
- Pediococcus acidilactici -Lactobacillus delbruecki ssp. Bulgaricus
- Lactobacillus acidophilus
- Lactobacillus helveticus
• heterofermentacja
Proces przemiany glukozy w tzw. szlaku fosfoketolazy pentozowej, będący odgałęzieniem cyklu HMP, w wyniku którego powstaje: -1 mol kwasu mlekowego -1 mol etanolu lub kwasu octowego -1 mol C02
Mogą też powstawać: glicerol, mannitol, diacetyl Bakterie heterofermentatywne:
- Leuconostoc mesenteroides ssp. mesenteroides
- Leuconostoc mesenteroides ssp. Dextranicum
- Lactobacillus brevis
- Lactobacillus kefir/fermentum